سیاسی

پێویستە ئەمریكا ژ كوردستانێ فێری پێكڤەژیانێ ببە

نڤیسکار كاتی ئیر‌لاند د ڕۆژنامه‌یا (یوئێس ئەی تۆدەی) یا ئەمریکی دا‌ بابه‌ته‌که‌ ب ناڤێ (کوردستان دکاره‌ مه‌ ئەمریکیان فێری پێکڤه‌ژیانێ و هه‌ڤدووقه‌بولکرنێ بکه‌) نڤیسیه‌.

کاتی ئیر‌لاند د نڤیسیه‌: د ده‌مێن هه‌ری دلگرانیا ژیانا مه‌ دا یه‌که‌م تشتا کو جڤاکا ئەمریكی هزرا وێ بکه‌  ڕه‌گه‌زپه‌ره‌ستیه‌. ژ بلی وێ یه‌کێ د. مارتن لوته‌ر کینگ گه‌له‌ک شیره‌ت ل مه‌ کرنە و به‌حسا وێ یەكێ‌ کریه‌ کو هیچ که‌س و تشته‌ک نکارە ئاستا ته‌ نزم بکه‌، ئه‌گه‌ر ڕکا ته‌ لێ نه‌بە. ژ بۆ وێ یه‌کێ پێویسته‌ ڕکێ نه‌هێلین، هه‌تا ئاست نزم نه‌بین. پێویسته‌ ئه‌م نه‌رم و نیان بین. مه‌ ئەمریكیان نها ژ هه‌موو ده‌مێ زێده‌تر پێویستیا مه‌ ب وێ یه‌کێ هه‌یه‌ ب سه‌ر ده‌مارگیری و ڕه‌گه‌زپه‌رستیێ دا زال بین. ژ بۆ ڤێ‌ ژی گرینگه‌ ئەم ژ کوردستانێ فێری لێبۆرینێ و فره‌ چاندیێ ببین. پێكڤەژیانا ل وێ دەڤەرێ ھەیە، د ڕۆژهلاتا ناڤینا پر کاره‌سات دا، خوه‌شکترین میناکا پێکڤه‌ژیانا هه‌موویانه‌ ب بێ جووداهی و بێی هیچ توندوتیژیه‌ک.

د. مارتن کینگ دبێژه‌: نها ده‌ما ھندێ یە ئه‌م سیاسه‌تا خوه‌ یا نشتمانی ژ ناڤا چراڤا سیسته‌ما ڕه‌گه‌زپه‌ره‌ستیێ ده‌ربێخنه‌ سه‌ر زناره‌ک‌ ب هێز و ل سه‌ر هێزا که‌رامه‌ت و ڕوومه‌تا مرۆڤاتیێ ئاڤا بکین. ئه‌ڤ ژی بێیی توندوتیژیێ، ته‌نێ ب ڕێیا پێکانینا دادپه‌روه‌ری و ئه‌ڤینیێ پێکبینین، بێیی کو دژمنا ژ بۆ وێ زێده‌ بکین.

که‌رامه‌تا مرۆڤ دڕەكا‌ بهاداره‌ و پێویسته‌ بهایا وێ بزانین. ب ڤی ئاوایی دکارین ل ناڤا ئه‌ڤینی و ئاشتیێ دا بژین. من گه‌له‌ک جاران هزرا ھندێ‌ دکر کو ئه‌ڤ ئاخافتنێن د. مارتن کینگ چاوا دکاره‌ ببن ڕاستی. کاتی ئیر‌لاند  د نڤیسیه  کو  ل سالا 2014ێ  وێ دگەل رێخراوەكا جیھانی سەردانا ھەولێرێ كر و دبێژە:

–   من ژی د گه‌ل وان گه‌شت کر و چوومه‌ هه‌ولێرا پایته‌ختا هه‌رێما کوردستانێ ل عیراقێ. ل وێرێ مه‌ سه‌ردانا کۆچبه‌ران کر، دا کو ڕێیه‌کێ په‌یدا بکین و ئالیکاریا وان بکین. ژ بلی وێ یه‌کێ کو ل وێ ناڤچه‌یێ  ئێزیدی، کریستیان، تورکمه‌ن، شه‌به‌ک، سابیه‌ و جڤاکێن نه‌ته‌وه‌یی و ئۆلی یێن گه‌له‌ک جوودا هه‌بوون و ژ ناڤچه‌یێن بن ده‌ستێ داعیشێ دهاتن کۆمکوژی کرن، لێ به‌لێ هه‌موو ل هه‌ولێرێ و ل هه‌رێما کوردستانێ پێکڤه‌ دژیان.

– تشته‌ک کو گه‌له‌ک بالا من کێشا بوو، ل ناڤا وێ ژینگه‌ها پر کوشتن و برین و نیژادپه‌ره‌ستیێ دا‌، ئه‌و بوو كو ل هه‌رێما کوردستانێ و ل وه‌زاره‌تا ئۆلان، هه‌موویان نوونه‌رێن خوه‌ هه‌بوون و هه‌موو ئۆل و مه‌زهه‌به‌ک ب فه‌رمی ل کوردستانێ هاتیه‌ ناسکرن و چ پرسگرێک و کێشه‌یه‌کا‌ وان نینە‌. د گه‌ل ڤێ یەكێ ژێ دا ھەموو وان ئۆل و مەزھەبان  هه‌موو چیرۆک و سه‌رهاتن و بنگه‌هێن ئۆلا خوه‌ خستن ناڤا سیستەما خوه‌ندنێ، مسلمان، کریستیان،  ئێزیدی، زه‌رده‌شتی، کاکایی و به‌هائی و هه‌ر وها جهوو ژی د ڤێ هه‌رێمێ دا‌ ڕێز ل وان تێ گرتن و هه‌موو وه‌کی مرۆڤ تێنه‌ دیتن. ئه‌ڤه‌ ژی به‌شه‌ک  نوو بوو د دیرۆکا عیراق و ناڤچه‌یێ دا‌ کو من تشته‌ک ل سه‌ر نه‌بهیستبوو. ل وێرێ جڤاکه‌کا پر  که‌رامه‌ت، ڕوومه‌ت و وه‌کهه‌ڤی و ئازادیا ئۆلی هه‌یه‌ و مامۆستا ب چ ئاوایه‌کی ده‌رس و وانه‌یێن ڕه‌گه‌زپه‌ره‌ستیا نه‌ته‌وه‌یی و ئۆلی نابێژن.

کاتی ئیرهلاند د نڤیسا خوە دا بەحسا نمونیەكێ دكە و دبێژە ھەموو زارۆكێن كەمپێ ل باخچەیەكی ھاتن كۆمكرن و ژ زارۆكان را ھات داخواز كرن كو ھەر یەك ژ وان گولەكێ ژێ بكە ب تەنێ گولا زەر نەبە. پاشی ژ زارۆكان را گوتن بنێرن ل باخچەیێ  ھەموو رەنگێن ژیانێ مرن و ل باخچەیی ب تەنێ یەك رەنگ ما، ئەڤ ژی ژ ژیانێ را كێشەیان دروست دكە، ئەگەر ھەموو رەنگ پێكڤە ل باخچەیی بن گەلەك خوەشكتر و جوانتر دبە. ئەڤە پەندەكا باش بوو ژ بۆ زارۆكان كو ل پاشەرۆژێ دەما مەزن ژی دبن دێ باندۆرەكا ئەرێنی ل سەر ونا بكە ژ بۆ ژناڤبرنا توندوتیژیێ و رەگەزپەرستیا ئۆلی و ھەموو جورێن دن.

–  پێویسته‌ ژ وان فێر ببین و داویێ ب ڕه‌گه‌زپه‌ره‌ستیا ل ئەمریكا ھەیە بینین. ئه‌م دکارین ژ کوردان فێری پێکڤه‌ژیانێ ببین، ب پشتراستی ئەس دبێژم ‌ پێویسته‌ ئه‌م ژی ده‌رس و وانه‌یێن باخچه‌ و گولێن ڕه‌نگ وڕه‌نگ ژ زارۆکێن خوه‌ ڕا ببێژین، وان تێبگەهینین کو جووداهیا چاند و ڕه‌نگ و نژاد و نه‌ته‌وه‌ و ئۆل، کۆمه‌کا گولێن ڕه‌نگ و ڕه‌نگن و ب پێکڤه‌ با‌خچه‌یا مه‌  کو نشتمانێ مه‌ هه‌موویانه‌ و ژێرا‌ دبێژن ئەمریكا و وێ خوه‌شکتر دکن. ئه‌گه‌ر یه‌ک جوره‌ گول و ژ یه‌ک ڕه‌نگ هه‌بە، ب پشتراستی ڤه‌ با‌خچه‌یا مه‌ نه‌خوه‌شک و بێزارکه‌ر دبه‌.

 – ب چ ئاوایه‌کی ئەم نکارین وێ جوره‌ پێکڤه‌ژیانا ل کوردستان هه‌یه‌، ل ئەمریكا  ب ڕێیا دادگه‌ھ و یاسایێن کۆنگره‌سێ پێکبینین. پێویسته‌ ئه‌م زارۆکێن خوه‌ فێری لێبۆرینێ و چانده‌کا‌ ده‌وله‌مه‌ند بکین و باوه‌ریه‌کا ب هێز بۆ هزرا وان چێبکین کو جووداهیێن مه‌، مه‌ خوه‌شکتر دکن، ته‌نێ ڕێیه‌ک هه‌یه‌ ئه‌و ژی پێکهاتیه‌ ژ دووباره‌کرنا ئه‌زموونا کوردستانێ ل ته‌ڤاهیا ئەمریكا و کۆک و ڕهێن ڕه‌گه‌زپه‌ره‌ستیێ ل جڤاکا ئەمریكا دا نه‌هێلین.

کاتی ئیرلاند چالاکڤانه‌که‌ وارێ مافێن مرۆڤانه‌ و شێورمه‌ندا خوه‌به‌خش و دلسۆزا سازیا (هاردوره‌د گلۆبال)ه‌ و د مالپه‌را “یو ئێس ئەی تۆدەی” دا دنڤیسه‌.

2020.07.14

https://eu.usatoday.com/story/opinion/2020/07/12/kathy-ireland-how-lesson-from-kurdistan-can-help-america-fight-racism-column/5412825002/

Back to top button