زەنون سلێڤانەیی ـ زاخۆ
ئازاتی و وێرەکی و چەلەنگیا ژنا کورد زێدەباری نەبوونا جوداهیا د ناڤبەرا رەگەزێ ژن و مێران دا ل ناڤ جڤاکێ کوردی دا بوویە جهێ سەرەنجا روژهەلاتناسان، لەوما د پەرتووك و یادگاریێن روژانێن خوە دا ناڤێ گەلەك ژنان خەملاندیە و بەحسێ ژنا کورد کریە.
ئێك ژ گەروکێن پێشەنگێن ئەورۆپایێ ل روژهەلات ب ناڤێ (پەترو دەلا ڤالا ) ل دەسپێکا سەدسالا هەڤدان دا و د داویا گەشتا خوە یاسالا (1650 ز) ی دا ل روما ل ژێر ناڤونیشانێن (گەشتەك روژهەلات ) دبێژە كو ل رێیا د ناڤبەرا بەغدا و کرماشان دا ل مەها کانوونا دووێ یا سالا 1917ز دا دڤێ رێدا وی کورد ناسکرن، ناڤبری ب ڤی ئاوایێ قالا ژنێن کورد دکە: “ژنا کورد ب سەربەستی هاتن و چوونێ دکە و سیمایێ خوە ناڤەشێرە و هەر وەسا ب مێران را چ کورد یان بیانی دئاخڤە و خوە نادە پاش.”
گەروگێ ئەورۆپایی (دیلا ڤالیە) ل سەر ڤێ مژارێ دیتنێن خوە بەر چاڤ دكە و دبێژە: “ژنا کورد ئازاد و سەربەسترە ژ ژنێن هەموو وەلاتێن کەنداڤی و ئیسلامی یێن دەوربەران.”
هەروەسا (ئێدموندز) کو ئەو چاخێ ئنگلیز ل ئێراقێ بوون وی کورد ناسکرن و چوویە د ناڤ جڤاکێ کوردی دا، دبێژە: “ژنا کورد پر حەز ژ پێشداچوونێ دکە، چاخێ مە خواست دبستانێ ل شارێ سلێمانیێ و دەردوورا وێ ڤەکەین کوردان ب دل گەرمی پێشوازی ژ ڤێ یەكێ كر. نە ب تنێ ل باژێران، ل گوندان ژی کەسێن تەمەنێ وان مەزن ژی (20 ھەتا 35) سالیێ دا دهاتن دبستانێ وان ژی خواست فێر ببن.”
(ئێدموندز) میناکەك بالکێش ددە و دبێژە: “چاخێ مە خواست دبستانێ ل باژارێ کویە ڤەکەین د سالا 1925 ز دا، مەلایێ مەزن یێ کویە رازی بوو كو کچا وی ژی تەڤلی کوران بچیتە دبستانێ.” ھەلبەت ئەڤ یەك تشتەکی هەرە گرنگ بوو و ژ بۆ وی سەردەمی بسەرێ خوە شورشەك جڤاکی بوو.
هەموو گەریدەیێن ئەورۆپایی ڤێ یەکێ خویا دکەن کو جڤاکێ کوردی جڤاکەک ڤەکریە و دخوازە پێشدا بچە. ل سەر ڤێ مژارێ ب دەهان بەلگەنامە کومکرینە و ڤەکولین ل سەر رولێ ژنا کورد د بیاڤێن خەباتا سیاسی و جڤاکی و پەروەردەیێ دا ھاتینە كرن و د ڤی واری دا تەڤ گەروك و نڤیسكار و کەساێەتیێن بیانی جڤاکا کوردی ل گورەی جڤاکێن وان وەلاتێن کورد تێدا هاتینە پارڤەکرن جوداهیەك مەزن هەیە.
ژ ئەنجامێن ئەدەبیات و ڤەکولینێن هەمەجور كو ژ ئالیێ گەرۆك و جڤاكناسان ڤە ل سەر رۆلێ ژنا كورد، نەخاسمە د قۆناغێن دژوار یێن شۆرەشێ و تەڤگەرا ئازادخواز دا ھاتینە ئەنجامدان، پەسنێ ژنا كورد دانە و دجڤاكێ كوردی وەك جڤاكەكێ ڤەكری پێناسە كریە.
