كی نوونەراتیا كوردان دكە
پرسا کا کی نوونه‌رتیا کوردا دکه ڕۆژ ب ڕۆژ دبه پرسه‌ک ڕۆژانه و ژ بۆ ڤێ یه‌کێ ژی هه‌ر ئالیه‌ک سیاسی ل گۆرا خوه نوونه‌رتیا کوردا ب ئاوایه‌ک جودا دنرخینه. لێ ل ئالیه‌ک دن گه‌له‌ک وه‌لات و ئالیێن سیاسی ژ ده‌رڤه‌یێ کوردستانێ ل گۆرا به‌رژه‌وه‌ندییێن خوه ھنده‌ک ئالیا نوونه‌رێ کوردا دبینن.
ل کوردستانا باشور ده‌زگه‌هێن هه‌رێمێ هه‌نه و ب هلبژارتن به‌رپرسێن ڤان ده‌زگه‌هان تێنه ده‌ستنیشانکرن. پارله‌مه‌نتۆیا کوردستانێ ژ ئه‌نجاما هلبژارتنان پارله‌مه‌نته‌را دیار دکه. ب ئاوایه‌ک دن سه‌رۆکاتیا هه‌رێمێ، حوکومه‌تا هه‌رێما کوردستانێ و پارله‌مه‌نتۆیا کوردستانێ ده‌ستهلاتن و نوونه‌رتیا کوردا ل باشوورێ کوردستانێ دکن
لێ ل به‌شێن دن یێن كوردستانێ، ڕه‌وش جودایه. ل ڕۆژاڤایێ کوردستانێ هه‌ر چقاس پەیەدە خوه‌دی باندۆره ژی، لێ نه ب ئاوایه‌ک ده‌مۆکراتیک و نەژی ب هلبژارتنان بوویه خوه‌دی ده‌ستهلات. ب هێزێن خوه یێن چه‌کداری و ب ئالیکاریا هنده‌ک وه‌لاتێن وه‌ک، ئیرانێ، عیراق و ڕژێما سوریێ بوویه ده‌ستهلات. ژ بلی خوه چ رێخستنێن دن قەبوول ناكە و مافێ ژیانا سیاسی ناده ئالیێن دن یێن کوردان. خوه وه‌ک یه‌کانه نوونه‌ر اکوردان ل سوریێ دبینه.
ژ ئالیه‌ک دن ئەنەكەسە هه‌یه و ژ ده‌رێ ئه‌نەکەسێ ژی هنده‌ک پارتیێن کوردی ل سوریێ هه‌نه. بێ گومان هه‌ر یه‌ک ژ ئالیێ خوه ڤه، کێم-زێده، نوونه‌رتیا به‌شه‌ک ژ خەلكێ کوردستانێ دکه. ئه‌گه‌ر تفاقه‌ک ، ئه‌نیه‌ک یان ژی جوره‌یه‌ک یێ هه‌ڤکاریه‌ك د ناڤا هێزێن سیاسی دا هه‌بوویا هینگێ مرۆڤ دکاریا بێژه ئه‌ڤ تفاق یانەڤ ئەنی نوونه‌رتیا کوردا دکه.
دێ هینگێ ژی زه‌حمه‌تبوویا کو هنده‌ک وه‌لات کوردا ژ بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه ب کاربینن.
لێ مخابن سیاسه‌تا پەكەكێ یا نه کورده‌واری ده‌ریێ یه‌کێتیا دگره. ئه‌گه‌ر پەیەدە ب سه‌ربخوه و ب ئیرادا خوه یا ئازاد ته‌ڤبگه‌ره دێ پێکانینا یه‌کێتیه‌کێ د ناڤا ئالیێن سیاسی یێن ڕۆژاڤایێ کوردستانێ ژی گه‌له‌ک ب هێسانی بوویا. لێ مخابن هه‌تا ئەو وه‌ک بەشەك یا پەكەكێ خه‌باتێ بکن نه دکارن ڕاستیا وه‌لات و مله‌تێ خوه ببینن و نه ژی دکارن ل گۆرا به‌رژه‌وه‌ندیێن نه‌ته‌وی یێن ڕۆژاڤایێ کوردستانێ ته‌ڤبگه‌رن.
ل باکورێ کوردستانێ ژی گه‌له‌ک ئالی هه‌ولددن کو ته‌ڤگه‌را کورد د که‌سایه‌تا هدپێ ده بدن نیشاندان. گه‌له‌ک نڤیسکارێن ترک و تایبه‌تی چه‌پێن ترکا ده‌ما به‌حسا هدپێ دکن، پرانیا جارا گه‌له‌ک ب زانه‌بوون ناڤێ هدپێ ب کار ناینن و دبێژن “ کوردا ئه‌ڤ کر“ “کورد ڤێ هه‌لوه‌ستێ دستینن “ و گه‌له‌ک تشتێن دن . یانی ب زانه‌بوون ژ ده‌رڤەیی هدپێ ناخوازن ئالیه‌ک دن وه‌ک نوونه‌رێ کوردا بدن نیشاندان. لێ هدپ ب خوه، خوه وه‌ک پارتیه‌ک کورد نابینه و دبێژن، ئه‌م پارتیه‌ک یا ترکی نه. لێ ژ ده‌رڤه‌یێ هدپێ پارتیێن دن هه‌نه، خوه وه‌ک پارتیێن کوردستانی ب ناڤ دکن.
هه‌تا ڕاده‌یه‌کی ل باکور به‌شه‌ک مه‌زن کورد نه د ناڤا هدپێ و نه ژی ئه‌ندامێ چ پارتیه‌کێ نه ، لێ کوردن کوردستانی دفکرن و گه‌له‌ک دیتنێن وان یێن هێژا هه‌نه. ئه‌و ژی ل گۆرا خوه نوونه‌رتیا به‌شه‌ک یێ جڤاتا کوردا دکن.
پرانیا جاران ب زانه‌بوون کوردا هه‌موویان ب که‌سایه‌تا هدپێ/پککێ ده ددن ناساندن.
پکک/هدپ ژ بۆ کوردستانه‌کا سه‌ربخوه خه‌باتێ ناکه، ئالا کوردستانێ بلند ناکه، ناڤێ کوردستانێ ب کارناینن و ئینکار دکن. باشه ئه‌ڤ چه‌وا دبن نوونەرێ گه‌لێن کوردستانێ؟
ئه‌گه‌ر پیڤان ده‌نگێن کو ژ کوردا دگرن به، ئه‌ڤ پرسه‌ک دنه. به‌رێ ل باکورێ کوردستانێ پارتیێن ترکا ب ته‌نێ ده‌نگ دگرتن. لێ چ جارا نه‌بوونه نوونه‌رێ کوردا . نها ژی د هلبژارتنێن گشتی دا ل جۆگرافیا باکورێ کوردستانێ ئاک پارتی دو جارا ژ هدپێ پێتر ده‌نگا دگره، ئه‌گه‌ر پیڤان ده‌نگ بن ئاک پارتی ژ هدپێ پێتر نوونه‌رتیا کوردا دکه.
لێ یا ڕاستی ئه‌وه کو یێ دۆزا مافێن ڕه‌وا یێن گه‌لێ کوردستانێ دکن نوونه‌رتیا به‌شه‌ک ژ جڤاتا کوردا دکه. ھندی پەكەكە وه‌ک نوونه‌رێ کوردا بێ ناسکرن د قادا ناڤده‌وله‌تی دا ئیشێ کوردا زه‌حمه‌ته.
24.02.2019
نووچەئانالیز/ ن. فرات.
