کوردستانیان قازانچ کرو دژمنێن کوردستانێ وه‌ندا کر
د ده‌وله‌تا فه‌ده‌رال یا ئیراقێ دا ڕۆژا 2021.10.10 ێ هلبژارتنا گشتی هات ل دار خستن. هه‌ر چقاس هێشتا ئه‌نجامێن فه‌رمی نه‌هاتبن دیار کرن ژی، نه فه‌رمی ئه‌نجاما هلبژارتنێ دیار بوو و تابلۆ به‌ر ب زه‌لالبوونێ ڤه دچە. ژ بۆنا کو ل ھندەك ده‌ڤه‌ران ئیتراز هه‌نه، کو ئه‌و ژی گۆر ئاگاهداریێ من گرتنه، د 2500 سه‌ندووقان ده پرسگرێک ده‌رکه‌تنه. ژنووڤه ده‌نگ تێن هێژمارتن. ل گۆر ئه‌نجامێن نه‌فه‌رمی پارتیا دەمۆكراتا كوردستانێ (پەدەكێ) 33 پەرلەمه‌نته‌ر قازانچ کریه. د ئه‌نجاما هژمارتنا سه‌ندووقێن نوو دا دوور نینه کو پەدەكە 2-3 پەرلەمه‌نته‌ران زێده بکه. ئه‌و ژی تشته‌کی گه‌له‌ک گرینگه.
پەدەكێ ل دهۆکێ پەرلەمه‌نته‌ره‌ک زێده کر.
هلبژارتنا ده‌وله‌تا فه‌ده‌رال یا ئیراقێ، پشتی گه‌له‌ک زه‌حمه‌تیان پێک هات. ترسه‌ک هه‌بوو کو د هلبژارتنان دا چالاکیێن ته‌رۆریست دێ پێک بێن. لۆما ژی، ل ئیراقێ و کوردستانێ ئه‌منیه‌ت و ته‌دبیرێن گه‌له‌ک خورت یێن تایبه‌ت هاتن گرتن. د هلبژارتنێ دا نه‌بوونا چالاکیێن ته‌رۆریست بوو سه‌ده‌م کو هلبژارتن د ئارامی دا برێڤە بچن و ئه‌نجام بگره.
ڤێ یه‌کێ ژی ده‌رخست هۆلێ کو ل ئیراقێ د به‌شا عه‌ره‌بان دا ژی چاندا ده‌مۆکراتیک دێ پێش بکه‌ڤه.
ل کوردستانێ بوویه‌رێن مه‌زن نه‌دهاتن پاین. له‌ورا ل کوردستانێ پێڤاژۆیا ئاڤاکرنا ده‌مۆکراسیێ و دارخستنا هلبژارتنان که‌ڤنه. هه‌ر هلبژارتنه‌ک ژی ل کوردستانێ وه‌ک فه‌ستیڤالا ده‌مۆکراسیێ ده‌رباس بوویه. ئه‌ڤ هلبژارتن ژی ل کوردستانێ د وێ دیمه‌ن و ئاتمۆسفه‌رێ دا ده‌رباس بوو. به‌س ل ئالیێ سله‌یمانیێ و هه‌له‌بچه‌یێ یەكێتیا نشتمانیا كوردستانێ (یەنەك) دو بوویه‌رێن نه‌خوه‌ش ل هه‌مبه‌ری پەدەكێ ل دار خست. به‌ده‌لا وان ئێرشێن بچووک ژی، ژ بۆنا وان گه‌له‌ک گران بوو.
د هلبژارتنێ دا گه‌له‌ک به‌رپرسیارێن نه‌ته‌وه‌یێن یه‌کگرتی و یه‌کیتیا ئه‌وروپایێ وه‌ک چاڤدێر به‌شداری هلبژارتنێ بوون. د داویا هلبژارتنێ دا کێفخوه‌ش بوون. سپاسیا خوه ژ به‌رپرسیارێن ده‌وله‌تا فه‌ده‌رال یا ئیراقێ و ده‌وله‌تا فه‌ده‌ره یا کوردستانێ و کۆمیسیۆنا بلند یا هلبژارتنێ ڕا دیار کرن.
د هلبژارتنێ دا دو پرسگرێکێن مه‌زن چێبوون. یه‌ک پرسگرێک، عه‌ره‌ب ل هه‌رێمێن خوه گه‌له‌ک کێم به‌شداری هلبژارتنێ بوون. ل کوردستانێ به‌شداری ژ هه‌رێمێن عه‌ره‌بان زێده‌تر بو. لێ ل کوردستانێ ژی ل گۆری هلبژارتنا بووری کێم به‌شداری چێبوو. ئه‌ڤ ژ بۆنا پارتیان پرسگرێکه‌ک مه‌زنه. دڤێ پەدەكە ب تایبه‌ت ل سه‌ر ڤێ مژارێ ڕاوه‌سته. ئه‌ڤ کێماسی و پرسگرێکا هاتیه ڕۆژه‌ڤێ د هلبژارتنا کوردستانێ دا ژ هۆلێ ڕاکه.
پرسگرێکه دن یا مه‌زن ژی ئه‌و بوو کو به‌شه‌ک ژ به‌رپرسیارێن ده‌وله‌تا فه‌ده‌رال یا ئیراقێ ب پلان خوه‌ستن کو ده‌نگێن کوردان کێم نیشان بدن. د ڤێ پلانێ دا ب ته‌ڤایی بسەررنەكەتن. لێ دیارە زراره‌ک بچووک به ژی، دا ده‌نگدارێن کوردستانێ.
پشتی هلبژارتنێ ژ بۆنا کو ئ̇یرانێ، حەشدا شەعبی و پەکەکێ، پارتیێن پشتگرێن ئ̇یرانێ یەنەک و یێن دن، حەشدا شەعبی نه ڕه‌حه‌تیا خوه ل دژی ئه‌نجامێن هلبژارتنێ دیار کر. ئه‌نجامێن هلبژارتنێ نه‌ره‌وا ئیلان کر. گۆت کو حیله‌بازی د هلبژارتنێ دا چێبوونه. لۆما ژی دڤێ ئه‌نجاما هلبژارتنێنەیێ په‌ژراندن. هیچ شک نینە کو بسەركەتنا باسكێ مقتەدا سەدر زێده‌تر ئیرانێ و حەشدا شەعبی دترسینه. له‌ورا پارتیا سەدر دبێژه کو ئه‌و هێزێن نه یاسایی دێ وان ژ ئیراقێ ده‌رخن. ئه‌و ژ بۆنا پەکەکێ ژی هیچ شک نینە ده‌ربه‌یه‌کا مه‌زنه.
ئه‌ز گه‌له‌ک ب ڕه‌حه‌تی د ده‌ستپێکێ دا دکارم ببێژم کو ڕحێ سه‌رخوه‌بوونێ و ڕه‌فێراندوومێ قازانچ کر و بسەركەت. کوردستانێ و کوردستانیان قازانچ کر. پەدەكێ ل کوردستانێ و جیوارێن کوردستانی بوو پارتیا یه‌که‌مین و قا‌زا‌نجه‌کا مه‌زن ب ده‌ست خست و پشتگریه‌که خوورت یا گه‌ل گرت، ده‌نگه‌کی مه‌زن ئانی.
دژمنێن کورد و کوردستانێ؛ ئیرانێ، پەکەکە، حەشدا شەعبی ب ئاوایه‌کی گه‌له‌ک خوورت وه‌ندا کر. گه‌لێ مه ده‌رسه‌کا مه‌زن ل کوردستانێ و ل هه‌موو ده‌ڤه‌رێن کوردستانی، ل که‌رکوکێ، ل سلێیمانیێ ، ل مووسلێ، ل شه‌نگالێ دا ئیران، حەشدا شەعبی و پەکەکێ. ب تایبه‌تی ژی ده‌رسه‌کا مه‌زن دا پەکەکێ. له‌ورا نامزه‌تێن پەكەكێ ب ته‌ڤایی 1000 ده‌نگ گرتن. ل شه‌نگالێ ده‌رکه‌ت هۆلێ کو پەکەکە زوولومکار، بیانی، ته‌رۆریست، داگیرکه‌ره. له‌ورا پەکەکە و حەشدا شەعبی ل شه‌نگالێ دربەك مه‌زن خوارن. ل ور ژی نکارین پەرلەمه‌نته‌ران ده‌رخن. پەكەكێ دگۆت کو “من شه‌نگال ڕزگارکریە” ده‌رکه‌ت هۆلێ کو ئه‌ڤ ده‌ره‌وه‌کا مه‌زن یا پەكەكێ یه. ئه‌ڤ ڕاستیا دهات زانین. لێ کوردستانیان و گه‌لێ مه یێن ئێزیدی ب ده‌نگێن خوە ده‌رخست هۆلێ کو پەكەكە ده‌ره‌وینه. ژ پەكەكێ ڕه گۆت کو “ته ل مه زلووم کر. لۆما ژی من ده‌نگ نه‌دا ته. تو ڕێخستنه‌که بیانی، داگیرکه‌ر، ته‌رۆریستی، تو زارۆکێن مه دره‌ڤینی، تو پێشمه‌رگه‌یێن مه دکوژی، تو ژ گوندیێن مه باجێ وەردگری، دڤێ تو ژ شه‌نگالێ ده‌رکه‌ڤی”.
ژ حکومه‌تا فه‌ده‌رال و کوردستانێ ڕا ژی گۆت کو “به‌ریا ڤێ ساله‌کێ وه په‌یمان چێکر کو هوون حەشدا شەعبی و پەكەكێ ژ شه‌نگالێ ده‌رخن. وه نکاری ده‌رخن، لێ مه ب ده‌نگێن خوه ئه‌و ڕه‌زیل و ڕوسوا کرن. نه ڕه‌وابوونا وان ده‌رخسته هۆلێ.
یەنەک و گۆران ژ بۆنا کو ژ خه‌تا نه‌ته‌وه‌یی دور که‌تن، ل هه‌مبه‌ری ده‌وله‌تا فه‌ده‌رال یا کوردستانێ ڤاتنیێن خوه پێک نه‌ئانین، ب ئیرانێ ڕا بوون هه‌ڤال، بوون سه‌ده‌م کو که‌رکوک داگیر ببه، ل دژی ده‌ستوه‌ردانا پەکەکێ و حەشدا شەعبی ده‌رنه‌که‌تن، ژ ڕه‌وشا شه‌نگالێ ڕا چاڤێن خوه گرتن، د دایگرکرنا که‌رکوکێ دا خوه‌دیێ ڕۆله‌ک گرینگ بوون، دخوازن کو سلێیمانیێ ژ کوردستانێ ڤه‌قه‌رینن، وه‌ندا کرن.
گۆرانێ قه‌ت پەرلەمه‌نته‌ر ده‌رنه‌خست. پشتی ئه‌نجاما خراب، به‌رپرسیارێن گۆرانێ ده‌ست ژ کار به‌ردان. ئه‌ڤ هه‌لوه‌ست هه‌لوه‌سته‌ک گه‌له‌ک لیبه‌رال و ده‌مۆکراته. ئه‌ز وان پیرۆز دکم.
بسەركەتن و یه‌که‌مینبوونا پەدەكێ، ئەركێن گه‌له‌ک مه‌زن و گرینگ و دیرۆکی و نه‌ته‌وه‌یی دا سه‌ر ملێن وێ.
1- جیبجیکرنا فه‌ده‌رالی ژ بۆنا ئیراقێ و کوردستانێ گه‌له‌ک گرینگه. لۆما ژ بۆنا کو پەدەكە ئاڤاکار و پارێزەرا فه‌ده‌رالیێ یه، دڤێ د ڤێ مژارێ دا خه‌باتا خوه پێش بخه.
2- ب خورتی پاراستنا ده‌وله‌تا فه‌ده‌رال یا کوردستانێ. لۆما ژی دڤێ ڕێخستنێن وه‌ک پەکەکێ و حەشدا شەعبی یێن چه‌کدار، ته‌رۆریست، نه یاسایی، مرۆڤکووژ، داگیرکه‌ر، خولامێن ده‌وله‌تێن داگیرکه‌ر، شه‌رفرۆژ ژ کوردستانێ بێن دوورخستن و ده‌رخستن.
3- ئه‌نجامێن ڕه‌فێراندووما سه‌رخوه‌بوونا کوردستانێ دڤێ گاڤ ب گاڤ ژ بۆنا پێک بێن خه‌بات بێ کرن، پلان و پرۆژه ژ بۆنا ئه‌ڤێ مژارا ستراتره‌ژیک چێ ببه.
4- هه‌رێمێن کوردستانی و د سه‌ری دا ژی دلێ کوردستانێ که‌رکوک ژ بۆنا کو ڤه‌گه‌ره سەر ده‌ستهلاتداریا ھەرێما کوردستانێ زەمینە بێ خوەش كرن و هه‌وله‌کا تایبه‌ت و ستراته‌ژیک بێ مه‌شاندن.
5- دڤێ سیسته‌ما فه‌ده‌رالی ژنووڤه بێ ئاڤا کرن.
6- پەیوه‌ندیێن عه‌ره‌ب و کوردان و دو حکومه‌تان دڤێ ژنووڤه د بەرچاڤان را بێ دەرباس کرن و ژنووڤه فۆرمەکا یاسایی پێ بھێتە دان.
7- دڤێ ژ بۆنا کو د ده‌وله‌تا فه‌ده‌رال دا ده‌مۆکراسی پێش بکه‌ڤه، دڤێ پێشه‌نگی بکه.
هه‌گه‌ر هلبژارتن ب ڤێ ئه‌نجاما داوی نه‌هاتا ل ئیراقێ بووخرانه‌کا مه‌زن چێ دبوو. ته‌ڤلیھەیەك مه‌زن دهات ڕۆژه‌ڤێ: شه‌ر دقه‌ومی.
ئیبراھیم گوچلو
دیاربه‌کیر
2021.10.15
