ئەز و لاوكێ مەتینی و دەنگێ شۆرەشێ و حكمەتا كوردی

ژبۆ بیرئینانا شۆرەشا گولانێ

داویا سالا 1999ێ بوو، ئەز ل پۆلا شەشێ یا خواندنا بەراھیێ بووم. ئەز و كوركەك ل سەر كورسیا یەكێ یا بەر دەرۆكێ پۆلا خوە روودنشتن. ئەو كورك خەلكێ گوندێ بانكا بوو كۆ گوندێ وان ل سەرێ چیایێ مەتینی یە. ناڤێ وی بەھزاد بوو. ئەم ھەردو ژ شاگردێن زیرەك بوون. وی جارەكێ نیشانەكا زیرەكیێ ژی وەرگرت لێ من نۆ. ژ بلی دەرسێن مە، تشتەكێ دی ژی ل نك وی ھەبوو كۆ كەیفا من گەلەك پێ دھات. ئەو دستری ژی و دەنگێ وی گەلەك خوەش بوو.

وی سترانێن حەسەنێ شەریفی دگۆتن و ھۆسا سترانێن حەسەنی ل بەر دلێ من شرین بوون و ڕۆژ ب ڕۆژ جھێ خوە د دلێ من دا خوەشتر كر. ھنگێ ئەم گەلەك ھەژار بوون، نە مە كاسێتخوینك ئانكۆ مسەجل ھەبوو نە ژی چ كاسێتێن حەسەنی. ئەو سالەك بوو كۆ بابێ من تلەڤزیۆنەك ژ بۆ مە كڕیبوو و دایكا من ژی رادیۆیەكا بێسەرووبەر ھەبوو لێ ئەم بێكاسێتخوینك بوون. ھەكەر جارەكێ دەنگێ حەسەنی ژ تلەڤزیۆنا مە ئان ژ رادیۆیا دایكا من ھاتبا، دنیا ھەمی یا من بوو. ڕۆژ ھاتن و چوون، ڕۆژەكێ بابێ من كاسێتخوینكەك ژی ژ بۆ مە كڕی. دو كاسێت دچوون بەر وێ كاسێتخوینكێ بەس دەرۆكەكێ كاسێتێن وێ پێ ڤە نەبوو. تەڤی كۆ ئەو كاسێتخوینك ب رەنگ و روویێن خوە بێسەرووبەر ژی بوو لێ دەنگوەشینكێن وێ باش بوون و دەنگێ وێ خوەش بوو. جیرانەكێ مە ژی كاسێتەكا حەسەنی دا من و ئێدی من ھەر ڕۆژ و ب كەیفا دلێ خوە گوھداریا وی دكر. بیرا من دئێت كۆ سترانا وی یا ب ناڤێ خوەزی ژ ھەمی سترانێن وی زێدەتر جھێ خوە د دلێ من دا كربوو. مە كاسێتا یەكێ یا ئەردەوانێ زاخۆیی ژی ھەبوو و مە گەلەك گوھداریا وێ كاسێتێ ژی دكر.

ڕۆژ چوون، مەھا دا دوو و سال دەرباز بوون. پشتی دو سێ سالەكان مە ژ وی تاخی بار كر و ئەم چوون خانیەكێ دی و ڕەوشا مە پچەك باشتر بوو. حەسەنی ئەلبووما خوە یا ب ناڤێ تۆرا ئەڤینێ ل سالا 2002ێ بەلاڤ كر و من گەلەك گوھداریا وێ ئەلبوومێ ژی كر. دەما وی ل ھاڤینا سالا 2004ێ ئەلبووما خوە یا ب ناڤێ مزگینی بەلاڤ كری، ئەز ل پۆلا سێیێ یا خواندنا ناڤنجیێ بووم و من وان ڕۆژان ئەزموونێن داویا سالێ دكرن. ھنگێ مە كاسێتخوینك و تلەڤزیۆن و رادیۆ و سیدیخوین ئانكۆ سیدی-پلەیەر ژی ھەبوون بەس ئەز ژ بەر ئەزموونان نەدگەھشتم گەلەك گوھداریا سترانان بكم. ڕاستە كۆ من دەم نەبوو لێ من ھەر ڕۆژ نیڤرۆ سەعەتەكێ بێھنا خوە ڤەددا و وێ سەعەتێ من گوھداریا وێ ئەلبوومێ دكر. من ل قووناغا ناڤنجیێ ھەمیێ ل سەرێ ھەر رووپەلەكا دەفتەرێن خوە یێن دبستانێ رێزكەكا سترانەكا وی نڤیسیبوو.

ھەتا من زانینگەھ ژی خلاس كری، من ھەر ڕۆژ ب سەعەتان گوھداریا حەسەنی كر و ھۆسا ھەما ببێژە من ھەمی سترانێن وی ب پەیڤ و ئاواز ڤە ژ بەر كرن و ئەز ژ سترانێن وی و بەرھەمێن ھندەك بەرھەمدارێن دی فێری گەلەك تشتان بووم. سترانێن وی یەك ژ وان تشتان بوون یێن كۆ ئەز فێری كوردینیێ و ئەڤینا وەلاتی و پێشمەرگەیان كرم. تەڤی كۆ من ژ بچووكاتیا خوە مەیلەكا زمانی ھەبوو لێ سترانێن وی ئاگرێ ئەڤینا من خوەشتر و گەشتر كر. من لێ دنێری كۆ حەسەنی بزاڤ دكر ب دەڤۆكەكا وەسا ئاخڤتبا كۆ ھەمی كورد ئان ژی ب كێمی ڤە ھەمی كرمانج د وی گەھشتبان. گەلەك كەسان قەشمەری ب وی دكرن و دگۆت كۆ وی خوە مەزن دكر بەس من ب خوە ئەو بزاڤا وی وەكی خەباتەكا زمانی ددیت و ئەو ژ بۆ من بوو ڕێیەك كۆ من ژی بزاڤەكا وەسا كربا. ھەكەر ئارمانجا حەسەنی ب خوە ژی ئەو نەبووبت، ژ بۆ من ب خوە ئەو بوو.

ڕاستە كۆ ئەز چەند مەھەكان بەری ئەنفالا ڕەش ھاتم سەر دنیایێ و ئەز د دەما شۆرەشێ دا نەژیامە و د دەما سەرھلدانێ ژی دا تەنێ سێسالی بووم لێ ئەز ب ڕێیا سترانێن حەسەنی و بەرھەمێن ھندەك بەرھەمدارێن وەكی وی ل گەل روودانێن دیرۆكی یێن گەلێ خوە ژیامە. ئەز ل گەل پێشمەرگەیان بوومە رێڤنگێ دەشت و چول و بەیاران و ب سەر چیایان كەفتم و من سنگێ خوە دا سڕ و سەڕما و بەفر و باران و باڕۆڤەیان و دلێ خوە دا رووباران و وەكی پەروانەیان خوە ھاڤێت ئاگری. من شەڕ و سەھم و ترس و برس و سەركەفتن و شكەستن و برینداری و زندان و شەھیدبوون و ئەنفال و دەربدەری و سەرھلدان و رەڤ و ئازادی و گەلەك تشتێن دی ژی دیتن. من تخووبێن ئەمپەریالستان د بن پێلاڤێن خوە ڤە كرن و ئەز دەربازی ھەر چار ئالیێن كوردستانێ و ھەر دەرەكا كورد لێ بووم و ئەز بووم شریكێ خەم و خەیال و خوەشی و نەخوەشیێن وان. ھێشتا وێڤەتر، ئەز بووم شریكێ ھەمی گەلێن بندەست و زلمدیتی یێن دنیایێ. ژ ھێرۆشیمایێ ھەتا ھەلەبچەیێ و ھەتا گەلەك دەرێن دی ژی خەم ل من كۆم بوون و ئەز بووم كۆڤاندارێ گەلێ خوە و ھەمی گەلێن بندەست ئێن ڤێ دنیایێ لێ دیسا ژی دلێ من شا و سەرێ من وەكی چیایەكی بلند بوو.

ئەز وەسا مەزن بووم و من عەمرێ خوە یێ چوویی ل پارەكا نیڤ-ئازا یا وەلاتێ خوە دەرباز كر و بیرا من نائێت كۆ من د ڤان ھەمی سالان دا ھا ژ خەمێن پارچەبوونا كوردستانێ و خوەلیسەری و دەردەسەریێن گەلێ خوە ل پارچەیێن دی و ل ھەر دەرەكا دنیایێ نەبووبت. ئەز د ھەمی عەمرێ خوە دا ب دل و جان ل گەل گەلێ خوە یێ ژار و كوردستانا خوە یا بریندار ژیامە و چ جاران دلێ من ژ ڤێ دۆزێ سار نەبوویە. نامەیا من ئا بەكالریۆسێ ژی ھەر ل سەر نەتەپەروەریێ بوو. ھەبوونا ئازادیێ و كیانەكێ كوردی مەزنترین خەونا مە یە لێ دەما ئەز ڤێ بێسەرووبەریا حكمەت و حزبێن مە دبینم و گەندەلی و نەھەقی و فەرق و جداھیێن وان دبینم، شەھید و ئەنفالكری و بریندار و زندانی و دایباب و زاڕۆكێن وان و گوندێن كاڤل و وێران و خوەگۆریكرنا گوندیێن رووس و خاس و برسی و ھەمی خەباتا ڤی گەلێ ژار دئێن بەر چاڤێن من و دلێ من دسۆژت. ژ خوە گاڤا ئەز دبینم گەلێ مە یێ كۆ ژ بۆ ڤێ دۆزێ مالا خوە خراب كری ئێدی ژێ دلسار بوویە و قەسە و خەبەر و گۆتنێن كرێت دبێژت دۆزا خوە و وەلات و رێبەرێن خوە، ھەما ئەز دمرم و د دلێ خوە دا دبێژم “خودێ ھەقێ شەھیدێن مە و ڤی گەلێ ژار ژ سووچداران چێ بكت”. مەزنترین دژمن دۆزبەردانە. ھەكەر مرۆڤی دۆزا خوە بەردا، ئێدی بێ دژمن ژی مرۆڤ شكەستی یە. ئەز نزانم چ ببێژم. ھەما جارا حەسەنی گۆتی، چما؟ چما؟ گەلۆ چما؟

ئەز دێ ل داویێ تشتەكی ببێژم و پاشی دێ پرسیارەكێ بكم. ئەز ل بەر ھنێرا حەسەنێ شەریفی و ھندەك بەرھەمدارێن وەكی وی ھشیار بووم و ھاتم پەروەراندن و ھەلبەت گەلەك كەسێن دی ژی وەكی من رابوونە. ھەما ببێژە ئەم ژی وەكی سەیدایێ خانی خۆدرەستە و نەپەروەری نە. ئەم ب دل و جان ل گەل گەلێ خوە و وەلاتێ خوە نە لێ ئەم ب ئاوایەكێ زانستی ئان ژی ھەما ب كێمی ڤە ب ئاوایەكێ ھەڤچەرخ و سەردەم نەتەوەپەروەریێ نزانن. ژ خوە گەلەك ھەڤال و ھەڤژیێن مە ژ كچ و كوران ھەما دەست ژ خواندنێ بەردا و بوون بارەك ل سەر ملێ ڤی وەلاتێ بریندار. گەلۆ چما رێبەرێن مە ئەم ئاڤا نەكرن و پێش ڤە نەبرن و نەدانان سەر ڕێیەكا ڕاست و دورست و پێشكەفتی؟ ما نە پێدڤی بوو كۆ وان كچ و كورێن گەلێ مە یێ ژار و خێرژخوەنەدیتی پێش خستبان و ب ڕێ كربان باشترین زانینگەھێن دنیایێ و پاشەڕۆژا مە و وەلاتێ مە مسۆگەر كربا؟ ئەو ژی چ نە، گەلۆ چما وان ب كێمی ڤە وەكی حەسەنی بزاڤ نەكر كۆ ھەمی كچ و كورێن گەلێ مە ھشیار كربان و ب دل و جان ب وەلاتی ڤە گرێ دابان؟

زنارێ مەلێ