سیاسی

بریارێن نوو یێن مەکتەب سیاسی یا پەدەکێ

 بوویه‌رێن که‌رکووکێ: پشتی کو سه‌رۆکوه‌زیرێ ئیراقێ محه‌مه‌د شاع سوودانی فه‌رمانا راده‌ستکرنا باره‌گه‌هێن پەدەکێ ل گۆر مافێن ده‌ستووری و رێکه‌فتنا هه‌ڤپه‌یمانییا رێڤه‌به‌رنا دەولەتێ  و به‌رنامه‌یا کابینه‌یێ دا، لێ کاربدەست و ده‌ستهلاتدارێن که‌رکووکێ ژ بۆنا جیبجینەکرنا ڤێ بریارێ کۆمەکا خەلکێ تێکدەر  هان دان کو  ئاستەنگیان ژ بح جیبیجکرنا ڤێ بریارێ چێبکن و رێیا سەرەکە داخست بێی کو بەرپرسێن حکومەتێ رێ ل وان تێژدەران بگرن. لێ دەما هه‌ژماره‌ک ژ وه‌لاتیێن دن ئێن کورد ب ئاوایه‌کی ئاشتیانه‌ داخوازا ڤه‌کرنا رێ کرن، کۆمه‌ک چه‌کدار بێیی به‌رچاڤگرتنا داخوازێن ره‌وا یێن خه‌لکێ، گوله‌ به‌ردان وان و هه‌ژماره‌ک ژ جوانێن کورد هاتن شه‌هیدکرن و هنده‌کێن دن ژی بریندار بوون

د جڤینا مه‌کته‌با سیاسی دا داخواز هات کرن کو کۆمیته‌یه‌ک بێئالی ژ نوونه‌رێن حکومه‌تا فه‌ده‌رال و حکومه‌تا هه‌رێما کوردستانێ بێ پێکانین، ژ بۆ لێکۆلینکرنا ڤان پرسان:

• سه‌ده‌مێن ئاسته‌نگکرنا جیبجیکرنا بریارا سه‌رۆکوه‌زیر ده‌ستنیشان بکن.

• که‌سێن کو ئالۆزیان ده‌ردخن و رێ ل به‌ر جیبجیکرنا بریارا سه‌رۆکوه‌زیر دگرن، کو به‌شه‌ک ژ وان پەرلامه‌نته‌رن و هن ژ وان ژی به‌رپرسێن رێڤه‌به‌ریا که‌رکووکێ نه‌، بێن ناسکرن و دادگه‌هیکرن.

• که‌سێن کو فه‌رمانا گوله‌بارانێ دانه‌ و د ئه‌نجامێ دا وه‌لاتیێن کو ب ئاوایه‌کی ئاشتیانه‌ ڤه‌کرنا رێ خوه‌ستنه‌ هاتن شه‌هیدکرن، بێن ئاشکه‌ره‌کرن و بێن دارزاندن.

• که‌سێن کو گوله‌ به‌ردان و وه‌لاتیێن بێچه‌ک کوشتن و بریندار کرن، بێن ئاشکه‌ره‌کرن و بێن دارزاندن.

• ل سه‌ر بنگەهێ ڤان لێکۆلینان بریار بێ دایین ژ بۆ قه‌ره‌بووکرنا مالباتێن شه‌هید و برینداران و هه‌روها ئه‌و وه‌لاتیێن کو زیانێن مادی دیتنه‌.

۲- ده‌ربارێ په‌یوه‌ندیێن د ناڤبه‌را هه‌رێما کوردستانێ و حکومه‌تا فه‌ده‌رال دا پشتی پێکانینا هه‌ڤپه‌یمانیا رێڤه‌به‌ریا ده‌وله‌تێ و رێکه‌فتن ل سه‌ر چه‌ند مژارێن سیاسی و ئابۆری و هات کرن و ل پەرلەمەنتۆیا ئیراقێ کارنامه‌یا کابینه‌یا برێز محه‌مه‌د شیاع سودانی پەسند کر ، لێ مخابن  (۹) هەیڤ ب سه‌ر ڤێ رێکه‌ڤتنێ و پێکانینا کابینه‌یێ را ده‌رباس بوونه‌، خالێن گرێدایی هه‌رێما کوردستانێ نه‌هاتنه‌ جیبجیکرن و رێ ل به‌ر جیبجیکرنا وان تێ گرتن. د ناڤ خالێن ڤان رێکەفتنان  دا ئه‌ڤ مژارێن ژێرین هه‌نه‌ کو هاتنه‌ بەرۆڤاژی هاتنە جیبیجیکرن  ئان ژی قه‌ت نه‌هاتنه‌ بجهانین، وه‌ک نموونه‌:

• یاسایا بوودجه‌یێ، ده‌ما حکومه‌تا فه‌ده‌رال ب رێکه‌فتن دگەل حکومه‌تا هه‌رێما کوردستانێ پرۆژه‌یاسایا بەدجەیێ ئاماده‌ کر، پشکا هه‌رێمێ هات دیارکرن، لێ جڤاتا نوونه‌ران  هەموو ناڤەرۆکا ڤێ پرۆژه‌یاسا گوهه‌رت و غەدرەکا مەزن ل هه‌رێما کوردستانێ کر. نها ژی یاکە د یاسایێ دا هاتیە دیارکن نەهاتە جیبجیکرن، کو ئەڤ ژێ غەدەرکا مەزنە ل مووچەخورێن هەرێنا کوردستانێ و ب تایبه‌تی ب ل گه‌لێ کوردستانێ تێ کرن.

• پشتی کو بریار راده‌ستکرنا بارگەهێن پەدەکێ هات دایین  ئەو بریار هات ئاسته‌نگکرن و ئالۆزی چێبوون.

۳.  دڤێ جڤینێ دا  ل سه‌ر بنگه‌ها رێکەفتنان داواز هات کرکن کو خالێن ل ژێر بێنه‌ بجیهانین:

• رێڤه‌برنا حکومه‌تێ و بریاردان ل سه‌ر ئه‌ساسێن شریکاتی، لهه‌ڤکرن و هه‌ڤسه‌نگیێ به‌ و رۆلا نوونه‌رێن پێکهاته‌یێن سیاسی د بریارێن چارەنڤیس دا رۆلەکا بنگه‌هین به‌.

• یاسایا مه‌جلسا فه‌ده‌رال کو د ده‌ستوورا بنگه‌هین و به‌رنامه‌یا ئیتیلافا ئیداره‌یا ده‌وله‌تێ دا هاتیه‌ دیارکرن، بێ جیبجیکرن و یاسا د مه‌جلیسا نوونه‌ران دا ده‌رباس ببه‌.

• له‌زکرن ل ئاماده‌کرنا پرۆژه‌ یاسایا نه‌فت و گازێ ل گۆر رێکه‌فتنا هه‌ڤبه‌ش یا د ناڤبه‌را هه‌رێما کوردستانێ و حکومه‌تا فه‌ده‌رال دا، ئێدی بە کار ب یاسای کەڤن بێ کرن.

• پرسا مووچه‌یێ فه‌رمانبه‌رێن کوردستانێ بێ جوداکرن و وه‌ک هه‌موو کارمه‌ندێن ئیراقێ مووچه‌یێن مه‌هانه‌ وه‌ربگرن، ئه‌ڤ پرس ب مژارێن دن را نه‌یێ ته‌ڤلیهه‌ڤکرن و نەبە پرسەکا سیاسی.

• یاسایا دادگه‌ها بلند یا فه‌ده‌رال وەکە کو د ده‌ستوورا بنگه‌هین دا هاتیه‌ دیارکرن بێ گئژەرتن و جیبجیکرن‌.

• له‌زکرن ل جیبجیکرنا رێکه‌فتنا شنگالێ ل گۆر رێکه‌فتنا د ناڤبه‌را حکومه‌تا فه‌ده‌رال و حکومه‌تا هه‌رێما کوردستانێ دا، کو د به‌رنامه‌یا رێڤه‌به‌ریا هه‌ڤپه‌یمانیا ده‌وله‌تێ دا و د به‌رنامه‌یا کابینه‌یا برێز محه‌مه‌د شیاع سوودان دا هاتیه‌ دیارکرن.

• ڤه‌گه‌را باره‌گه‌هێن پەدەکێ و هێزێن دن ئێن سیاسی ل پارێزگه‌هێن نینۆا، که‌رکووک و دیالایێ داکو ئالیێن سیاسی ب ئازادی کار و چالاکیێن خوه‌ یێن سیاسی بکن.

٤. ئیراق و ناڤچه‌ د ره‌وشه‌ک هه‌ستیار را ده‌رباس دبن، ل ئیراقێ کریز ل په‌ی کریزێ کۆم بوونه‌ و ب راستی ژی کریز ژ بۆ نخوماندنا کریزه‌کا دن تێن ئافراندن. له‌وما ئه‌م دکارن ب زه‌لالی بێژن کو قه‌یران ل ڤی وه‌لاتی نایێ چاره‌سه‌رکرن، به‌لکو کریز و کێشه‌ تێنه‌ برێڤه‌برن و ژ به‌ر وێ ژی کوردستان د ره‌وشه‌ک وها یا ئیراق و ناڤچه‌ تێدایە د قۆناخه‌کا هه‌ستیار و گرنگ را ده‌رباس دبه‌. ل جیهانێ گه‌له‌ک گوهه‌رتن هه‌نه‌ کو گه‌فێ ل ستاتوویا هه‌رێما کوردستانێ و مافێن گه‌لێ کوردستانێ دکن. ژ بۆنا دەرباسبوون ژ ڤێ رەوشێ پاراستنا یەکپەرچەییا قەوارەیێ هەرێما  كوردستانێ و دەستکەتیێن مە یێن ب خوونێ هاتیەن ب دەست خستن،  خەمخوری پێویستە. 

 ئەڤ رەوشە بەرپرسیاریا پەدەکێ و هه‌موو پارتیێن دن ئێن کوردستانێ گرانتر دەکە و ئەڤ رەوشا هەیا ژ هەموویان دخوازە کو  ژ بۆنا بەرهنگاربوونا قەیرانان  و چارسەرکرنا وان پێداچوونێ ل پێنگاڤ و به‌رنامه‌یێن رووبرووبوونا قه‌یران و کێشه‌یان بکن و چاره‌سه‌ر بکن و دەستوور ژی ب مادەیا (۱٤۰) ڤە بێ جیبجیکرن‌.

د داویێ دا جەماوەرێ تێکۆشه‌رێ کوردستانێ، یه‌کرێزیا هه‌موو ئالیێن سیاسی ب تایبه‌تی و گه‌لێ کوردستانێ ب گشتی ژ بۆ ده‌رباسکرنا ڤان قه‌یران و پرسگرێکان ژ بۆ دابینکرنا ژیانه‌که‌ ب روومه‌ت ژ هه‌ر که‌سی را د هه‌موو واران دا پێویسته‌.

هه‌ر وها ئه‌م بانگ ل خه‌لکێ بروومه‌ت  یێ که‌رکووکێ ژی دکن کو بێهنا خوه‌ فرەه و ئارام بن، دڤێ ئه‌ڤ پرسگرێک ب رێیا یاسا و دادگه‌هان بێن چاره‌سه‌رکرن، ئالۆزی چێنه‌به‌ و رێ نه‌دن کو ئالۆزکه‌ر ڕه‌وشا باژێر تێک بدن.

Back to top button