باشوور و باکور و پەکەکە

ئه‌زێ د ڤێ نڤیسا خوه‌ دا دخوازم پێدڤیتیا مناقه‌شه‌یا پرسگرێکا چاره‌سه‌ریا په‌که‌کێ یا ب ته‌ره‌فێ کوردان ڤه‌ گره‌دایی و ب تایبه‌ت ژی ئه‌رکا سه‌ر ملێ کوردێن باکورێ کوردستانێ به‌حس بکم.

ئیرۆ هه‌رێمه‌ک ژ وه‌لاتێ کوردان، باشوورێ کوردستانێ، به‌ر ب ده‌وله‌تبوونه‌ک سه‌ربخوه‌ ڤه‌ دچه‌، هیمێن پاشه‌رۆژا سه‌رخوه‌بوونا کوردستانێ ل وی به‌شی تێن ئاڤاکرن.

دڤێ ئه‌ڤ پارچا ئازادا کوردستانێ جهێ سه‌ربلندی و کاما دلێ هه‌ر کورده‌کی به‌، هه‌ر کورده‌ک ده‌ستێ ئالیکاری و پشتگریێ درێژی ڤی به‌شی بکه‌ دا کو ڕۆژه‌ک به‌ری ڕۆژه‌کێ کورد چاره‌نووسا خوه‌ ب ده‌ستێ خوه‌ بنڤیسن.

ئیرۆ کو داگیرکه‌رێن کوردستانێ ب هه‌ر شێوه‌یی ئێریشی باشوور دکن و دخوازن ده‌ستکه‌فتیێن هه‌یی ژ هۆلێ ڕاکن، مافێ چو کورده‌کی نینه‌ کو ڤێ ئارامی و ئاهه‌نگییا هه‌یی ژ بۆ به‌رژه‌وه‌ندییێن ئۆل ئان هه‌رێما خوه‌ تێکبده‌.

سه‌رۆک و ده‌زگه‌هێن باشوورێ کوردستانێ ژی دڤێ ل گۆر حه‌قیقه‌ت و به‌رژه‌وه‌ندییێن کوردستانێ خزمه‌تێ بکن.

د ئاڤابوونا هه‌ر ده‌وله‌ت و ده‌زگه‌هه‌کێ دا خه‌له‌تی و کێماسی چێدبن. سازکرن و برێکووپێکبوونا وێ ده‌وله‌تێ هه‌وجه‌یی ب ده‌مه‌ک دوور و درێژ هه‌یه‌.

هه‌لبه‌ت دڤێ ئه‌و خه‌له‌تی یان کێماسییێن کو تێن دیتن ب زمانه‌کی برایه‌تی و دۆستانی بێن ڕه‌خنه‌ کرن. لێ گاڤا ڕه‌خنه‌ ژ ڕه‌خنه‌بوونا خوه‌ ده‌رکه‌ت و بوو چه‌کێ پاراستنا به‌رژه‌وه‌ندییێن هه‌رێمی، وێ ده‌مێ سینۆرێن ڕه‌خنه‌کرنێ ژ هۆلێ تێن ڕاکرن و دژمناتی ده‌ست پێ دکه‌.

ئه‌ڤ ژی د خزمه‌تا دژمن و خێرنه‌خوازێن کورد و کوردستانێ دایه‌. ئه‌ز باوه‌ر ناکم (ژ بلی سه‌رۆک و هنده‌ک ڕایه‌دارێن په‌که‌کێ) کورده‌ک ڕابه‌ بێژه‌: “ئه‌ز کوردستانه‌ک سه‌ربخوه‌ یان ژی فه‌ده‌رال ناخوازم”.

د دلێ هه‌ر کوردی دا خه‌ون و خه‌یالا کوردستانا مه‌زن و یه‌کگرتی هه‌یه‌. لێ شه‌رتان وسا کریه‌ کو ئه‌م بخوازن و نه‌خوازن، کوردستان چوار پارچه‌ یه‌، کورد د وه‌لاتێن خوه‌ دا ژ هه‌ڤ هاتنه‌ تاروومار کرن. ٤ هه‌رێمێن جودا و هه‌ر یه‌ک ژ وان دخوازه‌ ب سه‌رێ خوه‌ ببه‌ هه‌ره‌مه‌کا سه‌ره‌که‌.

گاڤا ئه‌م هه‌ژمارا کوردان بدن سه‌ر هه‌ڤ، باکورێ کوردستانێ به‌شێ هه‌ری مه‌زنه‌. گاڤا ئه‌م ل گۆرا هه‌ژمارێ بلڤن، هنده‌ک کارن بێژن؛ دڤێ باکور سه‌په‌رشتیا کوردا بکه‌.

لێ واقعێ هه‌یی مرۆڤان مه‌جبوری ده‌فاکتۆیا هه‌یی دکه‌ کو، ئه‌و ژی ئه‌وه‌ کو هه‌رێمه‌ک ژ هه‌رێمێن کوردستانێ ئازادیا خوه‌ بده‌ست خستیه‌.

دڤێ ئه‌م کورد ڤێ ده‌ستکه‌فتنێ د قادا ناڤده‌وله‌تی دا باش ب کار بینن دا کو هه‌رێمێن دن ژی ب کاربن وان ده‌ستکه‌فتنا ب ڕێیه‌ک حقوقی بێخن د ڕۆژه‌ڤا جیهانێ دا. کوردێ ل هه‌رێمێن نه‌ ئازاد کری د ڤی واری ده‌ خوه‌دی مافن.

لێ وه‌ک مه‌ ل ژۆر ژی به‌حس کر، پارچه‌بوونا کوردستانێ کورد د هه‌ر واری دا تاروومار کرنه‌.

ژ به‌ر ڤێ ژی، دڤێ په‌نجه‌را ڕۆناهیا باشوورێ کوردستانێ وه‌ک ڕۆناهیا چاڤان بێ پاراستن. و دڤێ ئه‌م چو فه‌رقیێ نه‌خن ناڤبه‌را نه‌ته‌وه‌یا خوه‌.

چه‌وا کو سه‌رۆک مسته‌فا بارزانی د ده‌ما خوه‌ ده‌ گۆتبوو:” چو که‌سێ کو ڕوحێ نه‌ته‌وه‌پارێزی پێ ڕا چێنه‌بووبه‌، وێ ڕۆژه‌ک ژ ڕۆژان ئیخانه‌تێ ب گه‌لێ خوه‌ ڕا بکه‌” ئه‌ڤ گۆتن ژ بۆ ئیرۆ و ژ بۆ هه‌ر ده‌مێ ژی ده‌رباس دبه‌.

ئیرۆ پرسگرێکا سه‌ره‌که‌ یا د ناڤ کوردا دا، پرسگرێکا په‌که‌کێ و کوردێن ده‌رڤه‌یی په‌که‌کێ یه‌. هه‌ر چقاسی هه‌بوونا په‌که‌کێ یا ل قه‌ندیل و ده‌ڤه‌رێن دن ژ بۆ حکومه‌تا کوردستانێ ژی سه‌رێشاندنه‌کێ ب خوه‌ ڕا بینه‌ ژی، دڤێ ژ باشوورییان زێده‌تر ئه‌م کوردێن باکور سه‌رێ خوه‌ ب ڤێ پرسگرێکێ ڤه‌ بێشینن.

د داخویانی و هه‌لوه‌ستێن هنده‌ک ڕایه‌دارێن په‌که‌کێ دا دیار دبه‌ کو، تێکه‌لیێن هه‌رێما کوردستانێ ب داگیرکه‌رێن جیران ڕا ئه‌و نه‌ره‌حه‌ت کرنه‌. گه‌ر په‌که‌که‌ کاربه‌ سه‌به‌بێ نه‌ره‌حه‌تیا خوه‌ ل سه‌ر ئه‌ساسێ کوردایه‌تیێ ژ ده‌وله‌تا فه‌ده‌رال یا کوردستانێ ڕا زه‌لال بکه‌، ئه‌ز باوه‌رم وێ وه‌ک ده‌وله‌ت، هه‌رێما کوردستان ژی بکاربه‌ چاره‌سه‌ریه‌کێ ژ نه‌ره‌حه‌تیا په‌که‌کێ ڕا ببینه‌.

ژ خوه‌ په‌یامێن سه‌رۆکێ کوردستانێ یێن د وی واری دا پر زه‌لالن. سه‌رۆکێ کوردستانێ د هه‌ر ده‌رفه‌تێ دا چاره‌سه‌ریێ د ڕێیا دیالۆگ و ڕێیێن بێچه‌کبوونێ و ده‌مۆکراتیک دا دبینه‌. دڤێ ئه‌م باکوری ژ نها دا زانبن کو، هه‌گه‌ر سبێ یان دوسبه‌ باکورێ کوردستانێ ئازاد بوو، وێ ئه‌ڤ پرسگرێکا په‌که‌کێ ل باکور ژی ده‌ست پێ بکه‌. پرسگرێکا هه‌یی پرسگرێکا ته‌مامێ کوردستانێ ژی به‌، دڤێ ئه‌م باکوری ژ ئیرۆ پێدا ب به‌رپرسیاری ته‌ڤ بگه‌رن و خوه‌دی سیاسه‌ته‌ک نه‌ته‌وی بن. ئان نا سبێ ئه‌م ژی دیسا ببن ماروزێ شیده‌تا په‌که‌کێ. و وێ گاڤێ ئه‌م ژی تێکه‌ڤن ڕه‌وشا کو نها ل باشوور د ناڤبه‌را داگیرکه‌رێن کوردستانێ و هه‌موه‌لاتیێ وه‌ده‌ هه‌یی ده‌ردکه‌ڤه‌ ئۆرتێ. پرسگرێکا چاره‌سه‌ریا پرسگرێکا پەکەکێ و خوه‌دیلێده‌رکه‌تنا وێ، نه‌ ئه‌رکا باشووره‌. هه‌گه‌ر ل باشوور پرسگرێکا چونه‌کرنا پەکەکێ هه‌به‌، ئه‌رکا پێشین دکه‌ڤه‌ سه‌ر ملێن باکوریان بخوه‌ و دڤێ ئه‌و ل خوه‌ و ل ده‌سکه‌فتیێن خوه‌ خوه‌دی ده‌رکه‌ڤن.

دڤێ د سه‌ری دا پەکەکە ب رێیێن ده‌مۆکراتیک ل چاره‌سه‌رییا ڤێ پرسگرێکێ بگه‌ره‌. لێ گاڤا پەکەکە وان ده‌ستکه‌فتنێن کوردا بکه‌ قوربانا شه‌خس ئان هه‌رێمه‌کێ دڤێ ئه‌م کوردێن باکور ب ده‌نگه‌ک بلند نه‌ڕازیبوونا خوه‌ ل هەمبه‌ر هه‌لوستێن پەکەکێ یێ نه‌ د به‌رژه‌وه‌ندیا مله‌تێ کورد دا بقیرن. ئه‌و رۆژ ژی ئیرۆ یه‌…. به‌لا پەکەکە ژ نوو ڤه‌ ده‌ست ب ره‌ڤاندنا زارۆکێن مه‌ کریه‌؛ ئێریشی پێشمه‌رگه‌ و ده‌زگه‌هێن مه‌دیا و سڤیلا دکه‌. ژ وێ بۆنه‌ ژی دڤه‌ ته‌مامێ کوردان ب ده‌نگه‌کی بلند بقیرن و بێن ئێدی به‌سه‌ ژ زلما پەکەکێ را.

نوری چەلیک

٢٠٢٢/٥/٣٠