سیاسی

پەیمانگەها واشینگتۆن راستیا بوویەران ئاشکەرا دکە

هه‌ڤالبه‌ندێن ئیرانێ ل ئیراقێ د ده‌ستپێکا ئیسال دا کۆدەتایەکا دادوه‌ری پێک ئانین و دادگەها بالا یا فەدەرالی یا ئیراقێ خستن بن کۆنترۆلا خوە. ل هەمبەر ڤێ کۆدەتایێ، نها موقته‌دا سه‌در ژی ب خوەپیشاندانێن  گرسه‌یی هه‌ول دده‌ رژیمێ کۆنترۆل بکه‌ و پەرلەمەنتۆیا وەلات داگیر کریە

چارچۆڤه‌یا هه‌ڤاهه‌نگیێ  دەستپێکێ هەول دا کو ب رێیێن یاسایی ئه‌نجامێن هلبژارتنان پووچ بکه‌، گرۆپێن چەکدار  ب ئێریش  دەڤەرا کەسک، و د داویێ دا ژی هه‌ولا کوشتنا سه‌رۆکوه‌زیرێ ده‌مکی یێ ئیراقێ مسته‌فا کازمی د ۷ێ مژدارا ۲۰۲۱ێ دا. ده‌ما ک هه‌موو پیلان و هه‌ولدانێن چارچۆڤه‌یا هه‌ڤاهه‌نگی  تێک چوون و ئەنجامێ هلبژارتنان د ۲۷ێ کانوونا پێشین یا ۲۰۲۱ێ دا هاتن ئه‌رێکرن، چارچۆڤه‌یا هه‌ڤاهه‌نگی ده‌رباسی پلانا ب دبه‌. ئه‌ڤ پلان ژ بۆ جیبجیکرنا کۆدەتایەک دادوه‌ری بوو کو ژ ئالیێ نووری مالکی، سه‌رۆکوه‌زیرێ به‌رێ ڤه‌ هاتبوو پلانسازکرن، کۆدەتایا دادوه‌ری ب هاریکاریا  سه‌رۆکێ ئه‌نجومه‌نا دادوه‌ری یا بلند، دادوه‌ر فائیق زه‌یدان و د بن سەرپەرشتیا ئیسماعیل قائانی، یەکەمین کارێ وان دادگەها بالا یا فەدەرالی بریا دا کو دڤێ هلبژارتنا سەرکۆکۆمار ب دەنگێ دو ل سەر دسێیان بە. ب ڤی ئاوایی، چارچۆوه‌یا هه‌ڤاهه‌نگیێ ب ئاوایه‌کی کاریگه‌ر هه‌ولێن موقته‌دا سه‌در ژ بۆ ئاڤاکرنا حکومه‌ته‌کا پرانیا ۱٦٥ کورسیان ب به‌شداریا پێکهاته‌یێن عه‌ره‌بێن سوننی و کوردان  تێکبر، ڤێ بریارێ  ب ئاوایه‌کی بنگه‌هین قاعیده‌یێن یاریێ گوهه‌رتن.  دادگه‌ها بلند یا فه‌ده‌رال ژی ژ نشکاڤه‌ دۆزه‌کا ١٠ سالی یا ل دژی هنارده‌کرنا نه‌فتا سه‌ربخوه‌ یا کوردستانێ ئاکتیڤ کر ژ بۆ جه‌زاکرن و ترساندنا هنده‌ک کوردان ژ به‌ر به‌شداربوونا وان د خه‌باتێن ئاڤاکرنا حکومه‌ته‌کا پرانیێ دا.

مۆقته‌دا سه‌در ژ رەوشا پێکانینا حکومتێ بێهیڤی بو و هەر ٧٣ پەرلەمەنتەرێن سەر ب رەوتا سەدر دەست ژ کار کێشا و پرۆسەسا سیاسی و هلبژرتنا سەرکۆکۆمار و پێکانینا حکومەتێ تەسلیمی چارچۆڤه‌یا هه‌ڤاهه‌نگیێ کر. پرانیا پەلەمەنتەرێن جهێ پەرلەمەنترێن سەدر داگرتین سەر ب چارچۆڤه‌یا هه‌ڤاهه‌نگیێ بوون، ئێدی سەدر هەست پێ کر کو دبە ب رێیا پەرلەمەنتۆیێ چارچۆڤه‌یا هه‌ڤاهه‌نگیێ بکارە بەردەوامیێ ب پرۆسەسا سیاس بدە.

ژ بۆ پێشیگرتنا ل ڤێ یه‌کێ، ئالیگرێن موقته‌دا سه‌در  دەست ب خوەپێشاندانان کر و کەتن ناڤ پەرلەمەنتۆیا ئیراقێ و پرۆەسا سیاسی ب یەکجاری خەتماند.

کۆمارا ئیسلامی یا ئیرانێ ل پشت بریارا دادگه‌ها بلند یا فەدەرالی یا ئیراقێ یا ل دژی سه‌کتۆرا په‌ترۆلا هه‌رێما کوردستانێ و نه‌هشتنا پارتیا دەمۆکراتا کوردستانێ ژ بۆ هلبژارتنا کاندیدێ سه‌رۆکۆماریێ ژ بۆ پێکانینا حکومه‌تا پرانیا نشتمانی ژ ئالیێ سه‌در و پارتیا سونی ڤه‌، بوویه‌.

 فه‌رماندارێ هێزا قودس، ئیسمائیل قائانی، سه‌رۆکوه‌زیرێ به‌رێ یێ ئیراقێ نووری مالکی و سه‌رۆکێ ئه‌نجومه‌نا دادوه‌ریا ئیراقێ فایه‌ق زه‌یدان د جڤینه‌کێ دا ل مالا مالکی بریارا کۆدەتایا دادوه‌ری ل دژی سه‌در و کوردان دا‌.

 دادگه‌ها بلند ئا فه‌ده‌رال یا ئیراقێ ژ نشکا ڤه‌ دۆزه‌کا ۱۰ سالی یا ل دژی هنارده‌کرنا نه‌فتا سه‌ربخوه‌ یا کوردستانێ ئەکتیڤ کر، ژ بۆ جه‌زاکرن و ترساندنا هنده‌ک کوردان ژ به‌ر به‌شداربوونا د خه‌باتێن ئاڤاکرنا حکومه‌ته‌کا پرانیێ دا.

  چارچۆڤه‌یا هه‌ماهه‌نگیێ (شیعێن کو ئیران پشته‌ڤانیا وان دکه‌) بێ دودلی بریارا  کێمکرنا نیڤ ملیۆن به‌رمیلێن په‌ترۆلێ بۆ ناڤ بازارێن جیهانێ دا دگەل چێکرنا   کریزه‌کا ئابۆری ژ بۆ پێنج ملیۆن روونشتڤانێن هه‌رێما کوردستانێ،  ئێریشێن مووشه‌کی و فرۆکه‌یێن بێفرۆکه‌ڤان بۆ سه‌ر بیر و فرۆتنا په‌ترۆلا. کوردستانێ. ئەڤ هەموو بریار د وێ جڤینێ دا هاتن دان

 ل گۆر نڤیسکارێ گۆتارێ، مایک نایتس، ئەمه‌ریکایێ ئەڤ هەر دو بوویەر:  کۆدەتایا دادوه‌ری یا ئیرانێ و ئالیگرێن وێ ل ئیراقێ، داگیرکرنا پەرله‌مەنتۆیا ئیراقێ ژ ئالیێ ئالیگرێن سه‌در ڤه‌ شه‌رمه‌زار نه‌کر.

 نڤیسکار دبێژە  کو پلانا ب یا قائانی و شیعه‌یێن ئیران پشتگرییا وان دکه‌، پشتی تێکچوونا پلانا وان یا یه‌که‌م یا پووچکرنا ئه‌نجامێن هلبژارتنان و هه‌ولا کوشتنا سه‌رۆکوه‌زیرێ ئیراقی مسته‌فا کازمی، که‌ت وارێ پراکتیکێ.

ل داویێ نڤیسکار دنڤیسە کو  دڤێ ئەمریکا بالێ بکشینه‌ سه‌ر هه‌ر دو هه‌ولێن کۆدەتایێن  یێن ئیسال ل ئیراقێ، و رێیا هەری باش ژ بۆ ده‌ستپێکرنێ دبه‌ کو ئالیکاریا ئیراقیان بکه‌ کو خه‌له‌تیا محاولا پووچکرنا هلبژارتنان و ترساندنا کوردێن ئیراقێ ژ بۆ ب کار ئانینا مافێ خوه‌ ژ بۆ به‌شداریکرنا د حوکومه‌تا پرانیێ دا، راست بکە. . هندی کو بریارێن دادگه‌ها بلند یا فه‌ده‌رال نه‌یێن هلوه‌شاندن، ئەو بریار وەک چەکەکی د دەستێ چارچۆڤه‌یا هه‌ماهه‌نگیێ دا دمینە کو هه‌رتم ل دژی  ئاڤاکرنا حکومه‌تێ و خەتماندنا پرۆسەسا سیاسی پشتی هەر هلبژارتنەکێ  بکار بینە. ئەڤ پرۆبلەما دو ژ سێیان  د هەر هلبژاتنەکێ دا  ژ نوو ڤه‌ ده‌رکه‌ڤه‌ هۆلێ. 

Back to top button