فلاشنڤیسار

چو تێکەلییا پێڤاژۆیا نوو ب پرسگرێکا کورد ڤە نینە

  مەحمەد ئوچوم، شێورمه‌ندێ سه‌ره‌کی‌ یێ سه‌رۆککۆمارێ ترکیێ، گۆت: “ئه‌و که‌سێن کو هه‌ول ددن د ناڤبه‌را ئارمانجا “ترکیه‌ک بێ ته‌رۆر“ و چاره‌سه‌ریا پرسگرێکا کورد دا گرێدانه‌کێ چێدکن و هه‌ول ددن کو ل سه‌ر بنگه‌ها مافێن ناسنامه‌یێ دانووستاندنان بکن، یان ئەو راستیێ نابینن یان ژی ب زانه‌بوون هه‌ردو مژاران ته‌ڤلیهه‌ڤ دکن.”

 ئوچوم ئیدیعا کر کو ئێدی ل ترکیێ پرسگرێکا کورد نینە، لێ به‌لێ “پرسگرێکه‌ک ده‌رڤه‌یی پرسگرێکا کورد” هه‌یه‌ و گۆت: “ده‌ما کو پێڤاژۆیا ڤه‌گوهه‌رینا بۆ “ترکیه‌یه‌ک بێ ته‌رۆر“ بقه‌ده‌، شه‌رت و مه‌رجێن چاره‌سه‌رکرنا پرسگرێکا ده‌رڤه‌یی یا کورد دێ هه‌ما هه‌ما ته‌مام ببن. ژ بۆ هه‌ر که‌سی ئاشکه‌ره‌ یه‌ کو هه‌که‌ ترکیه‌ ڤێ پرسگرێکێ چاره‌سه‌ر بکه‌، کۆمار دێ سه‌رده‌مه‌ک ڤه‌ژینێ بژی.”

مه‌حمه‌د ئوچوم، شێورمه‌ندێ سه‌ره‌کی‌ یێ سه‌رۆککۆمارێ ترکیه‌یێ و جیگرێ سه‌رۆکێ لژنه‌یا سیاسەتا حقووقی یا سه‌رۆککۆماریێ، ل زانینگه‌ها بورسا مودانیا ل کۆنفه‌رانسا ل سه‌ر ‘پێڤاژۆیا ڤه‌گوهه‌ستنێ بۆ “ترکیەک بێ ته‌رۆر“ گۆتاره‌ک پێشکێش کر.

ئوچوم، د ده‌ربارێ پێڤاژۆیێن به‌رێ دا ئاگاهی دا و گۆت: “د سالا ۲۰۰٥ئان دا، د ئاخافتنا سه‌رۆککۆمار ئه‌ردۆگان یا ل دییاربه‌کرێ دا هات ڕاگەهاندن کو دێ هه‌ر تشت وه‌ره‌ کرن دا کو هه‌م پرسگرێکا ته‌رۆرێ ل ترکیێ و هه‌م ژی پرسگرێکێن کو دکارن ژ بۆ کوردێن ترکیێ وه‌کی پرسگرێک وه‌رن حه‌سباندن بهێن چاره‌سه‌ر کرن. ب ده‌مێ را، ده‌ستپێشخه‌ریه‌ک ب ناڤێ “ڤه‌کرنا ده‌مۆکراتیک“ ده‌ست پێ کر، دووڤ را ئه‌و ڤه‌گوهه‌ری پرۆژه‌یه‌ک یه‌کیتی و براتیا نه‌ته‌وه‌یی. پشتی وێ، د سالا ۲۰۱۳ئان ده‌، ده‌ستپێشخه‌ریا پێڤاژۆیا ئاشتیێ هه‌بوو، و د داویێ دا، هه‌که‌ ئه‌م قه‌بوول بکن کو وێ د ۱ێ جۆتمه‌ها ۲۰۲٤ئان دا ده‌ست پێ کریه‌، دڤێ پێڤاژۆیا به‌ر ب “ترکیەک بێ ته‌رۆر“ ڤه‌ وه‌کی قۆناخه‌ک نوو یا کو ژ به‌رهه‌ڤکرنا ئه‌زموونێ ده‌ردکه‌ڤه‌ هۆلێ بهێتە پێناسه‌ کرن.”

شێورمه‌ندێ سه‌ره‌کی یێ سه‌رۆککۆمارێ ترکیێ، ئوچوم، گۆت ژی: “ده‌ما کو پێڤاژۆیا “ترکیه‌یا بێ ته‌رۆر“ ده‌ست پێ کر، ده‌وله‌تێ ئه‌ڤ مژار وه‌کی ئینیسیاتیفه‌ک دا ده‌ستپێکرن، وه‌کی سیاسەتا ده‌وله‌تێ پێک ئانی و وه‌کی پرۆژه‌یه‌ک ده‌وله‌تێ به‌رده‌وام کر. ئه‌ڤەیە جوداهیا هه‌ری گرینگ یا ڤێ پێڤاژۆیێ  ژ ئینیسیاتیفێن به‌ری نها. به‌رێ، ئینیسیاتیف ئینیسیاتیفێن حکومه‌تێ و سیاسەتا حکومه‌تێ بوون، لێبه‌لێ پێڤاژۆیا “ترکیه‌یا بێ ته‌رۆر“ وه‌کی ئینیسیاتیفه‌کا ده‌وله‌تێ و سیاسەتا ده‌وله‌تێ که‌تیه‌ ڕۆژه‌ڤێ. ئه‌ڤ یه‌ک ژ جوداهیێن هه‌ری مه‌زنه‌.”

ئوچوم گۆت: ئه‌و که‌سێن  هه‌ول ددن کو گرێدانەکێ د ناڤبه‌را “ئارمانجا ترکیه‌ک بێ ته‌رۆر“ و چاره‌سه‌ریا پرسگرێکا کورد دا ئاڤا بکن و هه‌ول ددن کو ل سه‌ر بنگه‌ها مافێن ناسنامه‌یێ دانووستاندنان بکن، ئەو کەس یان جوداهیا بنگه‌هین یا ڤێ مژارێ نابینن یان ژی ب زانه‌بوون وێ ته‌ڤلیهه‌ڤ دکن.”

ئوچوم دیار کر کو، پێڤاژۆیا نوو چو تێکلیا وێ ب پرسگرێکا کورد ڤە نینە وگۆت:

ئه‌ز دخوازم ته‌که‌ز بکم کا ئه‌ڤ پرسگرێک چاوا هاته‌ چاره‌سه‌رکرن. ده‌ما کو ده‌وله‌تێ ئارمانجا “ترکیه‌یا بێ ته‌رۆر“ وه‌کی ده‌ستپێشخه‌ریه‌ک ده‌وله‌تێ ده‌ست پێ کر، وێ ئه‌و وه‌کی  پرسگرێکه‌ک کورد نه‌گرت. ب ته‌ڤاهی وه‌کی بداویکرنا ته‌رۆریزما سیسته‌ماتیک، ژهۆلێراکرنا ڕێخستنا ته‌رۆریست، ژهۆلێراکرنا وێ یا فعلی، ڤه‌کرنا قادا سیاسی یا ده‌مۆکراتیک و ڕاکرنا سەپاندنا ته‌رۆریست ل سه‌ر سیاسه‌تا ده‌مۆکراتیک هاته‌ چاره‌سه‌رکرن. دڤێ ئه‌ڤ هه‌ر دو تشت نه‌یێن ته‌ڤلیهه‌ڤکرن.

ئوچوم، دیار کر کو پێڤاژۆیا بێچه‌ککرنێ د ۱۱ێ تیرمه‌هێ دا پشتی کو، پەکەکێ خوه‌ هلوه‌شاند، ده‌ست پێ کر و گۆت: ئه‌ڤ پێڤاژۆ ب له‌ز و به‌ز به‌رده‌وام دکه‌. د سالا داوی دا، مه‌ سه‌رده‌مه‌ک دەرباس کر کو تێ دا سه‌رده‌ما هه‌ری درێژ یا ته‌رۆریزما سیسته‌ماتیک و چالاکیێن نه‌قانوونی د دیرۆکا ٥۲ سالان یا کۆمارا ترکیێ دا ب داوی بوویه‌. د ۱٤ مه‌هێن داوی دا چ قه‌ومی؟ ژ بلی ئێریشا توساشێ، شکر ژ خوه‌دێ را، ئێدی شه‌هیدێن مه‌ نینن، گه‌لێ مه‌ نامره‌. هێڤی ل باژارێن مه‌ یێن ل ڕۆژهلات و باشوورێ ڕۆژهلات زێده‌ بوویه‌، هێڤی د ته‌ڤاهیا جڤاکا ترکیێ دا زێده‌ بوویه‌. هه‌ر چه‌ند تێکۆشینا ل دژی ته‌رۆرێ بێناڤبه‌ر به‌رده‌وام بکه‌ ژی، لێچوونا تێکۆشینا ل دژی ته‌رۆرێ ب گرینگی کێم بوویه‌. ئه‌ڤ تێ ڤێ واته‌یێ کو مه‌ د ئارمانجا “ترکیەک بێ ته‌رۆر“ دا گەلەک سه‌رکه‌فتن ب ده‌ست خستنه‌. مه‌ بنگه‌هه‌ک ئاڤا کریه‌. ژ به‌ر ڤێ یه‌کێ، هه‌ر چه‌ند د ڤێ پێڤاژۆیێ دا هندەک خه‌له‌تی هه‌بن ژی، تشتێ کو مه‌ ب ده‌ست خستیه‌ بوویه‌ به‌شه‌ک ژ بنگه‌ها مه‌. ژ ڤر ڤه‌گه‌ر نینە. هه‌ر چه‌ند ته‌رۆریسته‌ک دیسا ده‌رکه‌ڤه‌ هۆلێ ژی، هه‌ر چه‌ند هه‌لوه‌سته‌ک ته‌رۆریست ئا نوو ده‌رکه‌ڤه‌ هۆلێ ژی، ئه‌ڤ…” ده‌رفه‌ت نینە کو تشت ڤه‌گه‌رن ڕه‌وشا به‌رێ.”

Back to top button