سیناریۆیەكا ئیسرائیلی ژ بۆ ھلبژاتنێن ئیراقێ

سیناریۆیەكا ئیسرائیلی ژ بۆ ھلبژاتنێن پێشوەخت یێن ئیراقێ

ردیۆیا دەنگێ ئیسرائیلێ

2021.09.16

د وارێ سیاسی دا نوری مالكی پاشڤە چویە و د ھلبژارتنێن سالا 2018ێ یێن ئراقێ دا،  دگەل تەزویرەكا گەلەك مەزن ھەتا دەولەتا قانوون شیای ب تەنێ 25 كورسیان بدەست بخە، تەڤی ڤێ ھەموویێ ژی، ل گۆر زانیاریێن مخابراتی و شرۆڤەییێن پسپۆر و شارازایێن رۆژھەلاتا ناڤەراست، دێ نوری مالكی ببە سەرۆكوەزیرێ حكومەتا داھاتی یا ئیراقێ، نێچیرڤان بارزانی دێ ببە سەرۆككۆمار و محمەد حەلبسی ژی دبە سەرۆكێ پەرلەمانتۆیێ، ئەڤ سیناریۆ  پێشوەخت ژ ئالیێ ئیدارەیا جو بایدن دگەل ئیران و ب ھەڤئاھەنگی دگەل قەتەر ھاتیە ئامادە كرن.

پشتی ھلبژارتن بدیماھیك دھێن دێ ئەنجام ل سەر دو گرۆپان پارڤە بن، ھەڤپەیمانیا محەمەد حەلبوسی كو پرانیا ئەندامێن وێ ژ پارێزگەھێن سنی نە و ژ ئەیاد عەلاوی سەرۆكوەزیرێ بەرێ، ڤەقەتیانە دێ بھێز پشتەڤانیا مالكی بكن، پتر ژ نیڤا ئەندامێن ھەڤپەیمانیا خەمیس خەنجەر دێ گەھنە حەلبوسی پشتی دھێنە بەرتیل كرن ژ ئالیێ ئەنداما پەرەمانتۆیێ عالیە نەسیف ڤە كو نوری مالكی ھەموو دەستھەلات پێداینە ھەتا 15-50 ملیۆن دۆلاران دگەل سەیارەكا مسەحف  بدە ھەر ئەندامەكی سنە كو پشتەڤانیا نوری مالكی بكە.

 ھەڤپەیمانیا ھادی عامری و گرۆپێن چەكدار، ئەو ژی دێ پشتەڤانیا نوری مالكی بكن بێی بەرتیلوەرگرتن،  جونكی سەركەفتنا مالكی دێ د وارێ لوجستی دا ھاریكاریا وان بكە و ل سەر حسبا بەرەوەندیێن گەلێ ئیراقێ، چارچۆڤەیەكێ قانوونی ب وان گرۆپێن چەكدار بدە.  ژبلی ڤێ ژی ل سەر عەردی 80% رێڤەبەرێن گشتی یێن وەزارەتان و سازیێن ئیراقی كو ل سەر دەما سەرۆكوەزیرتیا نوری مالكی ھاتینە دامەزراندن، وەلائا وان ژ بۆ مالكی یە،  20% ژی ژ ئیمكانیاتێن ئابۆری ییێن ئیراقێ ب رێیا كۆمپانی و شریكەتێن ھەنە  د دەست وی دانە. ب تایبەتی كۆمپانیا كەفیل.

پرانیا دادوەرێن دەستھەلاتا دادوەریێ ب تەزكیا مالكی ھاتینە دامەزراندن و قەردارێن مالكی نە.

ھەڤپەیمانیا كوردستانی، كو د رەوشەكا ئالۆز دایە ژبەر رەوشا ناڤخوەیا یەكێتیێ و ناكۆكیێن ناڤبەرا ھەڤسەرۆكێن وێ، دێ پشتەڤانیا مالكی بكن بەرامبەر كو پۆستەیێ سەرۆككۆماریێ ب یەك ژ ئەندامێن مالباتا بارزانی بھێتە دان داكو رۆلا پەدەكێ و  مەسعود بارزانی ب تایبەتی ل كوركوكێ بھێز بكەڤە.

مالكی دێ ئۆكەیا ئیدارەیا بایدن و ئیرانێ ب رێیا قەتەرێ وەربگرە، كو ببە سەرۆكێ حكومەتێ.  تەڤی كو نوری مالكی ب دزیا 1000 ملیار دۆلارێن ئیراقێ تاوانبارە، سێیەكا ئاخا ئیراقێ ب دەست داعیشێ ڤە بەردا و ھاریكاریا گرۆپێن چەكدار دكە. 

ژ ئالیێ دن ڤە، تەیارێ موقتەدا سەدر دێ دەرڤە بمینە، ژ بەر كو پارە و بەرتیل نین و دیاریا ب ئەندامێن سنە بدە، تشتەك د دەستا دا نینە ب كوردان ژی بدە، ھەروەسا سەدر ژ ئالیێ ئیرانێ و بایدن ڤە ژی ناھێتە قەبوول كرن.

بەلكی سەدر دگەل ھەڤپەیمانیا عەبادی و عەمار حەكیم و بەرمایێن ئەیاد عەلاوی ھەڤپەیامنیەكێ ئاڤا بكن دگەل ھندەك ئەندامێن تەڤگەرا خوەپیشاندان كو ب تلیێن دەستی تێن ھژمارتن.  دبە كو ئەڤ  ئالی كوتلەكا ئۆپۆزسیۆنێ ئاڤا بكن و ل پەرلەمەنتۆیێ گڤاشتنێ ل سەر حكومەتێ چێ بكن داكو ھەڤبەشی و تەوازن  و ئیستیقرار چێ ببە و بكارن بەرسینگا كریزێن پاشەرۆژێ بگرن.