نڤیسار

گره‌ڤا برسیبوونا پارلامه‌نته‌رێن هدپ ژبۆ چ ئارمانجە

ێزیکی سێ مەهایە سوید یا بێ حکومەتە. سوید ئێك ژ وان وەلاتێن هەری پێشکەتی ل جیهانێ ب گشتی د هەمی بوارێن حکومرانی، دیموکراسی، پاراستنا مافێن مروڤان، دادپەروەری، سەروەری یا یاسا و ژینگەهپارێزی د هێتە نیاسین. سوید دەولەتەکا مەلەکی دەستوری سیستەما پەرلەمانییە و چار سالان جارەکێ سێ هەلبژارتن د ئێك دەمدا لێ دهێنە ئەنجامدان ، هەلبژارتن ژبو پەرلەمان ،جڤاتێن شارەداری و جڤاتێن پارێزگەهان .

ل سویدی 8 پارتی بەژداری هلبژارتنان د بن، ژوان 8 پاتیان، 7 پارتی ل سەر 2 بلوکان دابەش بوینە، بلوکەك ل ژێر ناڤێ (ئالیانس) کو ژ 4 پارتیان پێک دهێت ئەوژی پارتییا مودێرات، سەنتەر پارتی، لیبەرال و پارتییا کریست دیموکرات. هەروەسا بلوکێ دن ژی ل ژێر ناڤێ (کەسك و سور) کو پێك د هێت ژ پارتییا سوسیال دیموکراتان ، پارتییا چەپ و پارتییا ژینگەهێ. ئەڤ هەردو بلوکە زێدەی 30 سالانە رکابەرییێ ل سەر دەستهەلاتێ دکەن و گەلەك جاران ژی حکومەت ژ پارتیێن هەردوو بلوکان هاتییە پێك ئینان، لێ د ڤان 8 سالێن دەربازبویدا و ژ ئەنجامێ پەیدابونا هزرێن رەگەزپەرستی هێدی هێدی گوهرین د جڤاکا سویدێ دا پەیدا بوینە و دەرئەنجام پارتییەك ب ناڤێ سویدیێن دەموکرات هاتە دامەزراندن و ئەڤ پارتیە هەرچەندە پاشگرەکێ دیموکراتی ب ناڤێ خو ڤە گرێدایە لێ ل سویدێ ب پارتەکا راسیست هاتییە نیاسین .

هەر ژ دەستپێکا راگەهاندنا ڤێ پارتیێ جەماوەرەکێ بەرچاڤ ل سەرانسەری سویدێ بونە ئەندام و لایەنگرێن وێ و ئەڤ پارتیە د 2 هەلبژاتناندا شیا هژمارەکا مەزن یا دەنگدەرێن پارتیێن کەڤن بوخو راکێشیت و ب تایبەتی ژی نێزیکی 25/30% ئەندام و لایەنگرێن پارتییا مودێراتان و رێژەیەکا بەرچاڤ ژ دەنگدەرێن سوسیال دەموکراتان ل هەلبژارتنێن 2014 ێ دەنگێن خو دانە سڤەریە دەموکراتان و ل هەلژارتنێن 2018ێ ئەڤ پارتیە ب دەسڤەئینانا 62 کورسیێن پەرلەمانی بو کابوسەك د ناڤبەرا هەردوو بلوکێن کو ب سالانە رکابەرییێ ل سەر ب دەسڤە ئینان حکومرانییا سویدێ دکەن.

ل روژا 2018/12/9 ب تەمامی دێ بنە سێ هەیڤ کو هەلبژارتن ل سویدێ هاتینە ئەنجام دان و هێشتا لایەنێن سویدی ل سەر ئاڤاکرنا حکومەتا نوو پێک نەهاتینە. هەژی گوتنێیە کو ل چەند روژێن دەربازبوی سەروکێ پەرلەمانی سەروکێ پارتییا مودئیراتان (ئولف كرستەرسۆن) ژ بلوکێ هەڤپەیمانی راسپارد دا کو ب رێکا دەنگدانێ ل پەرلەمانی وەك سەروکێ حکومەتێ بهێتە هلبژارتن لێ وی رێژا پێتڤی یا دەنگا ب دەسڤە نەئینا ژ بەرکو هەلوەستێن مودێراتان ژی دەربارەی پرسا بیانییان تا رادەکی نێزیکی یێن پارتییا سڤەرییە دەموکراتانە .

دیسان سەروکا سەنتەر پارتیێ (ئانیە لووف) کو ئەوژی ژ بلوکێ هەڤپەیمانێ یە بەربژێرەك بو بو پێکئنان حکومەتێ لی وێ هەر زی خو ڤەکێشا و رێ دا بلوکێ کەسك و سوران کو(ستێفان لپڤەن) سەروکاتییا وێ دکەت دا کو ب هەڤکارییا چەندین لایەنان هەولا پئك ئینان حکومەتێ بدەت .

ل گور یاسا سویدێ د دەما گیروبونا پێك ئینان حکومەتێ ژ بەر هەر هوکارەکێ هەبیت پەرلەمانێ سویدێ 4 دەلیڤان ددەتە پارتێن رکابەر دا ل هەڤهاتنێ ل سەر پێك ئینان حکومەتێ بکەن و ئەگەر دیسان هەر نە گەهشتنە چ رێککەفتنان هینگێ هەلبژارتنێن دوبارە دێ هێنە ئەنجام دان. لێ ژ بەر کو دوبارە هەبلژارتن دێ بیتە ئەگەرێ مەزاختنا بودجەیەکا ئێکجار مەزن کو زێدەی ملیارەك کرونانە، لەوما هەمی هەول د هێنە دان داکو حکومەتا سویدێ بهێتە پێکئنان بێ دوبارەکرنا ئەنجامدا هەلبژارتنان.

هلبژارتنێن سوێدێ ل روژا 2018/9/9 هاتنە ئەنجام دان و بلوکێ (کەسك و سور) ب ئێك کورسی ژ بلوکێ (ئالیانس) زێدەتر و ل سەر ئاستێ پارتیێن بەژدار ژی سوسیال دەموکراتان سەرکەفتییا ئێکێ بو د هەلبژارتنێن هەری داوی دا.

‌هێژای گوتنێ یە کو ژ بەر هەبونا سیستەمەك بنگەهین حەتا نها هەڤوەلاتیێن سوێدێ هەست ب بێ حکومەتییا وەلاتێ خو نە کرییە.

Back to top button