سیاسی

شەرێ ئوکراینا و رووسیایێ و هەلوستا هندەک کوردان

 ب فه‌رمانا سه‌رۆکێ ڕووسیایێ ڤلادمیر پوتن ئێریشا ڕووسیایێ ل سه‌ر ئوکراینایێ به‌رده‌وامه. شه‌ر ڕۆژ ب ڕۆژ دژوارتر دبه‌، گوند و باژار وێران و کاڤل دن، خەلک بەر ب چارەنڤیسەک تاری و نەدیار بەر ب جهێن ئارام ڤە دەرڤن.  خەلکێ سڤیل، زارۆک و ژن و کال و پیرەمێر رۆژانە یان دهێن کوشتن یان ژی  کۆچبەر و دەربەدەر دبن.   ڕۆژانه‌  هەر وەلاتەک داخوویانیێن جودا و زانیاریێن جودا ل سەر زیانێن شەر ددن.

ئه‌ڤە شه‌ره‌ و خه‌لکه‌ک تێت کوشتن، ئاڤاهی دهەرفن، باژار وێران دبن ب سه‌دان هه‌زاران ئینسان، ژن، زارۆک دەست ژ مالێن خوه‌ به‌رددن و به‌رێ خوه‌ ددن وه‌لاتێن جیران. خه‌لک ژ بۆ ژیانێ ل به‌رخوه‌ ددە. شه‌ر کاراساتا هه‌ری مه‌زنه‌ د دیرۆکا مرۆڤاتیێ دا.

به‌رپرسێن وه‌لاتان ل گۆر به‌رژه‌وه‌ندیێن وه‌لاتێن خوه‌ داخوویانیان ددن، رووسیا ته‌هدیدا شه‌ره‌ک نووکله‌ری دکه‌. ئانکو ئیحتمالا کو شه‌رێ سێیه‌م یێ جیهانێ  بقەومە د رۆژه‌ڤێ دا یه‌. ئه‌گه‌ر شه‌رێ سێیه‌م یێ جیهانی بقەومە هینگێ  ئه‌ڤ جیهانا کو ئه‌م لێ دژین تێکدچه‌، جیهانه‌ک نوو تێ دامه‌زراندن.

گه‌له‌ک که‌س، سیاسه‌تمه‌دار، ره‌وشه‌نبیر، ئالیێن سیاسی و که‌ساتیێن ناسکری د ده‌ربارا ڤی شه‌ری دا دیتنێن خوه‌ دبێژن و هه‌لوه‌ستا خوه‌ ددن دیار کرن. هنده‌ک کەس و ئالی پشتا رووسایێ و هنده‌ک ژی ئالیێ ئوکرانیا دگرن. لێ د راستیا خوه‌ دا سه‌ده‌مێ ڤان هه‌لوه‌ستان ناهێتە زانین. ئه‌م وه‌ک کورد پێدڤیە باندۆرا ڤی شه‌ری ل سه‌ر وه‌لاتێ خوه‌ بنرخینن و هه‌لوه‌ستا خوه‌ د ڤی واری دا دیار بکن.

گه‌له‌ک که‌سێن کو هێشتا خوه‌ کۆمونیست دبینن پشتگریا ئێریشا رووسیایێ دکن و دبێژن کو، ڕووسیا تشته‌ک ڕاست دکه‌ و ل سەر حەقە. یا هه‌ری بالکێش ئه‌وه‌ کو، د ده‌ما خوه‌ دا هنده‌ک ژ وان کۆمونیستان ل دژی کوردان ژی پشتگریا سۆڤیه‌تێ دکر، پێدڤیە کورده‌ک نشتمانپه‌روه‌ر نه‌به‌ دیلێ ئیدیۆلۆژیان. 

به‌ری هه‌ر تشته‌کی چو مافێ رووسیایێ نینە کو، ئێریشه‌ک ب ڤی ئاوایی ببه‌ سه‌ر ئوکراینایێ. مادەم ئوکراینا وه‌لاته‌ک سه‌ربخوه‌یه‌، ئه‌و چەوا  بخوازن دێ وەسا نەخشەیێ سیاسه‌تا خوه‌ دانن و وه‌لاتێ خوه‌ بڕێڤه‌ ببن. ژ بۆ ڤێ یه‌کێ رووسیا نه‌ خوه‌دی مافه‌ ئێریشێ ئوکراینایێ بکه‌ و ببه‌ سه‌ده‌مێ کاراساته‌ک مرۆڤی. ئوکراینا  ل به‌ر خوه‌ دده‌ و وه‌لاتێ خوه‌ دپارێزه‌. رووسیا دخوازه‌ ئوکرانیایێ داگیر بکه‌، ئه‌و ژی ل به‌رخوه‌ ددن. یه‌ک ئێریش دکه‌ و یه‌ک ژی خوه‌ دپارێزه‌. ڤێجا نه‌ حه‌وجه‌یە مرۆڤ بوویه‌رێن یه‌کتیا سۆڤیه‌تێ  ل گۆرا خوه‌ بنرخینه‌ و پشتگریا ئێریشا رووسیایێ بکه‌.

ژ ئالیه‌ک دن ڤه‌ دو هه‌رێمێن کو ل ئاخا ئوکراینایێ دا هەنه‌، دخوازن سه‌ربخوه‌ ببن. رووسیا ژی سه‌رخوه‌بونا ڤان هه‌ردو ده‌ڤه‌ران ناسکر. ڕاسته‌ پرانیا نشته‌جیێن هه‌رێمێن لوهانسک و دۆنه‌تسک رووسن. ئه‌ڤ خه‌لک که‌نگێ هاتیە ڤان هەرێمان و لێ ئاکنجی بوونە  نە گه‌له‌ک گرنگه‌. ژ بەر کو تێ زانین کو د ده‌ما سۆڤیه‌تێ دا، تایبه‌تی سه‌رده‌ما ستالین دا، ب سه‌دان هه‌زاران خه‌لک ژ جهو وارێن وان ده‌رخستنه‌ و ل ده‌ڤه‌رێن جودا ب جهکرنە. هه‌روه‌ها ل گه‌له‌ک هه‌رێمان ژی رووس ب جهکرنه‌. ئه‌ڤ ڕاستیه‌که‌. ب دەهان هه‌زاران کورد ژی ل سه‌ر ئاخا وان راکرن و رێکرن هه‌رێمێن جودا. لێ ئیرۆ خه‌لکێ هه‌رێما لوهانسک و دۆنه‌تسک بخوازن چاره‌نڤیسا خوه‌ دیار بکن ئه‌ڤ مافێ وانه‌.

رووسیا ب چو ئارمانجێ پشتگریا وان بکه‌ بلا بکه‌، ئه‌ڤ ڕاستیا هه‌یی ناگوهه‌ره‌. کورت و کورمانجی د ڤی شه‌ری دا رووسیا دخوازه‌ وه‌لاته‌کی داگیر بکه‌ و ئه‌و وه‌لات ژی د بن رێبه‌ریا سه‌رۆکێ خوه‌ دا ل دژی ئێریشێن رووسیایێ ل به‌رخوه‌ دده‌. ڤێجا کی پشتگریا کێ بکه‌ که‌یفا خوه‌ یه‌. ژ خوه‌  پشتگریا مه‌ کوردا ژ گۆتارێ وێڤه‌تر ناچه‌.

ژ بۆنا بدیماهیکهاتنا شه‌ر، شاندەیێن رووسا و ئوکراینایێ هه‌ڤدبینن، ژ ئالیه‌ک دن تشتا هه‌ری ئه‌رێنی ئه‌وه‌ کو، رێیێن دپلۆماتیک ڤه‌کرینه‌  و نه‌خه‌تمینه‌. مرۆڤ هێڤی دکه‌ کو، ئه‌نجاما ڤی شه‌ری و ئارمانجا ئالیێن شه‌ر دکن چبه‌ بلا به‌، لێ ڕۆژه‌ک زووتر بسه‌کنه‌ و جاردن کاراسه‌ته‌ک مرۆڤی روو نه‌ده‌، یا ژ روودایی ژی مەزنتر نه‌به‌.

٢٠٢٢/٣/٣

شرۆڤه‌/نێرن

Back to top button