گرنگییا دەستووری بۆ هەڕێمێ چ دایە

پێدڤییا مە ب دەستوورەک چەوایە و ل سەر بنەمایین چ بهێتە نڤیسین بۆچی یێ گرنگە؟دڤێ قۆناغا بێت دا هەمی شڕۆڤەکارێن سیاسی و ناڤدەولەتی تەکەزیێ ل هندێ دکن کو دەڤەرا ڕۆژهەلاتا ناڤێن یا بەرەڤ گوهۆڕینێن مەزن ڤە دچت و پەیدابوونا هندەک هێزێن سیاسی و کاریگەر ل دەڤەرێ، چێدبیت توخیبێن نووی ل دەڤەرێ و گوهۆڕین ب سەردابن و هەڤسەنگیا هێزا پەیدا ببت، ئەز باوەرناکم ئەم کورد ژ ڤێ هەڤسەنگییا سیاسی دووربین ، هەرچوو نەبت باشی و خرابییێن وێ دێ کارتێکرنێ ل مە بت، ب هەردو هوکارێن جیۆپۆلتیک و جیوسیاسی ژی ڤە ئەم نێزیکن، پشتی هەلبژارتنێ ٢٠ ئوکتۆبەرێ هندەک هێزێن نووی ژی ل هەرێمێ پەیدابوونە ئەم ژی بەرەڤ گوهۆریناینە و پێدڤییا مە ب دەستوورەکی یە. هەر چەندە د قۆناغێن بۆری دا، ب تایبەت ل خولا چارێ یا پەرلەمانێ کوردستانێ، رەشنڤیسەک هەبوو و ژ لایێ پەرلەمانی ڤە دەنگ ل سەر هاتبوو دان و پەسند ببوو، ب تنێ مابوو خەلکێ کوردستانێ د گشتپرسیەکێ دا دەنگی پێ بدەن و ببیت دەستوور، ژبەرکو ڕێگری هەبوو ئەو ژی ب بهانەیا هندێ کا سەرۆکایەتی بت یان ژی پەرلەمانی بت و سەرۆکێ هەرێمێ چەوا بهێتە هەلبژارتن ل پەرلەمانی یان خەلک راستەوخوە بهەلبژێرن ب هەردو رەنگا ترس ل دەف هندەک لایەنێن سیاسی هەبوو گڤاشتن و د ەستوەردانا دەولەتێن هەڕێمایەتی و بەغدایێ ژی بێ باهر نەبوو، چو جاران ژی وان نەڤییا یە مە دەستهەلاتەتەك سەربخوە و بێ ئارێشە هەبتن. پارتیێ لاریی نەبوو ب تنێ دخواست تشتێن رەهندیێن نشتمانی هەبن هەمی پێکڤە ل سەر کۆک بن ب هەڤڕا بن، لەومانێ پشتی چەند گوهۆرینا بڕیار بوو ل خولا پێنجێ بهێتە پەسەندکرن، لێ ب مخابنی ڤە نە گەهشتن ئەنجامەکی باش، ئەو ژی ژ بەر لاوازیا سەروکاتیا پەرلەمانی، ژ بەر چەند هوکارەکا دڤێتن ئەم ببن خودان دەستوور مادەم مە هەڕێمەکا دانپێدانین هەیە د چارچووڤەیێ ئێراقا فیدرال دا مافێ مەیە، بەلێ هەڤدژ نەبت دگەل دەستوورێ ئیراقێ، حکومەت ژی بزانێن سلاحیاتێن وێ چنە د ئەرک و مافان دا چەوا سەرەدەریێ بکت و بێ مایتێکرن د ڕێڤەبرنا کاروبارێن ئێداری و کارگێری دا ژلایێ ئەحزاباڤە، پشتی هەلبژارتنا ئەم یێ ل بەندا کابینەیا دەهێ یا حوکمەتا هەڕێما کوردستانێ ، ل هەوا هەلبژارتنان دا وەکو (سەرۆک بارزانی)کەرمکری؛(ئێک پەرلەمان -ئێک حکومەت-ئێک هێزا پێشمەرگەی-ئێک هەرێم) کو دڤێتن ببن خودان دەستوور ژی ، هەکە مە دەستوورەک هەبا کاروبارێن حزبا دا ڕێکئێخن پەیوەندیێن وان دگەل دەرڤە و ب تنێ حکومەتێ دا ماف هەبت و بەرپرس بت ژ پەیوەندیێن دەرڤە، چونکو هەتا نوکە بەرەللایەک یاهەی هندەک کەس و لایەنیێن سیاسی بۆ بەرژەوەندییێن کەسۆکی، حزبایەتیێ پەیوەندیێن دگەل هندەک دەولەتێن هەڤسۆیێن مە یێن هەین ئەڤ چەندە ژی دبت ئاریشە و ئاستەنگ بۆ حکومەتێ ب ر ێیا دەستووری ئەم دشیان ل سەر وان گرفتان زال بن و هەر کەس و لایەن دا بەرپرس بن بەرانبەر سەروەریا یاسایی ل سەر هەر خالەکا ناکۆکی هەبان ژی دیسان ب ڕێیا دەستووری دا باشتر بن، بۆچی ئەم پەناییێ بۆ ئیراقێ دبن؟ د بێژنێ وەرن دا ئاریشەیێن خوە ل سەر بنەماو ماددەیێن دەستووری چارەسەربکن دوور ژ توندوتیژیێ بکار ئینانا هێزا لەشکری ئەڤە بۆ هەرێمێ ژی یا ڕاستە، خالەکا دیتر کو گرنگیا دەستوری لەوانە ژ بەر هەڤرکیێین سیاسی کو هندەک حزب بۆ خوە ب دەرفەت دبن ب تایبەت نوکە دا پەنایێ بۆ دادگەها فیدرال کو ڕۆهنکرنەکێ بدەت کا سەرکەفتیا ئێکێ یا هەلبژارتنان دا حکومەتێ دورست بکن ، یان ژی هەڤپەیمانیا پڕانییا کورسیان ل پەرلەمانی هەبن، هەگەر مە دەستوورەک هەبا ل هەڕێمێ ئاماژە ب ڤان خالا دابا دێ ڤێ ژی چارەسەرکەت و پێدڤی دلەراوکیێ نەد بوو ، خالا ژ هەمییا گڕنگتر هەتا نوکە ئەم نەشێن ئەو کەسێن خیانەتا نشتمانی بکن ل دویف چ یاسا ڕێسا بهێنە دادگەهکرن و بگەهن سزاییێ خوە، دەستوور دێ ل دیف هندەک برگەو مادا ئازادییا کەسوکی و بیروباوەرێن ئایینی و ئاسایشا نەتەوەیی ژی ژێک ڤاڤێرکەت و کا چەوا بهێن پاراستن، ئاماژەدان ب دەستوورێ هۆلندا وەکو میناک د مادەیا (١٠) دبێژت هەر کەس یێ ئازداچەوا بژیت چەوا هزر بکت چ ئایین و ئایدۆلوجیەت هەبتن، لێ چێنابت مایتکرنێ خەلکێ دا بکت ئەز دشیم بێژم هەتا نوکە، ژ بەرکو ئەم نەخودان دەستوورین لەومانێ ئاریشێن مە یێن ماینە هەلاویستی چارەسەر نەبوون هیڤیدرام سەرکردایەتییا پارتی ئەڤێ جارێ ب رژدیتر وەربگرت و پلان وبەرنامەک ڕێکوپێک هەبت و دگەل لایەنێن دی یێن کوردستانی پێنگاڤێن ژ دل داکو ژ ڤێ بەرەلایی رزگار ببن.