شۆرەشا ئیلۆنێ بنگەھێ ڤەژاندنا ھزرا نەتەوەیی
رۆژا 2021.09.11، سالڤه‌گه‌را شۆره‌شا ئیلۆنا پیرۆز بوو. بێ گومان سالانه ب مناسه‌به‌تا سالڤه‌گه‌را شۆره‌شا ئیلۆنێ گه‌له‌ک نڤیس تێنه نڤیساندن و گه‌له‌ک نرخاندنێن جودا تێنه کرن. گه‌له‌ک جاران هنده‌ک ئالیێن سیاسیێن کورد قه‌ت به‌حسا ڤێ شۆره‌شا مەزن کو د دیرۆکا ته‌ڤگه‌را ئازادخوازا کورد دا بوویەرەك ئێكانەیا ناكن و رۆلا وێ یا گەلەك گرنگ نابینن. هه‌تا ل گۆرا ڤان ئالیان ئه‌ڤ شۆره‌ش نه‌بوو.
ئه‌ز د ڤێ نڤیسا خوه دا به‌حسا دیرۆکا شۆره‌شا ئیلۆنێ یان به‌حسا قۆناغا ژ به‌ری شۆره‌شێ و ده‌ستپێکا شۆره‌شێ ناکم، ژ به‌ر کو گه‌له‌ک جارا به‌حسا ڤێ یه‌کێ هاتیه کرن.
ئه‌ز دخوازم به‌حسا چه‌ند خالێن گرینگ یێن شۆره‌شا ئیلۆنێ بکم کو، ئیرۆ ژی دکاره ڕاستیا ته‌ڤگه‌را کورد ده‌رێخه هۆلێ و بهێله ئه‌م پتر پێشیا خوه ببێنن. ژ به‌ری هه‌ر تشته‌کی شۆره‌شا ئیلۆنێ هه‌تا سالا 1992 ێ ژی ته‌نێ ژ ئالیێ سیه‌سه‌ته‌کێ ڤه دهاتا نرخاندن و بیرانین. پرانیا ئالیێن کورد ل به‌شێن دن یێن کوردستانێ، ئه‌ڤ شۆره‌ش، ناڤه‌رۆک و گرنگیا وێ نه‌دیدیتان و هه‌تا ڕاده‌یه‌کی ب ئاوایه‌ک خراب دنرخاندن.
هه‌تا به‌شه‌ک ژ ڤان ئالیان ئه‌ڤ وه‌ک شۆره‌شه‌کێ قه‌بوول نه‌دکران. پشتی سالا 1991 ێ کو کوردستانا باشوور که‌ته د بن ده‌ستهلاتا کوردان دا و تایبه‌تی گرانیا پارتیا دەمۆكراتا كوردستانێ (پەدەکە) ێ هێدی هێدی خوه دا خوویاکرن، ڤێ یه‌کێ گه‌له‌ک تشت گوهه‌رتن و خه‌لکه‌کی ده‌ستپێکر ب ئاوایه‌ک ئه‌رێنی بەحسا شۆره‌شا ئیلۆنێ بکن. ئه‌ڤ خه‌لکێ هانێ ژ ده‌ڤ ناڤه‌رۆکا شۆره‌شێ به‌ردان ب ته‌نێ وه‌سفێ وێ ب شه‌کلی دان.
یانی چ حکمه‌ت به، ئه‌و ئالیێن کو هه‌یینا شۆره‌شا ئیلۆنێ قه‌بول نه‌دکاران ده‌ستپێ کرن وه‌سفێ وێ دان. بێ گومان دیتنا خه‌لکه‌کی یا ڕاستیێ جهێ دلخوه‌شیێ یه، لێ هه‌ر ده‌می دڤێ نرخاندنێن ڤی جوره‌یێ خه‌لکێ ب گه‌له‌ک ئاوایان بێته خوه‌ندن.
ژ ئالیه‌ک دن دڤێ ئه‌م ڕێبازا کو شۆره‌شا ئیلۆنێ کری د ڕۆژه‌ڤا سیاسی یا کوردستانێ دا، باش بزانن و کووراهیا وێ تێبگەهن. ئه‌ڤ یه‌ک گه‌له‌ک گرنگه، ژ بۆ پێڤاژۆیا کو ئه‌م تێره ده‌رباس دبن، دڤێ ئه‌م هه‌ر ده‌می ده‌رباسبوویا خوه یا سیاسی باش بزانبن و ل گۆرا وێ ژی سیاسه‌تا خوه یا پاشه‌رۆژێ ب هه‌موو ئاوایی دەستنیشان بکن.
ئه‌گه‌ر د سیاسه‌تێ دا ئالیه‌ک بێ پره‌نسیب و په‌رسپه‌کتیڤه‌ک سیاسی به گه‌له‌ک زه‌حمه‌ته کو مرۆڤ بوویه‌ران ژ هه‌ڤ ده‌رێخه و ب زه‌لالی پێشیا خوه ببینه.
شۆره‌شا ئیلۆنێ یه‌که‌م شۆره‌شا نه‌ته‌وی بوو د دیرۆکا سیاسی یا کوردستانێ دا، بێ گومان ژ به‌ری ڤێ شۆره‌شێ گه‌له‌ک سه‌رهلدانێن نه‌ته‌وی پێکهاتنه و کوردا ژ بۆ کورده‌یاتیێ ڕاپه‌رین و سه‌رهلدان کرنه ، لێ شۆره‌شا ئیلۆنێ شۆره‌شه‌ک نه‌ته‌وی و ل ته‌ڤاهیا کوردستانێ باندۆرا خوه کریه و ب ده‌ستپێکا ڤێ شۆره‌شێ ژی یه‌کێتیه‌ک نه‌ته‌وی د ناڤا کوردان دا پێکانیه.
ئه‌گه‌ر د ڤێ قۆناغا کو ته‌ڤگه‌را ئازادخوازا کورد تێره ده‌رباس دبه و گه‌له‌ک ئالی به‌حسا یه‌کتیه‌ک نه‌ته‌وی دکن، دڤێ پێڤاژۆ شۆره‌شا ئیلۆنێ دائه‌ڤ یه‌کتیا هاتیه ئاڤاکرن باش بێ نرخاندن و ل گۆرا وێ ژی گاڤ بێنه ئاڤێتن.
بێ گومان مه‌رجێن وێ ده‌مێ و یێ ئیرۆ جودانه، لێ هه‌ر گاڤه‌ک سیاسی خوه‌دیێ بنیاته‌ک دیرۆکیه کو ژ ڕێبازه‌کی تێ. ژ خوه د ناڤه‌رۆکا شۆره‌شا ئیلۆنێ دا ڕێبازا بارزانی هاتیه ئاڤاکرن و هه‌تا وه‌ک ڤێ گاڤێ باندۆرا خوه د ناڤا ته‌ڤگه‌را کوردستانێ دا دده خوویاکرن.
ژ خوه زەمانەتا خه‌تا نه‌ته‌وی د ڕۆژا مه دا جاردن پاراستن و خوه‌دی لێ ده‌رکه‌تنا ڤێ ڕێبازا پیرۆزه.
د ده‌ستپێکا شۆره‌شێ حەتا کو سالا 1970 ێ په‌یمانا 11ێ ئادارێ هاتی ئیمزه‌کرن، گه‌له‌ک پێڤاژۆیێ جودا هاتنه ژیاندن. ب ئاوایه‌کی شۆره‌شێ ئاخا مری ل سه‌ر کوردان ئاڤێت و هه‌ستێن نه‌ته‌وی ڤه‌ژاندن و ب هێز کرن.
لێ مخابن ڤێ شۆره‌شێ گه‌له‌ک نه‌خوه‌شی و خیانه‌ت ژی دیتن. هه‌روه‌ها ئه‌ڤ شۆره‌ش گهات ئارمانجا خوه و په‌یمانا 11 ێ ئادارێ سالا 1970 ێ ل گه‌ل حكومه‌تا عیراقێ ئیمزا کر.مسته‌فا بارزانی خه‌باتا خوه یا ب سالان ب ده‌ستپێکرنا شۆره‌شا ئیلۆنێ گەهاند ڕاده‌یا هه‌ری بلند.
شۆره‌شا ئیلۆنێ د سه‌رۆکاتیا سه‌رۆکێ نه‌ته‌وی دا وه‌ک شۆره‌شه‌ک نه‌ته‌وی ده‌ستپێکر و هه‌تا گهات ئارمانجا خوه به‌رده‌وام بوو. ژ بۆ ڤێ یه‌کێ ژی گه‌له‌ک جارا سیاسه‌تا کو بارزانیێ نه‌مر ڕێڤه‌بری، کار و خه‌باتا کری و هه‌تا ژیانا وی ژی، ب خه‌باتا ده‌ستکه‌فتنا مافێن نه‌ته‌وی یێن کوردا ڕا هاته گرێدان.
هێدی بارزانی، کورد و کوردستان بوو یه‌ک گۆتن. ئیرۆ ده‌ما مرۆڤ به‌حسا ڕێبازا بارزانی دکه، گه‌ره‌ک ب هه‌موو ئاوایی هوورگلیێن ڤێ شۆره‌شا پیرۆز ب کوورایی بنرخینه دا کو ڕاستیا هه‌یی بێ خوویاکرن و هه‌روه‌ها ئه‌ڤ ڕێبازا پیرۆز کو زەمانا ده‌ستکه‌فتیێن نه‌ته‌وه‌یه‌کی یه باش بێ زانین و نڤشێن نوو تێ بگەهن.
ده‌ستکه‌فتیێن ئیرۆ ل باشوورێ کوردستانێ هه‌یین، و خه‌باتا کو د ڤێ قۆناغێ دا ب سه‌رۆکاتیا پەدەکێ تێ کرن ئه‌نجاما شۆره‌شا ئیلۆنا پیرۆزه.
دارا بیلەك
تێبینی: ئەڤ نڤیس بەری دو سالان ھاتبوو وەشاندن لێ ناڤەرۆكا وێ ھشتا د رۆژەڤێ دا گەرمە ئەم جارەك دن وێ دوەشینن
