مەلا مستەفا رێکانی بۆچی هاتە گوندێ مە

زاگرۆس مستەفا  بەرواری

 هەلبەت جڤاکا مە ب سێ سیستەمان دهێتە برێڤەبرن. ئێک: یاسا و دەستوورێن ناڤنەتەوەیی، دوو: سیستەمێ  ئۆل و قورئانا پیڕۆز  سێ: سیستەمێ حزباتی و عەشیری (هۆزایەتی)، کو ل جەم کوردان ئەڤ سیستەم هەتا نوکەژی، یێ خوەدی باندۆرە، پڕانیا پرسگرێکێن کوردان د ڤێ ڕێکێ دا و د ڤی چارچۆڤەی دا دهێنە چارەسەرکرن. 

هەرچەندە ل گۆر قانونێن ناڤنەتەوەیی، نە ڕێکەکا دروست و بهادارە، لێ ئەڤە پارچەکە ژ چاند و تیتالێن دەڤەرێ ب گشتی و کوردستانێ ب تایبەتی کو. کەساتیێن ئۆلی و هۆزایەتی پێشەنگن د چارەسەرکرنا ئارێشێن جڤاکی دا.  ب تایبەتی کەساتیێن وەکو مامۆستا مەلا مستەفا رێکانی، کو کەسەک ڕاستگۆ، وێرەک و خوداناس، وەلاتپارێز، خوەدی زانستێن ئۆلا پیڕۆز و پەروەردێن زمانێن  کوردی ،عەرەبی و هتد، کو کەدەکا مەزن د ڤێ ڕێکێ دا یا هەی.

 ئەز دخوازم بالا خواندەڤانان بکێشمە سەر بیرئانینەکا مە د گەل مامۆستا مەلا مستەفا رێکانی و ئاماژێ پێ بکەم. ل گەلەک گوندێن کوردستانێ رژێمێن  گوربەگۆر  کێشێن جڤاکی و ئیداری ل سەر پاوان و سنوورێن گوندان یێن بۆگەلێ مە چێکرین،

ل مەها ئیلۆنا سالا 1995ێ  د ناڤبەرا گوندێ مە و دو گوندێن جیران و هەڤتخووبێن ڕۆژئاڤایێ ل گوندێ مە دا، کو ئەم خال و خوارزا نە کێشەکا جڤاکی هەبوو.  هەلبەت ڕێڤەبرێن میری نەشیابوون د ڤێ پرسێ دا رۆلێ خوە ب باشی بگێرن، چونکە وێ دەمێ، یاسا نە دشیا رۆلێ خۆ یێ دروست و ئەرێنی بگێریت ژ بەر فشارێن سیستەمێ عەشیری و حزباتیێ. ئەڤێ کێشێ دەنگڤەدا، هەتا گەهشتیە ناڤ ناڤەندێن باژێران کو پرانیا جاران دا ل هەمبەر بارەگایێن حزبی و پارێزگەها دهۆکێ چەنیدین کۆمێن چەکداران بینی.

 پشتی مامۆستایێ رێکانی و جڤاتا زانایێن ئۆلا ئیسلامێ ل کوردستانێ و باژارێ دهۆکێ ب چاڤێن خوە ئەڤ دیاردا نەشرین دیتی، وەک ئەرکەکێ مڕۆڤی، ئۆلی و چاندی مامۆستا مەلا مستەفا رێکانی شاندەک ژ زانایێن ئۆلا ئیسلامێ دروست کر، بێی کو هایا مە ژێ هەبیت.  دیسان پەیوەندیا تەلەفۆنێ ژی هەما هەر نەبوو. شاندا کو ب سەرۆکاتیا مامۆستا مەلا مستەفا رێکانی و ئەندامەتیا مامۆستا مەلا زاهد گوهەرزی و چەند کەسێن دی پێک دهای تەڤی کو ڕێک و بان ژی گەلەک د نەخوش بوون، ئەو ژ دهۆکێ بەر ب باژێرێ  زاخۆ ب رێ دکەڤن و د هەمان دەم دا ئۆتۆمبێلا وان  ژی مۆدێل کەڤن و یا تێکچوی بوو.

مامۆستایێ گۆربەهەشت گۆت: “ژ سەدەما خرابیا ڕێکێ و تێکچوونا ئۆتۆمبێلا مە، مە شیا بۆ نڤێژ و خوارنا نیڤڕۆژێ بگەهینە باژێرێ زاخۆ. ‌ پاشی بۆ نڤێژا ئێڤاری گەهشتینە بێگۆڤا و ل جەم ئالیێن دی کۆمجڤینەک پێک ئینابوو. پاشی بۆ گوندێ کێستە هاتن. ژ نشکەکێ ڤە  مە ئۆتۆمبێلا مامۆستا و زانایێ گەلێ مە دیت. براستی من ناڤ و دەنگێ مامۆستا مەلا مستەفا بهیست بوو. لێ بۆ جارا ئێکێ بوو ئەز ژ نێزیک ڤە د بینم.

پشتی پڕسیارا لیژنا سەرپەرشتیا گوندی کرین کو ژ حەفت  کەسان پێک دهات.  لێ ژ لیژنا ناڤبری ب تەنێ خودێ ژێ ڕازی بیت شەهید مەلا شەفیق کێستەیی و بەندە دئامادە بوون. پشتی دانوستاندنێ وان ئارمانج ژ هاتن و سەرەدانا خوە بۆ گوندێ کێستە و دەڤەرێ دیارکر کو ب ڕێکا خودێ  و  مللەتی و  ئاشتیێ بۆ چارەسرکرنا وێ کێشا جڤاکی یێن هاتین.

ڤێجا  براستی ب دل و جان ئەم حمێزکرین، ب دیدێن خوە و ب دانوستان و دیالۆگا خوە  یا  نەرم شیا هەلویستێ مە یێ دژوار و ڕەق بگهوهریت. سەیدایێ رێکانی گۆتی:  “دێ پەیوەندیا مە هەر یا بەردەوام بیت، هوین برازا و دۆستێن من یێن هەری نێزیکن، هەلویستێن وە وەکو دوو کەسێن گەنج جهێ حێبەتیا مە نە”. هەروەسا ب کەنیڤە گۆت: ‘دەما ئەم هاتین مە هزر کر دێ دگەل ریھسپی و ماقولێن گوندێ کێستە روونین، لێ درکەفتن گەنجێن خۆدان شیان و پرچڕەشێن گوندێ کێستە”. دیدارا مە نێزیکی  دوو دەمژمێران ڤەکێشا. مە داخواز کر کو ل گوندێ مە بمینن بۆ شیڤێ دا  خزمەتا وان بکەین. وان گۆتی: “مانێ هەوە  زانی کا ئەم ب چ ئاستەنگان گەهشتین ڤێرە، ڕێکا نەخۆشە و یا دوورە، سەرەرای ڤێ چەندێ ژی، ئۆتۆمبێل ژی ژ کار د کەڤیت، پێدڤیە ئەم بچین. چونکە ئەم گۆتاربێژ خودان ئەرکین و مامۆستایێن زانینگەهێ نە.” لێ مە گۆتێ: “هەتا هنگڤینێ گوندێ مە نەخۆن هوونێن ڕێزدار ناچن”. پشتی هنگڤین خواری، دیسان ب کەنیڤە گەەۆتی: “هەر کەسێ ڤی هنگڤینی بخۆت دڤێت یێ نەرم و ئارام و ل سەرخوە بیت، ئانکو یێ بێ ئارێشە بیت، لێ هوون بەرۆڤاژینە، دڕەقن.” مە گۆتێ: دیارە ژ زنارا کێستە یە! چیایەک ڕەق و سەربلندە.

 ل داویێ ئەو سوزا مە دایە وان ئەم هەر ل سەر ماین. و دیدار و هاتن و  چونا مە بۆ لایێ مامۆستایی و مزگەفتا وی هەرا بەردەوام بوو…

 ئەم ژ شیرەت و دیتنێن وی  خودان چەکێن ئاشتیێ بووین، ئاها دچارەسەرکرنا  ڤان کێشەیان دا مڕۆڤێن زانا، مەزن و ب روومەت یێن وەکو مامۆستا مەلا مستەفا رێکانی رۆلێ وان یێ ئاشتیێ دیار د بیت. ژ بەر هندێ د پەیاما خوە یا  سەرەخوەشیێ دا مە ئاماژە ب  هندێ کر  کو، کۆچا داویێ یا مامۆستایێ رێکانی، گومان تێدا نینە، دێ ڤالەهیەکا مەزن دروست  کەت د ناڤا زانایێن ئۆلا ئیسلامێ دا. هیڤیا مە ئەوە شوونگر و پەیرەوکەرێن ڕێبازا مامۆستایی و کەسێن ل بەر دەستێ وی پەروەردە بووین، د ڤێ رێکا پیرۆزدا دبەردەوام بن. پەیاما مامۆستای وەکو وی بگەهیننە هەمو کۆمێن جڤاکا کوردستانی. ئەم ژی دێ ل ناڤا  بیرەوەریێن خوە و دیرۆکا کوردستانێ دا هەر ئاماژێ ب پەیاما ئاشتی و چاکیێن مامۆستایێ رێکانی کەین و ژ خودایێ دلۆڤان دخۆازین جهێ مەلا مستەفا رێکانی بوهەشت بیت. کۆچا مامۆستا و ژدەستدانا وی خسارەتەک مەزنە، کوردستان و باژارێ مە و دەڤەرا بەهدینان کەساتیەک و زانەیەکێ مەزن ژ دەست دا. 

ئەم خوە ب پشکدارێن خەما گران یا مالبات و کەسوکارێن وی و ب تایبەتی هەڤالێ مە یێ تێکۆشەر هشیار رێکانی د زانینن. هزار سلاڤ ل گیانێ تەبن مامۆستا مەلا مستەفا رێکانی گیانێ تە شاد بیت.