یا ژ شەر خرابتر تەسلیمییەتە
نووری چەلیک
ته‌سلیمییه‌ت نه ته‌نێ به‌ردانا شه‌ر و ژده‌ستده‌رخستنا چه‌ک و سیله‌حه. ته‌سلیمییه‌تا هه‌ری مه‌زن ته‌سلیمییه‌تا روح، هه‌ست و مه‌ژی یه. هه‌گه‌ر روح، هه‌ست و مه‌ژی ته‌سلیم بوون، راهشتنا چه‌ک چو سه‌رکه‌تنه‌ک مه‌زن بده‌ست ناخه. یا کو چه‌ک و شه‌ر ب سه‌ر دخه، مێر و مێرخاسی یه، به‌رخوه‌دان و سه‌رهلدانه. ماکا مێرانی و مێرخاسییێ ژی روح، هه‌ست و مه‌ژی یه. که‌س یان ته‌ڤگه‌رێن کو د روح، هه‌ست و مه‌ژییێ خوه دا ژ مێر و مێرخاسییێ، ژ به‌رخوه‌دانێ دوور که‌تبه، نکاره دۆزا وه‌لاته‌کی بکه، نکاره باوه‌رییێ بده مله‌ت و نکاره د جڤاکێ دا ببه خوه‌دی هێز و روومه‌ت.
د سالێن ۷۰ و ۸۰یی دا سه‌ده‌ما کو ته‌ڤگه‌ر و رێخستنێن باکورێ کوردستانێ خورت و گه‌ش بوون و د ناڤ جڤاتێ دا بوون خوه‌دی پشت، مێر و مێرخاسی، به‌رخوه‌دان و فه‌داکارییا وان ته‌ڤگه‌ر و رێخستنان بوو. که‌س و ته‌ڤگه‌رێن کو فه‌ده‌کارییێ نه‌کن و به‌ده‌ل نه‌دن، نکارن خوه بگەهینن ئاستا مێرخاسییێ. ئه‌نجاما نه‌بوون و وندابوونا فه‌ده‌کاری، به‌ده‌ل و مێرخاسییێ ژی بێگومان هه‌زیمه‌ته، پچووکبوون، پارچه‌بوون و تێکچوونه، خالا داوین ژی راده‌ستی و ته‌سلیمییه‌ته.
سه‌رۆک بارزانی به‌ری چه‌ندەکێ گۆتنه‌ک پر خوه‌ش و تێر واته گۆت. گۆت: “یا ژ شه‌ر خرابتر ته‌سلیمییه‌ته. ئه‌م ته‌سلیم نابن“. هه‌ر چقاسی د شه‌ر دا کورد چوجاری ته‌سلیم نه‌بووبن ژی، گاڤا ئه‌م ل ره‌وشا ئیرۆ یا سیاسی و پۆلیتیک دنێرن، ل باکور، باشوور و رۆژاڤا ته‌سلیمییه‌ته‌ک سیاسی و پۆلیتیک هه‌یه. ل باشوور ئه‌ڤ ۳۰ سالن تێکلی و پرسگرێکێن ب به‌خدایێ را چاره‌سه‌ر نه‌بوونه و خویایه وێ زوو ب زوو چارەسەر نه‌بن ژی. سیاسه‌تا نه‌رم و ئاشتییانه هه‌تا ب ئاسته‌کێ کورد ته‌سلیمی به‌خدایێ کرنه. ژ به‌ر ڤێ سیاسه‌تا ته‌سلیمییه‌تێ پرسگرێکێن ب به‌خدایێ را چاره‌سه‌ر نه‌بوونه، نابن. پێکنه‌ئانینا مادده‌یا ۱٤۰، پرسگرێکا که‌رکووک و گه‌له‌ک پرسگرێکێن دن ژ به‌ر سیاسه‌تا ته‌سلیمییه‌تێ ب جیه نه‌هاتنه. هه‌لبه‌ت رۆلا کۆنژۆکتۆر و هێزێن ناڤنه‌ته‌وی د چاره‌سه‌رنه‌کرنا ڤان پرسگرێکان دا پره. لێ رۆل و باندۆرا سیاسه‌تا نه‌رم و ئاشتیخواز، باندۆرا سیاسه‌تا ب قوربان و حه‌یران ژی وه‌ک رۆلا هێزێن ناڤنه‌ته‌وی خوه‌دی رۆل و باندۆره. چ د پێشمه‌رگه‌یاتییا خوه دا و چ ژی د هه‌لوه‌ست و سیاسه‌تا خوه دا، سه‌رۆک بارزانی چو جاری ته‌سلیم نه‌بوویه. ئه‌ڤ راستییه‌که. لێ مخابن، سیاسه‌تا کو پشتی چوونا وی تێ کرن بێهنا ته‌سلیمییه‌تێ ژێ تێ. بێگومان گه‌له‌ک تشتێن کو ئه‌م ل سه‌ر سیاسه‌تا باشوور و باشوورییان بێژن هه‌نه. لێ ژ به‌ر ره‌وشا حه‌ساس و زیز، ئه‌ڤ نه مژارا ڤێ گۆتارێ یه. گاڤا رۆژ هات هه‌لبه‌ت ئه‌مێ هه‌لوه‌ستا خوه نیشان بدن.
ل رۆژاڤا سیاسه‌تا پەیەدێ و ئه‌نەکەسێ ته‌سلیمییه‌ته. ل سه‌ر ناڤێ ئاشتیخوازییێ تێکلی و هه‌ڤکارییا ب رژێما سووری و ترکیێ را ب سه‌رێ خوه ته‌سلیمییه‌ته. لێگه‌رین و هه‌ولدانا ئاشتییێ جودا یه، تێکلی و سیاسه‌تا کو تێکه‌ڤه بن خزمه‌تا ده‌وله‌تێن داگیرکه‌ر جودا یه. چاوا کو ل باکور سیاسه‌تا پشتی گرتنا ئۆجەلان ژ هه‌ولدانێن ئاشتییێ ده‌رباسی ئاستا ته‌سلیمییه‌تێ بوو، ل پارچه‌یێن دن ژی هه‌مان خه‌ته‌ری ل پێشییا کوردانه.
ره‌وشا باکور و پارتییێن باکور ژ خوه وه‌ک عه‌رد و عەسمان ئاشکه‌ره و زه‌لاله. د سه‌ری دا پەکەکە و پارتییێن کو خوه‌دێگراڤی خوه وه‌ک به‌رده‌ڤک و پارێزه‌رێن سه‌رخوه‌بوونا کوردستانێ دبینن و شوور سمبێلێ وان نابره، ب هه‌ر ئاوایێن خوه ته‌سلیم بوونه. پەکەکە ب شه‌ر و سیاسه‌تا خوه، پارتییێن دن ژی ب سیاسه‌ت، ب روح، ب هه‌ست و مه‌ژییێ خوه ته‌سلیم بوونه. ته‌نێ دله‌کی مه مایه. هه‌که ئه‌و ژی بسه‌کنه، وێ خوینا مه ژی ته‌سلیم ببه. ل باکور ژ سه‌ری هه‌تا بنی ته‌سلیمییه‌ت ژ مه دفووره و ئه‌م تێک چوونه. به‌لا چو که‌س ل قسوورێ نه‌نێره و دلێ خوه نه‌گره. راستی ته‌حله و راستییا مه ئه‌ڤه.
د ڤان ٥۰ سالێن داوی دا سیاسه‌تمه‌دار و ته‌ڤگه‌رێن باکور گه‌له‌ک به‌ده‌ل دان. ب گشتی کوردێن باکور ب جان و مالێ خوه گه‌له‌ک به‌ده‌ل دان. کوشتن، زیندان، مالوێرانی، شه‌وتاندنا گوند و باژاران، بێ حه‌د و حه‌ساب به‌ده‌ل هاتن دان. کورد په‌ریشان بوون، تالان بوون، کۆچبه‌ر و ده‌ربه‌ده‌ر بوون، ئاسیمیله و به‌ر ب وندابوونێ ڤه دچن. ئه‌م ده‌ڤ ژ پەکەکێ و ده‌زگه‌هێن وێ به‌ردن، ژ خوه هه‌رکه‌س ب ئارمانج و مه‌خسه‌دا وان زانه. ژ بۆ مه پرسا ئه‌ساسی ئه‌ڤه: گه‌لۆ دڤێ ئه‌م که‌د، به‌ده‌ل و فه‌ده‌کارییێن کو مه ب ده‌هان سالان دانه و مه ل سه‌ر وان ئێش و جه‌فا کشاندیه ژ بیر بکن، یان دڤێ ئه‌م ل که‌د و به‌ده‌لێن کو مه ب خوینا خوه دابوون خوه‌دی ده‌رکه‌ڤن؟ هه‌گه‌ر به‌رسڤ ژبیرکرن و نه‌دیتن به، ئه‌ڤ ته‌سلیمییه‌ته، ته‌سلیمییه‌تا مه یه. ژ خوە هه‌گه‌ر به‌رسڤ خوه‌دیلێده‌رکه‌تن و پاراستنا وان که‌د و به‌ده‌لان به، وان نرخ و پیرۆزییان به، وێ گاڤێ دڤێ ئه‌م ته‌سلیم نه‌بن، ل به‌ر خوه بدن و گاڤان باڤێژن. دڤێ ئه‌م ل که‌د و خه‌باتا خوه خوه‌دی ده‌رکه‌ڤن، ل خوینا شه‌هیدێن ڤێ دۆزێ خوه‌دی ده‌رکه‌ڤن، هه‌م شه‌خسی، هه‌م مالباتی، هه‌م ب رێخستنی و پارتیتی دەست ژ ناکۆکی و به‌رژه‌وه‌ندییێن خوه به‌ردن و د بن سیوانه‌ک نه‌ته‌وی دا ده‌ست ب لڤ و ته‌ڤگه‌ره‌ک نوو بکن. یان نا، باوه‌ر بکن وێ تۆقا نەعله‌تێ و تۆقا ته‌سلیمییه‌تێ ژ ستویێ مه ده‌رنه‌که‌ڤه.
گۆتنا داوی؛ ئه‌ز وان که‌سێن کۆ ژ دلسۆزی، فه‌داکاری و خوه‌دێ لێده‌رکه‌تنا خه‌تا نه‌ته‌وی و ده‌وله‌تبوونا کوردستانێ ژ خوه را کرنه شیار هه‌رتم جیێ رێزێ دبینم.
