د به‌رده‌وامیا کارێ سه‌نته‌رێ کۆماته دا، دگەل وان 210 خەباتکەرێن هەتا نوکە مە هەڤپەیڤین پێ را کری، تا کو نوها ئه‌م راستی ب سه‌دان چیرۆکێن خه‌بات و قوربانیدانێ یێن پری دیمه‌نێن تراژیدی و قاره‌مانیێن بێوێنه هاتنە. هه‌لبه‌ت ئه‌ڤ چیرۆکێن خه‌باتێ که‌ره‌سته‌یه‌کێ خاڤن، کو مرۆڤ دکارە ب ده‌هان فلم، رۆمان، دراما و په‌رتووکا ژێ چێکه‌ت.
رۆژا ٢٠٢٤/١/٢٤ێ زیندانیێ سیاسی، حسێن محه‌مه‌د عه‌لی دێره‌شی، مێڤانێ سه‌نته‌ری بوو. ئێک ژ وان چیرۆکێن زیندانێ یێن بالکێشێن پری واته‌یا قوربانیدان و جوانیێ، چیرۆکا گه‌نجه‌کی 15 سالی یێ ل به‌ر دارێ سێدارێ بوو.
حسێن دبێژیت: ل سالا 1977، پشتی ب ئاوایەکێ شانۆگه‌ریه‌کا تامسار، ل ئه‌شکه‌نجه‌خانا ب ناڤێ هه‌یئا که‌رکووکێ، ئه‌م دادگه‌هکرین، به‌ری مه ببه‌نه ئه‌بو غرێب و هه‌ڤالێن سێداره‌دانێ ژی ببنه مووسل جهێ سێداره‌دانێ، ئه‌م یێن هاڤێتینه‌ڤه د ژوورێن مه یێن زیندانێ ڤه. ژووره‌ک ب ڕه‌خ یا مه‌ڤه بوو، ئه‌و هه‌ڤالێن حوکمێ سێداره‌دانێ بۆ ده‌رکه‌فتین، ئه‌و هاڤێتبوونه د وێ ژوورێ ڤه. سنێله‌یه‌کی خه‌لکێ قه‌لادزێ، کو ژیێ وی 15 سال بوون، دناڤ وان دا بوو. مه های ژێ هه‌بوو کو ئه‌و سێ جارا بربوو خه‌سته‌خانێ دا کو ژیێ وی بکه‌نه 18 سال، دا کو بکارن سێداره‌بده‌ن. نووژدارا گۆتبوویێ: ئه‌ڤه 15 ساله، ئه‌م نه‌شێین بکه‌ینه ١٨ سال. لێ دوماهیێ ب هه‌ر رێکه‌کا هه‌بیت، وان ژیێ وی کربوو ١٨ سال و بریارا سێداره‌دانێ بۆ ده‌رێخست.
حسێن دبێژیت: رۆژه‌کێ ئه‌ڤ زیندانیێن سێداره‌دانێ، ده‌رێخستبوونه به‌ر ده‌ری بۆ کاره‌کی. چاڤێ من ژی د کونکا ده‌رگه‌هی را یێ لێ. سنێله‌یێ 15 سالی دارکه‌کێ د ده‌ستی دا و ب وی دارکی ئه‌و هه‌رێ خیچکا ل ئاخێ دکه‌ت و ئه‌و دناڤ هزر و خیالێن خوه دا گه‌له‌ک کوور و دوورێ چووی.
من دیت جاره‌کێ زه‌بانیه‌ک هاته هنداڤی سه‌ری و دگه‌ل دئاخفت. به‌لێ من دیت کو ئه‌و هند پووته‌ی ب زه‌بانی ناده‌ت و هه‌رێ ب دارکێ خوه مژوولاهیا خوه ل ئه‌ردی دکه‌ت. پاشی من دیت زه‌بانی پێنه‌ک ل ده‌رگه‌هی دا و گۆته من: وه‌ره وه‌رگێرانێ بۆ من بکه. دیار بوو کو کورکی عه‌ره‌بی نه دزانی.
ئه‌ز هاتمه ده‌رڤه و زه‌بانی ده‌ست ب پسیارا کر. من ژی پسیارێن وی و به‌رسڤێن کورکێ 15 سالی وه‌ردگێران.
– زه‌بانی: تۆ دزانی کو ئه‌م دێ ته سێداره ده‌ین؟
– کورک هه‌رێ ب دارکێ خوه مژوولاهیێ ل ئه‌ردی دکه‌ت و چاڤه‌کێ خوه نقاند و ئێک ڤه‌کر و سه‌رێ خوه راکر و ب ره‌خه‌کی ته‌ماشه‌ی زه‌بانی کر و گه‌له‌ک ب بێمنه‌تی گۆت: ئه‌ز دزانم.
– زه‌بانی: ڤێجا به‌ری ئه‌م ته سێداره بده‌ین، ته چ داخواز و وه‌سیه‌ت هه‌یه؟
– کورکی هیچ ته‌ماشه نه‌کره زه‌بانی و ل سه‌ر موولاهیا خوه به‌رده‌وام بوو و گۆت: من چ نینه؟
– زه‌بانی: خلاس ئه‌ڤه دوماهی ده‌مێن ژیانا ته‌نه. ته چ دڤێت بۆ ته بکه‌ین؟ ته دڤێت خووشک و برایێن خوه ببینی، ده‌یک و بابێ خوه ببینی، ته چ دڤێت؟
– هه‌ر دیسان کورکی ب بێمنه‌تی و بێی ته‌ماشه‌که‌تێ، گۆتێ: من چ نینه، من چ ژ وه نه‌ڤێت.
زه‌بانی گه‌له‌ک ل دووڤ درێژکر و ده‌ڤ ژێ به‌رنه‌دا. دوماهیێ کورکی دارکێ خوه هاڤێت و ئێدی ب دروستی زڤری و ته‌ماشه‌ی زه‌بانی کر و گۆتێ: ئه‌ز دزانم هوون بۆ من چ ناکه‌ن و تۆ یێ قه‌شمه‌ریێن خوه ب من دکه‌ی. به‌لێ ماده‌م هه‌ر ته درێژکر و ته دڤێت بزانی کانێ من به‌ری مرنا خوه یا بده‌ستێن وه، چ دڤێت. ئه‌ز دێ بێژمه ته.
– زه‌بانی گۆتێ: بێژه
-کورک: من دو کۆترێن ل مال هه‌ین. ئه‌ز گه‌له‌ک حه‌ز ژ وان کۆترێن خوه دکه‌م. ئه‌ز نزانم کانێ پشتی ئه‌ز هاتیمه گرتن، که‌سه‌ک چاڤێ خوه دده‌ته وان یان نه. نزانم کانێ تێر تۆمکی دده‌نه وان یان نه! ڤێجا هیڤیا منا هه‌ری مه‌زن ئه‌وه کو، به‌ری هوون من سێداره‌بده‌ن، که‌سه‌ک وان هه‌ردوو کۆترێن من بینیته ده‌ف من و مسته‌کا گه‌نمی ژی بکه‌ته نیڤا له‌پێ من. ئه‌ز وی گه‌نمی د ده‌ستێ خوه دا بده‌مه به‌ر وان. ئه‌و تێر ژێ بخۆن و پاشی وان دانمه سه‌ر ده‌ستێ خوه و بلند بکه‌م و بفرن هندی ئاسمانێ فره‌هـ بیت هەر بفرن، ئه‌و بلند ببن و بفرن و بچن، هه‌تا ل به‌ر چاڤێن من ووندا دبن. ئاها ئه‌ڤه مه‌زنترین هیڤیا منه. ڤێجا ئه‌گه‌ر پشتی هینگێ هوون من سێداره ژی دده‌ن، هوون بێمنه‌تن، چونکی ئه‌ز ژ مرنێ ناترسم.
حسێن دبێژیت: ده‌ما من ئه‌ڤ ئاخفتنا کورکێ 15 سالی بهیستی، من خوه کۆنترۆل نه‌کر و ئێکسه‌ر من به‌ردا گری و خوه هاڤێته د ژوورا زیندانێ ڤه.
