سیاسی

ئەمریكا-دووركەتن ژ بەغدایێ و نێزیكبوونا كوردستانێ

ب درێژاهیا سالێن ده‌رباسبوویی ئەمریكا ب ملیاران دۆلار ل به‌غدایێ خه‌رج کرن و ئه‌و هه‌موو ئارمانجێن وێ یێن ل عیراقێ پێکنه‌هاتن و هه‌ر وها به‌غدا بوویه‌ جهه‌کێ ب هێزێ ئیرانێ. نها ده‌ما سیاسه‌ته‌کا‌ دیه‌ و به‌رده‌وامبوونا ل سه‌ر هه‌مان شاشیێن به‌رێ کاره‌کێ‌ نه‌ گونجایی یە و پێویسته‌ ئێدی واشینگتۆن به‌رێ خوه‌ بده‌ کوردستانێ و ژ به‌غدا دوور بکه‌ڤە.

دیلمان عەبدولقاد‌ر د کۆڤارا واشینگتۆن ئه‌خامنه‌ر نڤیسەك بەلاڤ كریە کو تێدا دیار دكە كو به‌رژه‌وه‌ندیێن ئەمریكا ل ڕۆژهلاتا ناڤین ب به‌رده‌وامی د پاشڤه‌کشیێ دایه‌. واشینگتۆن هه‌ولا کۆنترۆلکرنا چه‌کێن ناڤه‌کی (ئاتۆم) و ته‌رۆر و به‌ره‌ڤانیکرنا ئیسرائیلێ یا هه‌ڤپه‌یمانا خوه‌ ل ناڤچه‌یێ دکه‌، لێ به‌لێ ئه‌ڤه‌ هه‌موو پێکنه‌هاتن و ل ناڤچه‌یێ ته‌رۆر و توندی زێده‌تر به‌لاڤبوو. ژ بلی وێ ژی پێگه‌ھ و ده‌ستهلاتا ئەمریكا ل عیراقێ پشتی ۲۰۱۱ ڤه‌ ڕۆژ ب ڕۆژ بەر ب داکه‌تنێ دایه‌ و هه‌تا کار گەهشتیه‌ وێ یه‌کێ کو پارله‌مه‌نا عیراقێ کو ژ ئالیێن ئۆپۆزسیۆنێن رژێما به‌عه‌س یا ڕووخایی پێکهاتیه‌ و به‌رێ وان سپاسیا ئەمریکایێ دکرن کو سه‌ددام ڕووخاند، لێ نها ئەو بریارا ده‌رخستنا هێزێن ئەمریکا ژ عیراقێ ددن.

پێویسته‌ ئەمریكا بیر و هزرا بژارده‌یه‌کا دن بکه‌ كو ب ته‌ڤاهی خزمه‌تا به‌رژه‌وه‌ندیێن ڕۆژهلاتا ناڤین دکه‌، سیاسه‌تکارێن ئەمریكی دڤێ ب له‌ز ل سه‌ر ستراته‌ژیه‌کا نوو ژ بۆ پشته‌ڤانیکرنا کوردستانا عیراقێ یا نیڤ سه‌ربخوه‌ ب ئاوایه‌کی‌ به‌رفره‌هتر و زێده‌تر پێنگاڤان باڤێژن.

ستراته‌ژیا که‌ڤن یا ئەمریكا ب ته‌ڤاهی شکه‌ستن خوار کو زێده‌تر بالا خوه‌ دابوو به‌غدایێ، ژ به‌ر وێ یه‌کێ ژی ب ملیاران دۆلارێن واشینگتۆن ل عیراقێ د وارێ سه‌ربازی و ئابۆری و ئاڤادانیێ دا‌ هاتن خه‌رج کرن، دا کو عیراقه‌کا ده‌مۆکرات و مۆده‌رن ل گۆر بنگه‌هێن وه‌لاتێن ڕۆژاڤا ئاڤا بکه‌. لێ به‌لێ ئه‌ڤ ب ته‌ڤاهی شکه‌ستن خوار و ل شوونا گوهه‌رینا جڤاکێ ژ بۆ ده‌مۆکراتیێ، سیاسه‌تا مه‌زهه‌بی زێده‌تر کوور بوو و گه‌نده‌لی ژی ل عیراقێ ب ته‌ڤاهی سه‌ریهلدایه‌ و سه‌رکه‌تیه‌ و ڕاوه‌ستاندنا وێ کاره‌کێ گران و زه‌حمه‌ته‌.

ل گۆر وان زانیاریێن ل بەر دەستن، ڕزگاریا عیراقێ و پرۆژه‌یا ئاڤاکرنا عیراقه‌کا‌ ده‌مۆکرات و مۆده‌رن، خوینا چار هه‌زار و ٥۸۱ ئەمریكیان و دوو تریلیۆن دۆلار د ناڤا ۱۷ سالێن ده‌رباسبوویی دا‌ لێچوویه‌. لێ به‌لێ نها ژیانا جڤاکا عیراقێ ژ هه‌موو سه‌رده‌مه‌کی خه‌راپتره‌ و ل ناڤچه‌یێ دا بوونه‌ خوه‌لیێن گه‌نگه‌شه‌یا به‌رده‌وام یا د ناڤبه‌را ئیران و ئەمریكایێ دا.

هه‌موو پێنگاڤێن ئەمریكایێ شکه‌ستن، ژ به‌ر کو خه‌لکێ باشوورێ عیراقێ ب تایبه‌تی به‌رژه‌وه‌ندیا چاندی و ئۆلی و ئابۆری هه‌ڤبه‌شیا وان د گه‌ل ئیرانێ هه‌یه‌ کو ئه‌ڤه‌ ژی بوویه‌ ئاسته‌نگیه‌کا‌ مه‌زن و هه‌موو چاره‌سه‌ریێن ئەمریكایێ کو دخوه‌ست ڤێ ئاسته‌نگیێ نه‌هێله‌، شکه‌ست ئانین و سه‌رنه‌که‌ت.

پشتی ۱۷ سالان پێویسته‌ ئەمریكا ئێدی ل په‌ی به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌ بکه‌ڤە . ژ به‌ر کو کۆنترۆلکرنا ناڤچه‌یێن دن یێن عیراقێ بوویه‌ کاره‌کێ گه‌نگاز و سیاسه‌تا جه‌نگه‌کا‌ بێ داوی ل دژی ئیرانێ ل سه‌ر وان ناڤچه‌یان پێویسته‌، لێ به‌لێ گرنگه‌ ئەمریكا ڤێ ڕاستیێ قه‌بول بکه‌ و ڕێ بده‌ کو ئیران وان ناڤچه‌یان کۆنترۆل بکه‌ و وه‌کی ناڤچه‌یێن دن یێن ئیرانێ ببن وێرانه‌ و خه‌لکێ وان ل خه‌راپترین ڕه‌وشێ دا بژین.
ئەمریكا دڤێ بژارده‌یه‌که‌ دن بجه‌ربینه‌ کو ئه‌و ژی پێشخستنا ته‌ڤاهیا هه‌رێما کوردستانێ یه‌ و پشته‌ڤانیکرنا وێ یه‌ ب ئاسته‌کا‌ گه‌له‌ک مه‌زنتر و به‌رفره‌هتر، ئه‌ڤه ژی دێ‌ وها بكە‌ کو عیراقی هزرا وێ یەكێ بكن‌ کو سیاسه‌تا ڕاوه‌ستانا ل دژی ئەمریكا وان ژ پێشکه‌تن و خوه‌شیێ بێبه‌ش دکه‌ و وان دکه‌ ئیرانه‌کا وێرانه‌.

پێویسته‌ گرنگیێ بدن پێشخستنا کوردستانێ و هه‌تا پاشی ناڤچه‌یێن دن ئه‌و ب خوه‌ داخواز ژ ئەمریكایێ بکن کو ڤه‌گه‌رن.

ل به‌ر گرتنا وێ بژارده‌یێ گه‌له‌ک گران نینه‌، ژ به‌ر کو گه‌لێ کوردستانێ ب ته‌ڤاهی دۆستێ ئەمریكایێ یە‌ و گه‌رمترین پێشوازی ل ئەمریكا و هێزێن وێ کریه‌. ژ بلی وێ ژی وە‌به‌رهێنانێن ئەمریكایێ ل کوردستانێ ئه‌نجامێن خوه‌ یێن گه‌له‌ک باش دبە. ب به‌ره‌ڤاژیا ناڤچه‌یێن دن یێن عیراقێ کو هه‌رده‌م ئه‌نجامێن خه‌راپ و زیانبه‌خشبوون. ب پشته‌ڤانیا ئەمریكایێ کوردستان دکارە ببە خوه‌شکترین میناکا ده‌مۆکراتی و پێشکه‌تنێ ل ناڤچه‌یێ ‌ و قه‌ره‌بوویا وێ شکه‌ستا مه‌زن ژی بکه‌ کو ۱۷ ساله‌ ئەمریكایێ ل عیراقێ تامکریه‌.

ب پشتراستیێ ڤه‌ کوردستانێ پێویستی ب هه‌ڤکاریا ئەمریكایێ هه‌یه‌، ژ بۆ کو د هه‌موو واران دا زێده‌تر بهێزتر و پێشکه‌تیتر بە و سامانه‌کێ‌ مه‌زنێ خوه‌زایی ژی هه‌یه‌ کو ده‌رفه‌ته‌کا مه‌زنە ژ بۆ وه‌به‌رهێنه‌رێن ئەمریکی هه‌تا ل ناڤچه‌یێ بێ هیچ کێشه‌یه‌ک بمینن.

پشتی بهێزکرنا کوردستانێ و جێگیربوونا ئەمریكایێ ل عیراقێ، ئێدی دکارە هێدی هێدی به‌ره‌ڤ ناڤین و باشوورێ عیراقێ ڤه‌ ژی بچە و سیاسه‌تا کۆنترۆلکرنا عه‌شیران و دروستکرنا ھێزا پشته‌ڤانیا عه‌شیران ژ بۆ ئەمریكایێ ده‌سته‌به‌ر بکه‌ و ناڤچه‌یێن وان ژ ئیرانێ وه‌ربگره‌.

Back to top button