د. نووری دەرسیمی
د ڤێ نڤیسا خوه دا ئه‌ز دێ ل سه‌ر شەخسیه‌تەك کورد یێن ناڤدار ڕاوه‌ستم. ب تایبه‌تی ژی د. نووری ده‌رسیمی د ناڤ هه‌موو کوردان دا ناڤداره. ژ سه‌رهلدانا ملی یا کوردستانێ کۆچگری ڕا سه‌رۆکاتی کریه.
سه‌رۆکێ سه‌رهلدانا م̇لی یا کورد̇ستانێ یا کۆچگیری د. نووری ده‌رسیمی 46 سال به‌رێ ژ ناڤ مه مالا خوه بار کر…
د. نووری ده‌رسیمی ده‌ما کو ل سته‌نبۆلێ بوو، بوو ئه‌ندامێ کۆمه‌له‌یا ته‌عالی یا کورد. د کۆمه‌له‌یێ دا خه‌باتێن گه‌له‌ک هێژا مه‌شاندن.
کۆمه‌له، د ده‌ما ئۆسمانیان دا هاتبوو ئاڤا کرن. ئه‌ندامێن کۆمه‌له‌یێ ب پرانی ب ئۆسمانیان ڕا ژیاناکه فه‌ده‌رالی و ئۆتۆنۆم دپاراستن. لێ بەلێ د. نووری ده‌رسیمی سه‌رخوه‌بوون و ده‌وله‌تبوونا کوردستانێ دپاراست.
ده‌ما کو ئیتتیحاد ته‌راکیجیان ده‌وله‌ت خستن ده‌ستێ خوه، وێ ده‌مێ دیار بوو کو ئه‌وێ ل دژی کوردان سیاسه‌ته‌کا گه‌له‌ک هۆڤانه و نیژادپه‌ره‌ست و ئینکارکری بدۆمینن. لۆما ژی د.نووری ده‌رسیمی د سالا 1919 ێ دا ل کۆچگرییێ د ئۆرگانیزاسیۆنا سه‌رهلدانا ملی یا کۆچگری دا جھ گرت. ئه‌و ژی بوو یه‌ک ژ پێشه‌نگێ وێ ته‌ڤگه‌رێ.
ل کۆچگیریێ شه‌رێ چه‌کداری ده‌ست پێ کرن. هه‌زار مخابن ئه‌ڤ ته‌ڤگه‌را ژ ئالیێ ئاتاترک و هه‌ڤالێن وی دا ب كۆمكوژیەك مەزن هات ته‌مراندن.
د. نوری ده‌رسیمی، پشتی کو سه‌رهلدانا ملی یا کۆچگیریێ شکه‌ست خوار، ده‌رباسی سوریێ و ڕۆژاڤایێ کوردستانێ بوو. ژیانا خوه ل باژارێ حه‌له‌بێ دۆماند.
ل سوریێ و ل ڕۆژاڤایێ کوردستانێ ژی خه‌باتا خوه یا ملی مه‌شاند. ب میر جه‌لاده‌ت به‌دیرخان را بوو دۆسته‌کی نێزک. ب سیاسه‌تمه‌دار و ڕه‌وشه‌نبیرێن کورد یێن ل سوریێ سرگون بوون ڕا ژی بوو هه‌ڤخه‌بات.
د سالا 1973 ێ دا ژیانا خوه ژ ده‌ست دا. به‌ریا مرنا خوه، مه‌زه‌لێ خوه و یا هاڤژینا خوه فه‌ریدێ خانێ ل عه‌فرینێ ئاڤا کر.
کۆنێ ڕه‌ش دبێژه کو:
“ئیرۆ (2019.08.22)، (46) سال د سه‌ر کۆچکرنا له‌هه‌نگێ کورد (د. نووری ده‌رسمی) ڕه ده‌رباس دبه.
“در. نووری ده‌رسمی، یێ کو مر و ده‌ستێ وی ژ ئاخا ده‌رسمێ نه‌بوو؛ خوه‌ست کو د گۆرێ دا ژی چه‌نگه‌ک ژ ئاخا ده‌رسمێ د بن سه‌رێ وی ده به..
“مر و ژ نه‌یارتیا که‌مالیستان نه‌هات خوارێ؛ خوه‌ست کو ته‌رمێ وی د به‌ر کۆنسۆلخانه‌یا ترکیێ ڕه ده‌رباس ببه.. “مر و نه‌خوه‌ست دووری چیایێ ده‌رسمێ بێ ڤه‌شارتن؛ خوه‌ست کو د گۆرستانا شێخ هه‌نان دا ل سه‌ر ڕێکا عه‌فرینێ بێ ڤه‌شارتن، دا کو بایێ چیایێ ده‌رسمێ ب سه‌ر دا بباره..”
ئه‌ز ژی دبێژم کو د. نووری دێرسمی، هیچ شک نینە کو ژ بۆنا سه‌رخوه‌بوونا کوردستانێ و ده‌وله‌تا کوردستانێ خه‌بات کر.
لۆما ژی ب گه‌له‌ک کوردپه‌روه‌ر و سه‌رۆکێن وێ ده‌مێ ڤه خوه‌دیێ فکرێ جودا بوو. ده‌ما کو د کۆمه‌له‌یا ته‌عالی یا کوردستانێ دا ستراته‌ژیا ل کوردستانێ هات گۆتوبێژ کرن، وی ده‌وله‌ت و سه‌رخوه‌بوونا کوردستانێ پاراست. گه‌له‌ک ئه‌ندامێن کۆمه‌له‌یێ د ئیمپه‌راتۆریا ئۆسمانی دا فه‌ده‌رالی و ئۆتۆنۆمی پاراستن. لۆما ژی ب گه‌له‌ک به‌رپرسیار و سه‌رۆکێ کۆمه‌له‌یێ سه‌ییوود عەبدولقادر ڤه خوه‌دیێ جوودا فکر بوو.
ئه‌و سه‌مبۆلا سه‌رخوه‌بوونا کوردستانێ یه. لۆما دڤێ ژیانا وی ژی نێزیک دا بێ ناس کرن.
من ژیانا وی ژی هه‌ڤژینا وی ژ فەریده خانێ گوهداری کر.
ئه‌ز گه‌له‌ک جار بووم مێڤانێ فه‌ریده خانێ.
به‌رییا مرنا خوه د. نووری ده‌رسیمی وەسیه‌ت کریه کو، نەڤیێ وی برۆ باەکه‌لۆریا قه‌داند پرتووکخانا وی ژ بۆنا برۆ ڤه‌به. ده‌ما پرتووکخانا وی ڤه‌بوو، ئه‌ز ژی ل حه‌له‌بێ ل مالا د. ده‌رسیمی و فه‌ریدێ خانێ بووم.
من تەمبوور و ده‌نگێ وی گوهداری کر.
ئه‌و سه‌رۆکه‌کی کوردستانێ یێ له‌هه‌نگ بوو.
ئه‌ز ژ بۆنا نه‌ته‌وه‌یا مه سه‌رساخی دخوازم.
ئیبراهیم گوچلو
2019.08.23
