ئەڤ رێباز سەرخوەبوونێ دپارێزە
گەرانتیا سه‌رکه‌فتنا پەدەكەێ ڕێبازا بارزانی یه
پارتیا ده‌مۆکرات ئا کوردستان ئا ئیراقێ د سه‌رۆکاتیا بارزانی یێ نه‌مر دا د 16 ێ ته‌باخا 1946ێ دا هاته دامه‌زراندن. بێ گومان ڕۆژا پارتی هاتی دامه‌زراندن هه‌تا وه‌ک ئیرۆ د گه‌له‌ک قۆناخێن جودا و تایبه‌ت ڕا ده‌رباس بوویه.
لێ د ڕۆژا مه دا پەدەكە چه‌وا تێ نرخاندن و ئه‌و هیمێن کو ل سه‌ر هاتی ئاڤاکرن و ڕێبازا کو د پێڤاژۆیا خه‌باتا خوه دا په‌یدا کری هه‌تا چ ڕاده‌یێ دشۆپینه، جار ب جار دبە بابه‌ته‌کا گۆتوبێژان. بێ گومان پەدەكە پێدڤیە ل گۆرا قۆناخێن کو تێدا ده‌رباس بوویە بێته نرخاندن و تایبه‌تمه‌ندیێن هه‌ر قۆناخێ و مه‌رجێن هه‌رێمی و جیهانی باش به‌ر ب چاڤ بێنه گرتن.
ژ بلی دیرۆکه‌ک دووڤوودرێژ و زه‌حمه‌تی چه‌ند خالێن گرنگ هه‌نه کو دڤێ به‌هس ژێ بێ کرن. پەدەكە د سه‌رۆکاتیا مسته‌فا بارزانی دا د سالا 1961ێ دا، ده‌ست ب شۆره‌شا ئیلۆنێ کر و ئه‌ڤ شۆره‌ش د ئاوایێ خه‌بات و داخوازیێن خوه دا یه‌کێتیه‌ک نه‌ته‌وەیی د ناڤا کوردان دا ل هه‌موو به‌شێن کوردستانێ ئاڤاکر. باندۆرا ڤێ شۆره‌شێ و خه‌باتا بارزانی یێ نه‌مر ل هه‌موو پارچەیێن کوردستانێ و ل هه‌موو کوردێن جهانێ کر. کورد ب ڤێ شۆره‌شێ بسه‌رخوه‌ڤه هاتن و ھەستا ڕزگاریێ ژ نووڤه د ناڤا کوردان دا ب هێز بوو. ئێدی ناڤێ بارزانی و کورده‌یاتیێ ب هه‌ڤره هاته گرێدان .
بێ گومان د پێڤاژۆیا شۆره‌شا ئیلۆنێ دا پەدەكێ گه‌له‌ک زه‌حمه‌تییێن مه‌زن دیتن و د ناڤا پەدەكێ دا جودا بوون په‌یدا بوون ،لێ چو جاری پەدەكێ ده‌ڤ ژ خه‌تا نه‌ته‌وەیی به‌رنه‌دا و هه‌تا سالا 1971ێ یان کورد هه‌ڤالێن شۆره‌شێ بوون یان ل با دژمن جھ دگرتن ڕێیا سێیه‌م نه‌بوو. ئه‌ڤ خال ب خوه ژی تایبه‌تمه‌ندیه‌ک ئا پێڤاژۆیا شۆره‌شێ بوو.
پەدەكێ شۆره‌شا ئیلۆنێ گەهاند پێڤاژۆیه‌کێ کو داخوازێن خوه ب ده‌ستخستن و سالا 1970ێ رێكەفتنا 11 ئادارێ ب حوکومه‌تا ئیراقێ را ئیمزه کر و جارا یه‌که‌م د دیرۆکێ دا ب ئاوایه‌ک فه‌رمی ده‌وله‌ته‌ک داگیرکه‌ر د بن باندۆرا شۆرەشەكێ دا مه‌جبوور ما د گه‌ل کوردا ل سه‌ر مێزا دیالۆگێ ڕونشت و داخوازێن وان قه‌بوول کرن.
سالا 1975ێ په‌یمانا خیانه‌تێ یا جه‌زاییرێ ژ بۆ کوردا و پەدەكێ بوو سه‌ده‌مێ ده‌ستپێکرنا قۆناخه‌ک نوو. حوکومه‌تا به‌غدایێ پێوستیێن ل هه‌ڤهاتنێ بنپێ کرن و جاردن شه‌رێ کوردا کر. پەدەكە راستی شكەستنەكێ لەشكەری بوو،ب هه‌زاران کورد بوون به‌نابه‌ر و شه‌ر سه‌کنی. لێ پەدەكێ کێمی ساله‌کێ جاردن ب هه‌یبه‌تا بارزانی یێ نه‌مر د 26ێ گولانا سالا 1976ێ دا که‌ته قادا شه‌ر و ل دژی داگیرکه‌ریا ڕژێما به‌غدایێ ده‌ست ب شه‌ر کر و ئاگرێ شۆرەشا گولانێ ل چیایێن كوردستانێ گەش كر و ھیڤی و ئومێدێن مەزب ب خەلكێ كوردستانێ دا.
بێ گومان سالا 1979ێ پشتی کۆچا داوی یا بارزانی یێ نه‌مر، ژ بۆ پەدەكێ پێڤاژۆیه‌ک نووژه‌ن و جودا په‌یدابوو. بارزانی یێ نه‌مر ب سیاسه‌تا خوه، ژیانا خوه، خه‌باتا خوه،که‌ساتیا خوه یا بلنن، پێشمه‌رگه‌تیا خوه، شه‌رڤانی و سه‌ربلندیا خوه ژ بۆ پەدەكێ و مله‌تێ کورد ڕێبازه‌ک ده‌رخست هۆلێ. ڕێبازا بارزانی بوو کوردستانیبوون و کوردپه‌روه‌ری. د ڤێ ڕێبازا پیرۆز دا به‌رژه‌وه‌ندیێن نه‌ته‌وەیی و کوردستانی ل سه‌ر هه‌ر تشته‌کی را دهات گرتن.
ڕێبازا بارزانی و تایبه‌تی پێڤاژۆیا 1975-76 د ناڤا کوردان دا گه‌له‌ک بوو بابه‌تێ گۆتوبێژا. بارزانی یێ نه‌مر بن په‌رده‌یا ئیدیۆلۆژیێن جودا دا گه‌له‌ک هاته ڕه‌خنه‌کرن. هه‌تا پێوه‌ندیێن بارزانی ل گه‌ل ئەم‌ریکایێ گه‌له‌ک بێ وژدانی هاته ڕه‌خنه‌کرن. ب ناڤێ چه‌پتیێ ڕێبازا بارزانی وه‌ک پاشڤه‌رووتیێ هاته شرۆڤه کرن. تایبه‌تی د ناڤا کوردان دا ڕه‌خنه‌کرنا بارزانی وه‌ک مه‌رجه‌کا چه‌پتیێ هاته نرخاندن. ئه‌ڤ بابه‌ت و پێڤاژۆ گه‌له‌کی تایبه‌ته. گه‌ره‌ک د جهێ وێ دا و به‌رفره‌هی بێ شرۆڤه کرن، ژ به‌ر کو ئه‌ڤ یه‌ک ب ئاوایه‌کی که‌ره‌کته‌رێ سیاسه‌تا کوردی ژی دده ناساندن.
لێ هه‌ر ده‌ما مرۆڤ به‌حسا دیرۆکا پەدەكێ بکه،نابه ئه‌ڤ بابه‌ت پاشگوھ ڤه بێ ئاڤێتن.
پشتی سالا 1976ێ ژ بلی پەدەكێ پارتیێن دن ل باشوورێ کوردستانێ هاتن دامه‌زراندن ڤێ یه‌کێ باندۆرا خوه ب ئاوایه‌کی ل ڕه‌وشا پەدەكێ ژی کر. لێ پەدەكە بالهگرێ ڕێبازا بارزانی بوو. ئه‌ڤ یه‌ک زەمانەك بوو کو پەدەكە ژ ڕێیا کورداتیێ و کوردستانیبوونێ خوه نه‌دە ئالیه‌کی. ژ بۆ ڤێ یه‌کێ ژی پەدەكێ د سیاسه‌تا خوه دا هه‌ر ده‌می به‌رژه‌وه‌ندیێن نه‌ته‌وەیی ل سه‌ر هه‌ر تشته‌کی را گرت.
بێ گومان پشتی سالا 1991ێ سەرھلدانا باشوورێ کوردستانێ وه‌ک هه‌موو پارتییێن باشوورێ کوردستانێ پەدەكە ژی که‌ته د قۆناغه‌ک دن ئا تایبه‌ت دا. ب سالا 1992ێ چێبوونا هلبژارتنا ل کوردستانا باشوور و ئاڤاکرنا پەرله‌مه‌نتۆ و حكومه‌تا هه‌رێما کوردستانێ، پەدەكە ژی ب سیاسه‌ته‌ک نوو ل گۆرا ڕه‌وشا هه‌یی خوه دیزاین کر و ژ بۆ ده‌وله‌تبوونا کوردا خوه ئاماده کر. ژ خوه فه‌رقا پەدەكێ ژ هه‌موو پارتیێن دن ئه‌ڤەیە.
بێ گومان مرۆڤ دکاره د گه‌له‌ک واران دا ڕه‌خنا ل پەدەكێ بکه و به‌حسا کێماسیان بکه. پەدەكێ ل کوردستانێ ده‌وله‌تبوونا کوردا ژ خوه ڕا کریه ئارمانج. ئیرۆ پەدەكە ل گۆرا ڤێ یه‌کێ پێوستیه‌ک مه‌زن هه‌یه کو خوه نووژه‌ن بکه و هه‌ره‌وه‌ها ل گۆرا مه‌رجێن ده‌وله‌تبوونێ خوه ژ نووڤه ڕێخستن بێخه و د ناڤا خوه دا ڕه‌فۆرمه‌ک بنگه‌هین بکه. پەدەكە ئیرۆ د ڤێ پێڤاژۆیێ دا هه‌وجه‌یی ڤێ یه‌کێ یه.
ئیرۆ ژ بۆ کو پەدەكە ده‌وله‌تبوونا کوردا دپارێزه، گه‌له‌ک ئالیێن ل دژی ده‌وله‌تبوونا کوردا ئێریشێ پەدەكێ دکن.
پەدەكە 75 سالیا خوه دا هێشتا خوه‌دیا ڕێبازه‌ک پیرۆز یا بارزانی یه. ئه‌ڤ ڕێباز گەرانتیا سه‌رکه‌فتن و ده‌ستخستنا مافێن ڕه‌وا یێ گه‌لێن کوردستانێ یه،
گه‌ره‌ک هه‌موو ئه‌ندام، کادرۆ و ده‌زگه‌هێن پەدەكێ ڕێبازا بارزانی باش تێبگەهن و ل گۆرا وێ ژی ته‌ڤبگه‌رن.
هێڤیا هه‌ری مه‌زن ئه‌وه کو سالێن پێشیا مه دا، ده‌ما سالڤه‌گه‌رێن پەدەكێ بێنه ب بیرانین،ئه‌م وه‌لاته‌ک سه‌ربخوه دا پەدەكێ شرۆڤه بکن و سه‌رۆکێ نه‌ته‌وەیی بارزانی یێ نه‌مر یاد بکن.
2021.08.16
