کورتیەک ژ ژیانناما نڤیسکار عبدالکریم فندی
ل دهوکێ نڤیسکار و رەوشەنبیرێ شورەشگێر: ماموستایێ رێزدار (عبد الکریم فندی) وەغەرا دویماهیکێ کر .
—
ب خەم وکوڤانەک مەزن ڤە و رازیبوون ب قەدەرا خودێ ل نێزیکی دەمژمێر ٩ێ سپێدەهیا روژا ئێکشەمبێ ٥ /٢/ ٢٠٢٣ێ نڤیسکار، رەوشەنبیرێ شورەشگێر، پێشمەرگه و کادرێ شورەشا ئیلونێ: ماموستایێ بەرێز (عبد الکریم فندی- وەکیل وەزیرێ رەوشەنبیری.. یێ بەرێ)- پشتی ماوەیەکی درێژ ژ نەخوشیێ و چارەسەریێ، د ژیێ ٧٧ سالیێ دا، وەغەرا دویماهیکی کر. ب ئامادەبوونا مالباتێ، کەسوکاران، خەلکێ دهوکێ ودەڤەرێ، تەرمێ وی یێ پیروز ل گورستانا شاخکێ ب ئاخێ هات سپارتن.
نڤیسکار و رەوشەنبیر، عبد الکریم فندی یەحیا فندی، ناسیار ب بابێ سالاری، روژا ٤ێ مەها گولانا سالا ١٩٤٦ێ ل گوندێ قارقاراڤا ل باکورێ باژێرێ دهوکێ، ژ مالباتەکا جامێر، دلسوز و کوردپەروەر هاتیە سەر دنیایێ. برایێ مەزنێ بەرێزان: (د. رشید فندی (١٩٤٨ێ)، و(د. عزت فندی) بوو،
مالا وان ل سالا ١٩٥١ێ ژ گوندێ قاراقاراڤا هاتیە باژێری دهوکێ، لەوما ئەو وەک دهوکی دهێنە باسکرن. قوناغێن خواندنا خوە یا سەرەتایی وئامادەیی ل دهوکێ ل سالا ١٩٧٠ێ خلاسکرنە، پاشی چوویە زانکۆیا مووسل، کولیژا ئادابێ/ پشکا زمانێ ئنگلیزی ل سالا ١٩٧٤ێ خواندیە و خلاسکریە.
- ل سالا ١٩٨٤ێ دبە مامۆستا ل ئامادەییا برایەتی ل دهوکێ.
- پاشی دبە رێڤەبەرێ ناڤنجییا مەمێ ئالان
- ژ بەر هەلوێستێن وی یێن کورداتیێ، ل سالا ١٩٨٦ێ، تێ ڤەگوهاستن دبە ماموستا ل ئامادەییا دهوک یا ئێڤاریان.
- پشتی سەرهلدانا پیروز، ئادارا ١٩٩١ێ، ب دەمەکی دبە رێڤەبەرێ ئامادەییا پیشەسازی یا دهوکێ.
- ل ٨/ ٤/ ١٩٩٣ دبە رێڤەبەرێ گشتی یێ رەوشەنبیری و هونەری ل وەزارەتا رەوشەنبیری یا حکومەتا هەرێما کوردستانێ.
- ل سالا ١٩٩٤ێ دبە رێڤەبەرێ گشتی یێ راگەهاندنێ.
- ل سالا ٢٠٠٧ێ، ژ بەر رەوشا ساخلەمیا وی دبە رێڤەبەرێ گشتی ل دیوانا وەزارەتێ، و چەندین جاران پوستێ وەکیل وەزیر ژی ب وەکالەت یێ وەرگرتیە.
ل سەر ئاستێ خەباتا کورداتیێ:
دبە کادر د گەل رێکخستنێن ئێکەتیا قوتابیێن کوردستانێ ل سالێن ١٩٥٩- ١٩٧٤ێ وچەند پلە و پوستان وەردگرە، ژ وانا: ئەندامێ مەکتەبا سکرتاریەتێ و ل روژا ٩/ ٦/ ١٩٦٣ دچە ناڤ رێزێن شورەشا ئیلونێ (١٩٦١-١٩٧٥ێ)، و ل سالا ١٩٦٥ێ دبە ئەندامێ لژنا ناڤخوویا دهوک یا پارتییا دەمۆکراتا کوردستانێ.
ل سەر ئاستێ نڤێسینێ..
هەر ل روژا ١١/ ١٠/ ١٩٧٠ دبە ئەندامێ ئێکەتیا نڤێسەڕێن کورد، د پرانیا جاران دا دهاتە هەلبژارتن وەک سکرتێرێ دەستەکا کارگێری یا ئێکەتیا نڤێسەرێن کورد/ تایێ دهوکێ، وهاتبوویە هەلبژارتن وەک ئەندامێ دەستەیا کارگێری یا ئێکەتیا ئەدیب و نڤێسەرێن کورد/ ل دەڤەرا کوردستانێ ل سالێن (١٩٨٤- ١٩٩١ێ)، و پشکداریێ د پرانیا کونگرەیێن ئێکەتیا نڤێسەرێن کورد دا دکە، هەروەسا د ٣ێ کونگرەیێن ئێکەتیا ئەدیب ونڤێسەرێن عیراقێ و کونگرێ ١٥ێ یێ ئێکەتیا نڤێسەرێن عەرەب ل ئادارا سالا ١٩٨٦ێ ل بەغدا، و پشکداری یا د ڤیستەڤالا (المربد) دا کری (یا ٦ و٧ و٨ێ) ل بەغدا.
هەروەسا د قوناغێن جودا جودا دا دبە ئەندامێ دەستەکا نڤێسینا چەند گوڤاران مینا: بەیان، نووسەری کورد و پەیڤ، هەروەسا کار کریە وەک سکرتێری گوڤارا (مەتین) د خولا (٣)ێ دا (ژمارە ١-١٨) ل دهوکێ، هەروەسا ب دەهان ڤەکولین وبابەتێن ئەدەبی وهونەری وفلکلوری ودیروکا کوردی یێن جودا جودا نڤێسینە و د گوڤار وروژناما دا بەلاڤەکرینە… کە زمانێن: کوردی ب زاراڤ ڤە، وزمانێ عەرەبی وزمانێ ئنگلیزی باش د زانین وپێ د ئاخفت ود نڤێسی… زێدەباری چەند پەرتوکان ژ وانا بو نموونە:
１- کومکرن و ڤەکۆلین و چاپکرنا دیوانا هوزانڤانێ کورد (بەكر بەگێ ئەرزي ل سالا (١٩٨٢ێ.
２- کوما چیروکێن (مەیرو) یا ماموستا محمد أمین بوزئەرسەلانی ژ تێپێن لاتینی ڤەگوهاستیە تیپێن کوردی و چاپکریە ل سالا ١٩٨٥ێ).
３- ڤەگوهاستنا پەرتوکا (گولچن) یا ماموستا ئوردیخانێ جلیل ژ پیتێن ئەکلیرکی بو پیتێن کوردی و چاپکرنا وی ل سالا ١٩٨٨ێ.
４- فصول من ثورة أیلول فی کردستان العراق- عبد الکریم فندى، مطبعة کلیة الشریعة- دهوك ١٩٩٥، د (٢٥٧) لاپەڕان دا… کە ژێدەرەکێ گەلەک گرنگە بو رێکخستنێن پارتى و روودانێن شورەشا یلونێ ل دەڤەرا بەهدینان.
５- دلیل محافظة دهوک ل سالا ١٩٩٥ێ.
６- العمادیة فی مختلف العصور، عباس العزاوی، تحقیق، ل سالا ١٩٩٥ێ.
７- هوزێت کوردی ل باکورێ ویلایەتا موسل، تألیف (ی، ج. ر) وەرگێران ژ زمانی ئنگلیزی، ل سالا ١٩٩٦
８- فیستەڤالا خانی (ئامادەکرن) ل سالا (١٩٩٦ێ.
９- پارتی ل سەردەمێ مشەختبوونا بارزانی، ل سالا ١٩٩٨ێ.
１０- یوبیلا زێرینا پێشمەرگەی، شەهید شوکت شێخ یزدین، ڤەگوهاستن ژ زاراڤێ کوردی یێ ژێری و پیتێن عەرەبی بو زاراڤێ کوردی یێ ژوری و پیتێن لاتینی، ل سالا ١٩٩٩ێ.
１１- بارزانی خوە نا دەتە دەست کەسێ، أبو الحسن تفریشیان، وەرگێران: شەهید شوکت شێخ یزدین، ڤەگوهاستن ژ زاراڤێ کورمانجی یێ ژێری و پیتێن عەرەبی بو زاراڤێ کورمانجی یێ ژوری وپیتێن لاتینی، ل سالا ٢٠٠١ێ.
１２- قلاع بادینان و بعض المواقع الأثریة فیها- عبد الکریم فندى، مطبعة هاوار- دهوک ٢٠١١، منشورات: إتحاد الأدباء الکورد- دهوک، د (١٥٢) لاپەران دا، کە گرنگترین کەلێن دەڤەرێ وجهێن دێرین ب وێنە ڤە تێدا هاتینە تومارکرن.
لێ سەد مخابن ل مەها تیرمەها سالا ٢٠٠٣ێ تووشی شەلەلا ئالیێ راستێ دبە و بەردەوام چارەسەریا وی د هاتە کرن و هووسا نێزیکی ٢٠ سالان ئازارێن نەخوەشیا خوە کێشان …
خودێ عەفو وئازا بکەت، و روحا وی ل بەهشتا خوە شاد وئارام بکەت.
ئەڤ مالباتە ب ناڤێ (فندی) د هێتە نیاسین.. کو ٥ برانە:
١- خودێ ژێ رازی: حجی أحمد فندی (١٩٣٣- ٢٠١٨).
٢- خودێ ژێ رازی: محمد صالح فندی (١٩٣٩- ٢١ /٣/ ٢٠٠٥).
٣- خودێ ژێ رازی: عبد الکریم فندی (١٩٤٦- ٥/ ٢/ ٢٠٢٣).
٤- بەرێز: د. رشید فندی (١٩٤٨-).
٥- بەرێز: د. عزت فندی (١٩٦١-).
ماموستایێ نڤیسکار و پێشمەرگه خودێ ژێ رازی، عبد الکریم فندی، ل سالا ١٩٧٣ێ ژیانا هەڤژینیێ پێکدئینە و دبە بابێ کچەک و ٤ کوران: د. سالار (١٩٧٤)ێ، مقدم: نوبار (١٩٧٨)ێ، دۆزگەرێ گشتی/مدعی عام: هەکار (١٩٨٣)ێ، قوتابیێ دکتورایێ: پەسار (١٩٨٧)ێ. هەمی ژی کەسێن جامێر، رەوشەنبیر، نڤیسکار، روژنامەڤان و مامۆستایێن زانکویێ نە و خوەدان باوەرنامەیێن هەرە بلندن، و هەر ئێکی ژ وانا د بیاڤێ کارێ خوە دا خزمەتا مللەتی و وەلاتی کریە و بەردەوام دکەن.
—
تێبینی: ئەڤ پێزانینە ژ مالباتا فندی بخوە، و ژ ویکیبیدیا/ الموسوعة الحرة، هاتینە وەرگرتن.
—
د. حمید باڤی/ دهوک، روژا ئێکشەمبێ ٥/ ٢ / ٢٠٢٣
