ئالۆزییێن رۆژهەلاتا ناڤەراست و سەنگا ئێرانێ د تەرازوویا جیهانی دا
ئالۆزییێن نوکە ئێران و ولاتێن دی ب شێوەیەکێ لوژیکی، یا خویایە پشتی حەفتێ ئوکتەبەرێ ئەو شەر و ئالوزییێن د ناڤبەرا حەماس و ئیسرائیلێ دا ل غەزەیێ و فەلەستینێ رویداین رۆژهەلاتا ناڤەراست کەتیە ژێر پرسیارێ بۆ پرانیا وەلاتێن جیهانێ. وەلاتی ئێرانێ هەول ددەت سیاسەتەکا ئێگرتی ل رۆژهەلاتا ناڤەراست جێبەجێبکەت، ب پێشتگرییا بەردەوام یا ملیشیاتیێن مەزهەب شیعی وەك (حزبولا لوبنانی و عەصائێب ئەهلول حەق و نوجەبا عێراقی) چونکی ژ بەر ململانێیا ڕۆژهەلاتا ناڤەڕاست ئێران ل ململانێیەکا دژوار دایـە هەمبەری ئەمریکایێ ب تایبەت ل ڕۆژهەلاتا ناڤەڕاست، وەک شەڕی ناڤخوە ل سوریێ و ململانا بەردەوام یا حوسیێن یەمەنێ، پەیوەندیێن خوە دگەل ولاتێن دی ل دەڤەرێ زێدەتر یێن ئاڵۆزکرین وەک دیموکراسیەت و مافێ مرۆڤ و هەموو ئازادی یێن پێشێلکرین و ئێران وەسا خوە دیار دکەت دەمێ هندێ هات ئەڤ ئالۆزییێن ڕۆژهەڵلات ب دوماهێک بێن داکۆ ئارامی ل دەڤەرێ پەیدابیت، بەرۆڤاژی ڤێ چەندێ لایەنێ ئەمریکی بێگۆمان بەردەوام کاریگەریا سزایێن ئابووری ژ ئالیێ ئەمریکا و ولاتێن هەڤپەیمانێن خوە ڤە بۆ بەسەر ئێرانێ ژ لایەنەکێ ڕاستەوخوە کاریگەریا بەرچاڤ ل سەر ئێرانێ هەیە، ب تایبەتی د وارێ ئابووری و تا ڕادەیەکێ ژی د وارێ سیاسیا دەرڤە یا جیهانێ دا هاتیە پێشتگوهـ ئێخستن. وەكی سنوردارکرنا بەرنامێ ئەتۆمی و سنوردارکرنا کاریگەریا مەزهەبی ل دەڤەرێ.
دیسان کێشا مەزن یا بەندەرێ هورمز رێکەک و گارێگەریەکا دی یا ستراتێژییە ژ ڕوویێ بازرگانی ڤە، ب تایبەتی کۆ بەشەکێ بەرچاڤ هەنارتنا نەفتێ یا جیهانێ تێدا دەرباز دبیت، پشتی شەرێ ئسرئیل و حەماسێ، عێراق یا ل ژێر مەترسی دایە رەنگە دو سیناریو دروست بن:
سیناریۆیا ئێکەم: جێبەجێکرنا ئەجندەیەکێ و پلانەکا دەرەکی ل عێراقێ.
سیناریۆیا دووەم: لاوازکرن یان بهێزکرنا پێگەهێ ئەمریکایێ ل رۆژهەلاتا ناڤەراست.
ل پرۆسا ئازادکرنا عێراقێ ل سالا ۲۰۰۳ رژێما بەعس یا دکتاتۆر سەدام دوماهێک هات. پشتی ڤێ چەندێ ئێرانێ بەردەوام دەست تێڤەدان ل ناڤخوەیا عێراقی کریە. دەما دەستپێکرنا شەرێ دژی داعش، ئێرانێ ئەڤ چەندە ب دەرفەت دیت کو لایەنگریا لایەنێ شیعی بکەت وەکو پێکانینا گروپێن حەشدا شەعبی و چەندین گروپێن توندرەو و بکارئینانا وان دژی ئەمریکایێ. دیسان بەریا چەند رۆژان سەرکردێن ئێرانی د گوتارێن خوە دا وەسا دان دیارکرن کو وان رێگری ل وێ چەندێ کریە کو ئیسرائیلا دووەم بهێتە دروستکرن، مەرەما وان هەرێما کوردستانێ بوو.
شیعە مزەهبێن ئێرانی مزهەبێ سونەیان و کوردان ب دوژمنێ خوە دبینن سەرەرای هندێ هەر ژ کەڤن دا بەری هەبونا دەولاتا ئێسرائیل کورد هەبوون، هەر ژ سەردەمێ رژێما بەعس ستەملێکرن و جینوساید ب هزاران تاوان ب سەرێ کوردان هاتینە و دیسان هەرێما کوردستانێ نەبوویە جهێ مەترسیێ بۆ چ وەلات و چ نەتەوەیان تا نۆکە کوردان چ زۆلم نەکریە. لسەر ئاستێ ناڤدەولەتی هەرێما کوردستانێ پێگەهەکێ مەزن و گاریگەر هەیە وەکو دەڤەرەکا ئارام ل رۆژ هەلاتا ناڤەراست و باشترین بژاردە بۆ هەرێما کۆردستانێ ل ئاستێ ناڤخوەیی و ناڤدەولەتی ئێگڕتن و ئێکرێزبن بەرامبەری هەر کاودانەکی.
مووسا خالد
١٢٠٢٤/١/١٥
