نڤیسار

ل هه‌مبه‌ری پکک/پید ئه‌نکس خه‌تا ملی ته‌مسیل دکه‌

ئیبراهیم گوچلو به‌رسڤا پرسێن ڕۆژه‌ڤاکورد ده‌ دبێژه‌: پید، د هه‌مان ده‌م ده‌ ژ ئالیێ پەكەكەێ ده‌ تێ ڕێڤه‌برن. پەكەكە ل ڕۆژاڤایێ کوردستانێ ده‌ستهلاتدار، ئیشگالکار، دیکتاتۆره‌. هێزه‌که‌ غه‌ریبه‌.

ڕۆژه‌ڤاکورد: ل ڕۆژاڤایێ کوردستانێ ده‌رفه‌ته‌ک دیرۆکی خوویا دکه‌. کورد ژی نه‌ یه‌کالینه‌. ب دیتنا وه‌ چ پێوسته‌ بێ کرن ژ بۆ ئه‌ڤ ده‌رفه‌ت ژ ده‌ست نه‌چه‌؟

ئیبراهیم گوچلو: ل ڕۆژاڤایێ کوردستانێ ڕه‌وشه‌کی ته‌ڤلیهه‌ڤ و خه‌ته‌ر هه‌یه‌. ل جه‌م ڤان ته‌ڤلیهه‌ڤیان و خه‌ته‌ریان، ب ئاوایه‌کی ده‌رفه‌ته‌ک ژی هه‌یه‌ کو نه‌ته‌وه‌یا کورد مافێن خوه‌ یێن مللی قازانچ بکه‌ و ل کوردستانێ ده‌ستهلاتدار و سه‌روه‌ر به‌. ل کوردستانێ هه‌رێمه‌که‌ فه‌ده‌رال ئاڤا ببه‌. ئه‌ڤ ژی ب هه‌بوونا کوردان و ئیراده‌یا کوردان چێ دبه‌. هه‌زار مخابن، ل ڕۆژاڤایێ کوردستانێ ئیراده‌یه‌که‌ هه‌ڤبه‌ش یا کوردان نینه‌.

ل ڤر به‌رسڤا ئالیه‌کی پرسا وه‌ ده‌ردکه‌ڤه‌. ئه‌و ژی ئه‌وه‌ کو ل ڕۆژاڤایێ کوردستانێ دڤێ ئیراده‌یه‌که‌ مللی و هه‌ڤبه‌ش چێ ببه‌.

ده‌ما مرۆڤ شه‌رتێن ڕۆژاڤایێ کوردستانێ شرۆڤه‌ بکه‌، مرۆڤ دکاره‌ ته‌سپیت بکه‌ کو هێزا نووها ل کوردستانێ خورت و ب ڕێیا ڕه‌ژیما بەعسێ ل کوردستانێ ده‌ستهلاتداره‌ (پەكەكە/پید) یە، ئه‌له‌قه‌یا وێ  ب کوردبوون و کوردستیانیبوونێ ڕا نینه‌. ل دژی هه‌رێما فه‌ده‌رال یا ڕۆژاڤایێ کوردستانێ یه‌. پێشی ژ ڕه‌ژیما سووریه‌یێ ڕا و ئیران و ڕووسیایێ ڕا له‌شکه‌ری دکر، لئ دژی کوردان و مووخه‌له‌فەتا عه‌ره‌بان شه‌ر دکر. نووها ژی ژ ئه‌مه‌ریکایێ ڕا له‌شکه‌ری دکه‌. لێ د هه‌مان ده‌م دا ب ڕه‌ژیمێ ڕا دانووستاندنێن خوه‌ دمه‌شینه‌. له‌ورا پەیەدە ژ ئالیێ ڕه‌ژیما بەعسێ ڤه‌ هات دامه‌زراندن.

پەیەدە، د هه‌مان ده‌م دا ژ ئالیێ پەكەكە ڤە تێ ڕێڤه‌برن. پەكەكە ل ڕۆژاڤایێ کوردستانێ ده‌ستهلاتدار، داگیركەرو دیکتاتۆره‌. هێزه‌که‌ خه‌ریبه‌. د ڤێ قۆناغێ دا و د پێشه‌رۆژێ دا د قۆناغا چاره‌سه‌ریا پرسا نه‌ته‌وه‌یا کورد دا ژی پرسگرێکه‌کا مه‌زنه‌. دڤێ پەكەكە بێ قه‌ید و شه‌رت ژ ڕۆژاڤایێ کوردستانێ ده‌رکه‌ڤه‌.

پەكەكە/پید ل دژی ڕووخاندنا ڕه‌ژیما بەعسێ یه‌. هه‌تا کو ئه‌ڤ ڕه‌ژیما ژی نایێ ڕووخاندن، نه‌ته‌وه‌یا کورد ئازاد و ڕزگار نابه‌. مافێ خوه‌ یێن ملی نکاره‌ قازانج بکه‌. نکاره‌ ل کوردستانێ ده‌ستهلاتدار به‌. هه‌رێما ڕۆژاڤایێ کوردستانێ ئاڤا ببه‌. د ڤان ڕۆژێن داوی دا سه‌رۆکێ تۆتالیته‌ر یێ سووریه‌یێ دیار کر کو ژ ده‌وله‌تا ملی یا ئونیته‌ر و عه‌ره‌بی ده‌ڤ به‌ر نادن.

ئالیه‌کی به‌رسڤا یا دن ده‌رکه‌ت هۆلێ. ئه‌و ژی دڤێ پەیەدە، ببه‌ ڕێخستنا نه‌ته‌وه‌یا کورد و به‌رژه‌وه‌ندیا نه‌ته‌وه‌یا کورد بپارێزه‌.

پەیەدە، د ناڤبه‌ینا خوه‌ ڕه‌ژیما بەعسێ ا‌ خه‌ته‌کا قالند بکشینه‌. بزانه‌ کو هه‌تا ڕه‌ژیما بەعسێ نه‌یێ ڕووخاندن، ڕه‌ژیمه‌که‌ ده‌مۆکرات، پلورال، پارلامه‌نته‌ریست، فه‌ده‌رال ئاڤا نابه‌. کورد ژی ل کوردستانێ نابن خوه‌دیێ مافێن خوه‌ و نابن ده‌ستهلاتدار.

پەیەدە، دڤێ ب ئاوایه‌کی متلەق ژ بن ده‌ستهلاتداری و باندۆڕا پەكەكێ ده‌رکه‌ڤه‌، ببه‌ ڕێخسته‌نه‌که‌ کوردستانی و سه‌ربخوه‌.

گه‌لۆ ئه‌ڤ ممکنه‌؟ به‌رسڤا من نه‌ پۆزیتیفه‌. مومکن ژی نینه‌.

ل هه‌مبه‌ری پەكەكە/پەیەدە، ئەنەكەسە خه‌تا ملی ته‌مسیل دکه‌. دلسۆزن. لێ خوه‌دیێ هێز نینن. د ناڤ گه‌لێ مه‌ زێده‌ ڕێخستنکری نینه‌. دڤێ خوه‌ ڕێخستن بکه‌. لێ پەكەكە/پەیەدە و ڕه‌ژیما بەعسێ ده‌رفه‌ت ناده‌ وان.

عه‌فرین و گه‌له‌ک ده‌ڤه‌رێن دن یێن کوردستانێ ژ ئالیێ ده‌وله‌تا ترک دا هاتنه‌ داگیر کرن. ل ده‌ڤه‌رێن مایی ژی، داگیركرنا  ده‌وه‌له‌تا سووریه‌یێ دۆم دکه‌.

پرسگرێکا دن یا مه‌زن ژی، ده‌مۆگرافیا ڕۆژاڤایێ کوردستانێ هات گوهه‌رتن. ل باژارێ کوردستانێ هه‌ژمارا عه‌ره‌بان ژ کوردان زێده‌تر بوویه‌. دڤێ عه‌ره‌ب ڤه‌گه‌رن وه‌لاتێ خوه‌ و باژارێن خوه‌.

ده‌ما ئه‌ڤ شه‌رتان پێک نەیێن، ده‌رفه‌ت ب کار ئانین زه‌همه‌ته‌.

ڕۆژه‌ڤا کورد: ڤه‌کشاندنا هێزێن ئه‌مه‌ریکی چ باندۆرێ ل هه‌رێمێ دکه‌ و ب تایبه‌تی ژ بۆ ڕۆژاڤایێ کوردستانێ چ سه‌ناریۆ هه‌نه‌؟

ئیبراهیم گوچلو: هه‌گه‌ر ئه‌م ڕاستیێ ببێژن، هه‌بوونا ئه‌مه‌ریکا ژی و نه‌بوونا ئه‌مه‌ریکا ژی پرسگرێک و خه‌ته‌ره‌.

هه‌بوونا ئه‌مه‌ریکا خه‌ته‌ر بوو، ب ڕێخستنه‌که‌ نه‌ کورد و ژ ئالیێ بەعسێ ڤە هاتبوو ئاڤا کرن و وێ ب بەعسێ ڤه‌ ل کوردستانێ دیکتاتۆری ب هه‌ڤ ڕا دمه‌شاندن و بوون ئالیکارێن ھەڤ. ل سه‌ر سه‌رێ کوردان زلووم و ئێشکه‌نجه‌ دو قات کر. پەكەكە/پەیەدە ژ ئه‌مه‌ریکایێ جه‌ساره‌ت گرت، ل دژی کوردان نه‌هه‌قیێن بێ پارڤه‌ کر. هین ژی دکه‌. د هه‌مان ده‌م دا چاره‌سه‌رکرنا ناڤخوەیی یا ڕۆژاڤایێ کوردستانێ زه‌همه‌ت کر. پەكەكە/پەیەدە ب سه‌رێ خوه‌ ته‌ڤگه‌ریا و ته‌ڤدگه‌ره‌، هێزێن دن یێن ملی ب چ قه‌بوول ناكە و ژ بۆنا وان تاسفیه‌ بکه‌، هه‌ر خه‌رابیه‌کێ دکه‌.

پەكەكە/پەیەدە، ڤێ جەسارەتێ ژ ئه‌مه‌ریکا دگره‌، دبه‌ سه‌ده‌م کو له‌شکه‌ربوونا خوه‌ یا ده‌وله‌تێن کۆلۆنیالیست بمه‌شینه‌. ل هه‌موو به‌شێن کوردستانێ دژمنتی ژ سه‌رۆک و ڕێخستنێن کوردستانێ ڕه‌ بکه‌.

هه‌بوون و ئالیکاریا ئه‌مه‌ریکا یا پەكەكە/پەیەدە بوو سه‌ده‌م کو عه‌ره‌ب ببن دژمنێن کوردان. ئه‌مه‌ریکایێ ده‌رفه‌ت دا پەكەكە/پەیەدە كو ئه‌و بچن باژار و باژه‌رۆکێن عه‌ره‌بان داگیر بکن و ل ور ده‌ستهلاتدار بن.

ڤه‌گه‌را ئه‌مه‌ریکا ژی گه‌له‌ک سه‌ناریۆیا تینه‌ ڕۆژه‌ڤێ.

سه‌ناریۆیا یه‌که‌مین: ده‌وله‌تا ترک دکاره‌ وه‌ک عه‌فرینێ ته‌ڤایی ڕۆژاڤایێ کوردستانێ داگیر بکه‌. لێ ئه‌و نه‌ هێسانه‌. له‌ورا  ڕه‌ژیما بەعسێ و ڕوسیا و ئیران ئزن نادن ڤێ سه‌ناریۆیێ کو پێک بێ. لێ ده‌وله‌تا ترک وێ ده‌مێ دێ تەسفیه‌کرنا پەكەكە/پەیەدە ژ وان داخواز بکه‌.

سه‌ناریۆیا خورت یا دویه‌مین: ڕه‌ژیما سوریێ دێ هه‌موو هه‌رێمێن ژ ئالیێ ئه‌مه‌ریکا ‌ ب ده‌ستێن هێزێن وه‌کاله‌تێ پەكەكە/پەیەدە هاتنه‌ ئیشگال کرن دێ پاشڤه‌ بگرن. دێ پەكەكە/پەیەدە ژی ل ڕۆژاڤایێ کوردستانێ ژی تەسفیه‌ بکه‌. ژ بۆنا ڤێ ژی دێ ژ ده‌وله‌تا ترک ئالیکاری بخوازه‌.

سه‌ناریۆیای سه‌یه‌مین: ڕه‌ژیم ژی بێ گوهه‌رتن، تەسفیایا پەكەكە/پەیەدە دێ بێ کرن. د چاره‌سه‌رکرنا پرسا ڕۆژاڤایێ کوردستانێ دا ڕه‌وشه‌کا نه‌ دیار ده‌ردکه‌ڤه‌ هۆلێ.

ھندی ئەمەریا ل سوریێ بە دەولەتا ترك ئەو دێ ھەڤ دو بینن و ببن

لێ د ئه‌نجامێ دا ئه‌مه‌ریکا ده‌مه‌که‌ دووروودرێژ نکاره‌ ل سووریه‌یێ بمینه‌.

ڕۆژه‌ڤا کورد: ئه‌نەکەسە ژ ده‌ستپێکا شۆره‌شا سوری ڤه‌، ب ئۆپۆزسیۆنا سوری ڕه‌ یه‌ و ب وێ ڕه‌ په‌یامه‌ک ژی  ئیمزه‌ کریه‌. پەیەدە/ته‌ڤده‌م ژی ژ ده‌ستپێکێ ڤه‌ و هه‌تا نها ب ڕه‌ژمێ ڕه‌ یه‌. ل گۆر وه‌ ژ ڤان هێزان چ تێ خوه‌ستن؟

ئیبراهیم گوچلو: هه‌لبه‌ت ژ بۆنا گوهه‌رتنا ڕه‌ژیمێ مرۆڤ تێدگەھە ‌ کو ئه‌نەکەسە ب هێزا موخاله‌فه‌تێ ڕا د ده‌ستپێکێ دا هه‌ڤکاری و ب ئۆپۆزسیۆنا سووریه‌یێ ڕا ته‌ڤگه‌ریا. ئه‌و هه‌لوه‌ستا ڕاست بوو. لێ نووها وێ هه‌لوه‌ستێ ڕه‌وابوونا خوه‌ وه‌ندا کر. له‌ورا ئۆپۆزیسیۆنا سووریه‌یێ که‌ته‌ ده‌ستێن ده‌وله‌تان و ب تایبه‌تی ژی که‌ته‌ بن باندۆر و ده‌ستهلاتداریا ده‌وله‌تا ترک.

ژ ئالیێ دن دا ئۆپۆزسیۆنا سووریه‌یێ د چاره‌سه‌رکرنا پرسا کوردستانێ خوه‌دیێ به‌رنامه‌یه‌که‌ فه‌ده‌رال و ڤه‌کری ژی نینه‌. د پێشه‌رۆژێ دا‌ گه‌له‌ک دیار ه‌ کو دێ ناڤبه‌ینا کوردان و مووخاله‌فه‌تێ دا پرسگرێکێن مه‌زن دێ ده‌رکه‌ڤن.

لۆما دڤێ ئه‌نەکەسە، د ناڤبه‌ینا خوه‌ مخاله‌فه‌تێ ده‌ سینۆره‌کێ بکشینه‌. لێ ئه‌و نایێ وێ واته‌یێ کو ئه‌و ژ ئۆپۆزیۆنێ ڕا دژمنتی بکن.

ژ بۆنا ئه‌نەکەسە ده‌رفه‌ت هه‌یه‌ کو گه‌له‌ک ب هێسانی ئه‌له‌قه‌یا خوه‌ یا ئۆپۆزیسیۆنا سوریه‌یێ سینۆر بکه‌. له‌ورا ژ ئۆپۆزسیۆنا سووریه‌یێ فێده‌که‌ وان یا مه‌زن و مالی و چه‌ک نینه‌. پێوه‌ندیه‌که‌ سیاسی یه‌.

پەكەكە/پەیەدە ژ ده‌ستپێکێ ڤه‌ ب ڕه‌ژیما بەعسێ ڕا نه‌. ڕه‌ژیما بەعسێ هه‌بوونا و چێکێرێ وێ یه‌. ڕوح و جانێ وێ یه‌. ئه‌و ب ده‌ستێ ڕه‌ژیما سووریه‌یێ هاتیه‌ ئاڤا کرن. ژیانا وان د ده‌ستپێکێ دا هه‌تا نووها بێ ڕه‌ژیمێ نابه‌. د هه‌مان ده‌م دا بێ ده‌وله‌تا ئیرانێ، ڕوسیایێ، ئه‌مه‌ریکایێ ژی نابه‌.

له‌ورا پەكەكە/پەیەدە ڕێخستنه‌که‌ کورد و کوردستانی نینه‌. ئه‌و ب ئاوایه‌کی مه‌نفەعەتا مادی و مانه‌وی و چه‌ک و سیاسی و دیپلۆماتیک گرێدایی یە ‌.

لۆما ژی ئیسلاحا پەكەكە/پەیەدە مومکین خویا ناکه‌.

لۆما ل ڕۆژاڤایێ کوردستانێ، ڕه‌وشا پەكەكە/پەیەدەێ  ژ ڕه‌ژیما سوریه‌یێ، ژ ده‌وله‌تا ترک و ژ ئاکترێن دن خه‌ته‌تڕ ه‌.

ئه‌و ڕه‌وشا وێ، ل پێشیا یه‌کیتیا کوردان و هێزێن کوردان و چاره‌سه‌ریا ڕۆژاڤایێ کوردستانێ و قازانجکرنا مافێن ملی و ئاڤاکرنا هه‌رێما فه‌ده‌ره‌ یا کوردستانێ ئاسته‌نگه‌که‌ ستراته‌ژیکه‌.

ڕۆژه‌ڤاس کورد: باندۆرا هێزێن ناڤنه‌ته‌وی و یێن هه‌رێمی ل سه‌ر پێشه‌رۆژا سوریه‌ بوویه‌ یه‌که‌م، گه‌لۆ د ڤی واری ده‌ کورد دکارن چ بکن و چه‌وه‌ سودێ ژ ڤێ ڕه‌وشێ بگرن.

ئیبراهیم گوچلو:  به‌ریا هه‌ر خاله‌کێ و تشته‌کی دڤێ کورد ژ بۆنا خوه‌ بن و ژ بۆنا خوه‌ خه‌بات بکن. ڕێخستن و پارتیێن کوردستانێ، هێز و کوردپه‌روه‌رێن کوردستانێ نه‌رین و ستراته‌ژیا خوه‌ گۆر به‌رژه‌وه‌ندیا نه‌ته‌وه‌یا کورد، مله‌ته‌کی کۆلۆنی و بنده‌ست چێ بکن.

وێ ده‌مێ هه‌ر خه‌باته‌ک هێسان دبه‌. وێ ده‌مێ هێزێن کو ژ به‌رژه‌وه‌ندیا وان ڕا‌ دێ ببن ئالیکار ب وان ڕا‌ دانووستاندن دکن، ژ وان ئالیکاری دخوازن.

ژ هێزێن ل دژی به‌رژه‌وه‌ندیا نه‌ته‌وه‌یا کورد ژی دڤێ دوور بسه‌کنن.

ل دنیایێ هه‌موو مله‌تان و باشوورێ کوردستانێ چ کری یه‌ و چ دکه‌، دڤێ ڕۆژاڤایێ کوردستانێ ژی ڤێ یه‌کێ بکه‌.

گرانیێ بدن دیپلۆماسیێ و سیاسه‌تێ.

قیمه‌تێ بدن نه‌ته‌وه‌یا کورد.

ئامەد 24.02.2019

ئیبراهیم گوچلو

Back to top button