نڤیسار

شەوتاندنا قورئان و بالیۆزخانەیێ ب چاڤێن سویدیان

  ئێریشا ل سه‌ر بالیۆزخانه‌یا سوێدێ یا ل بەغدایێ نموونه‌یه‌کا تیپیکه‌  کو چاوا کۆمێن ئیسلامی یێن ل ده‌رڤه‌یی وه‌لات شه‌وتاندنا قورانێ ل سوێدێ ژ بۆ ئارمانجێن خوه‌ یێن سیاسی ب کار تینن.

دڤێ ئێریشا سەر سه‌فاره‌تخانه‌یێ ب ئاوایه‌کی هه‌ری توند بهێتە شه‌رمه‌زارکرن، لێ هه‌تا کو شه‌وتاندنا قورانێ به‌رده‌وام بکه‌، خه‌ته‌ره‌یا کریارێن نوو یێن ب ڤی ره‌نگی دێ هەبن‌.

مۆقته‌دا سەدر سه‌رکرده‌یه‌کی ملیسێن شیعه‌ یه‌، ئیسلامیسته‌کی رادیکاله‌ کو بوویه‌ سیاسه‌تمه‌دار.

ئه‌و نها شه‌وتاندنا قورانێ ل سوێدێ بکار تینه‌ دا کو پشتگرییا ئیدیۆلۆژیا خوه‌ یا ئیسلامی ل ئیراق و جیهانا عه‌ره‌بی بهێز بکه‌.

ژخوه‌ پشتی شه‌وتاندنا قورانێ ل ده‌رڤه‌یی مزگه‌فتا ستۆکهۆلمێ چه‌ند هه‌فته‌ به‌رێ تڤگەرا سەدر ده‌ست پێ کر و پاشی ب رۆژ بالیۆزخانه‌یا سوێدێ یا ل بەغدایێ هات گرتن، لێ ده‌ما کو سه‌در فه‌رمان دا شاگرتێن خوه‌ کو ل دژی شەوتاندنا قورئانێ ده‌رکه‌ڤن، وان گوهێ خوە دا رێبرێ خوە. ڤێ جارێ کارڤەدانا  خوه‌ زێده‌ کریه‌. ئێریشا ل سه‌ر بالیۆزخانه‌یێ گه‌له‌کی گرانتر بوو، ژ به‌ر کو شاگرتێن وی ئاگر به‌ردان ئاڤاهیا بالیۆزخانه‌یێ و به‌شه‌ک ژ بالیۆزخانه‌یێ هلوه‌شاند. ئه‌ڤ یەکێ دەست پێ کر، ئانکو بالیۆزخانەیا  سوێدێ شەوتاندن  به‌ریا کو پلانا شه‌وتاندنا قورانێ ل ده‌رڤه‌یی بالیۆزخانه‌یا ئیراقێ یا ل ستۆکهۆلمێ دەست پێ بکە.  ئارمانجا ژی ژێ ئەو بوو کو سوێدی نه‌چار بکن کو پۆشمان بەبە ئیجازی نەدە وێ چالاکیێ.

هه‌لبه‌ت سوێد نکاره‌ خوه‌ بده‌ به‌ر ڤان شەرتان و دژی دەستوورا خوە دەرکەڤە.

بالیۆزخانه‌یا سوێدێ ئاخا سوێدێ یه‌. ده‌ستدرێژی و شەوتاندنا بالیۆزخانه‌یا وی وه‌لاتی یان وه‌لاته‌کی دن بنپێکرنه‌که‌ زیق و جدی یا په‌یمانا ڤیەنایێ یه‌. ب زه‌لالی دبێژه‌ کو د ڤێ ره‌وشێ دا ئه‌رکێ ئیراقێ یه‌ کو بالیۆزخانه‌ و نوونه‌رتیێن دیپلۆماتیک بپارێزه‌. ل ڤر ئیراق د ده‌مه‌که‌ کورت ده‌ دو جاران ب یاسایێن ناڤدەولەتی بنپێکرن.

دڤێ سوێد کارڤەدانەکا پر ب هێز ل هه‌مبه‌ر ڤێ یه‌کێ نیشان بده‌

  پچه‌ک نه‌خوه‌شه‌ کو ئیراق هه‌ول دده‌ کو ب گه‌فخوارنێن تێکبرنا تێکلیێن دیپلۆماتیک ئێن ب سوێدێ ره‌، به‌رپرسیاریێ بگوهه‌ره‌.

ب ئیحتیماله‌که‌ مه‌زن ره‌ئاکسیۆنا ئیراقێ نیشانه‌یه‌ک سیاسی یه‌.

لێ ئه‌گه‌ر تێکلیێن دیپلۆماتیک بێن قوتکرن، مه‌ترسی هه‌یه‌ کو بریاره‌کا وها ل وه‌لاتێن دن ئێن مسلمان ژی به‌لاڤ ببه‌ و زراره‌که‌ مه‌زن بده‌ به‌رژه‌وه‌ندیێن سوێدێ.

هێرسا ل سه‌ر شه‌وتاندنا قورانێ ل سوێدێ ته‌نێ ب ئیسلامیێن رادیکال را سینۆردار نینه‌. ب راستی هه‌موو مسلمانێن جیهانێ شه‌وتاندنا قورانێ شه‌رمه‌زار دکن. پر که‌س نکارن فێم بکن کا چاوا ل سوێدێ ده‌ستوور تێ دایین کو پرتووکێن خوه‌ یێن پیرۆز بشه‌وتینن.

ژ به‌ر ڤێ یه‌کێ مرۆڤ دکاره‌ گومان بکه‌ کو سه‌در ب رازیبوونا نه‌په‌نی یا رایه‌دارێن ئیراقی ته‌ڤگه‌ریایه‌.

سەپۆ (دەزگەهێ ئیستیخباراتا سوێدێ) هشیاری دا کو شه‌وتاندنا قورانێ دبه‌ ئەگەرا مه‌ترسیه‌ک مه‌زن ل سه‌ر به‌رژه‌وه‌ندیێن سوێدێ یێن ل ده‌رڤه‌ و هه‌موه‌لاتیێن سوێدێ. ژ خه‌ینی وێ یه‌کێ کو دبه‌ کو ئه‌و ب ره‌نگێ بۆیکۆتێن بازرگانیێ باندۆرێ ل سوێدێ بکه‌، خه‌ته‌را کریارێن ته‌رۆریستی یێن ئیسلامی یێن کو ل سوێدێ ئان هه‌موه‌لاتیێن سوێدی تێنه‌ کرن زێده‌ دبه‌.

هه‌روها مه‌ دیت کو سه‌رۆکۆمارێ ترکیێ ئه‌ردۆگان چاوا شه‌وتاندنا قورانێ وه‌ک هێجه‌ت بکار ئانی دا کو ئه‌رێکرنا سه‌رلێدانا ناتۆ یا سوێدێ ب پاش بخه‌.

 هه‌تا کو شه‌وتاندنا قورانێ به‌رده‌وام به‌، ب تایبه‌تی ئه‌گه‌ر ئه‌و ل جهێن هه‌ستیار ئێن مینا ده‌رڤه‌یی مزگه‌فت و بالیۆزخانه‌یان چێببن، هه‌ر ئەگەر هه‌یه‌ کو ئه‌م باوه‌ر بکن کو کارڤەدانێن توند ل هن ده‌ڤه‌رێن جیهانێ دێ به‌رده‌وام بن.

پۆلیسێ سوێدێ خوه‌ست کو شه‌وتاندنا قورانێ راوه‌ستینه‌، لێ دادگه‌هێ بریار دا کو ئه‌ڤ یه‌ک ژ به‌ر خه‌ته‌ره‌یێن ئه‌وله‌هیێ نایێ ده‌ستوور کرن. بریاره‌که‌ هنه‌ک عه‌جێبه‌، ژ به‌ر کو ل گۆری دەستوورا بنگەهین د هن ره‌وشان دا ممکنه‌ کو ئازادیا ده‌ربرینێ سینۆردار بکه‌.

دبه‌ کو ده‌م هاتیه‌ ئێدی ئه‌م قانوون و شیانا پۆلیسان بنرخینن کو پێشی ل کریارێن کو زرارێ بدن به‌رژه‌وه‌ندیێن سوێدێ بگرن.

وه‌زیرێ ده‌رڤه‌ یێ سوێدێ، تۆبیاس بیلستروم، ژ ئالیێ سه‌رۆکێ رێکخراوا جیهانی یا مسلمان کو ٥۷ وه‌لات  ئه‌ندامن تێدا هاتیە  ڤه‌خوه‌ندن، دا کو ل سه‌ر چاوانیا خه‌باتا ئازادیا رامانێ یا سوێدێ باخڤه‌. هه‌لبه‌ت ئەڤ یەک قه‌ت نه‌ خه‌له‌ته‌، لێ ئه‌ز د وێ باوه‌ریێ دا مه‌ کو بێیی راڤه‌کرنا وی، جیهانا مسلمان قه‌ت ب بێده‌نگیل هەمبەر شه‌وتاندنا قورانێ قه‌بوول ناکه‌.

ره‌وشا کو ل دۆر شه‌وتاندنا قورانێ ل سوێدێ ده‌رکه‌تبوو هۆلێ، کریزا محمه‌د یا سالا ۲۰۰٦-ئان تینه‌ بیرا مرۆڤ. پشترا رۆژنامه‌یا دانیمارکی، ژیلاندس پۆستن، کاریکاتورێن ل سه‌ر پێخه‌مبه‌ر محه‌مه‌د، که‌سایه‌تێ هه‌ری پیرۆز یێ ئیسلامێ، وه‌شاند. کاریکاتۆرێ   هه‌ری زێده‌ کو جیهانا ئیسلامی خه‌مگین کر کاریکاتۆرێ بۆمبەیا ل سەر سەرێ محه‌مه‌د بوو.

  قادا په‌ڤچوونێ یا سوێدێ

وێ ده‌مێ ژی، هێرسا پشتی به‌لاڤۆکێ ژ ئالیێ هێزێن ئیسلامی یێن رادیکال یێن ل جیهانا عه‌ره‌بی ڤه‌ هات بکارانین. بالیۆزخانه‌یێن دەولەتێن باکور یێن ل لوبنان و سووریه‌یێ ژی د ناڤ دا راستی ئێریشا گرسه‌یێ هاتن. ل سه‌رانسه‌رێ جیهانێ خوه‌پێشاندانێن به‌رفره‌ ل دژی دانیمارکێ هاتن لدارخستن و چه‌ند به‌رهه‌مێن دانیمارکی بۆ ده‌مه‌کێ هاتن بۆیکۆتکرن.

وێ ده‌مێ ئه‌و کاریکاتوریستێن دانیمارکی بوون کو ژ ئازادیا خوه‌ یا ده‌ربرینێ سوود وه‌رگرتن. هونه‌رمه‌ندێ شێوەکار یێ سوێدی لارس ڤیلکس کووچکێ خوه‌ یێ دۆردۆرێ یێ ناڤدار کو نوونه‌رتیا پێخه‌مبه‌ر مه‌مه‌د دکه‌، دالقاند و خێز کر. ڤێ یه‌کێ هشت کو ڤیلکس نه‌چار بمینه‌  ژیانا خوه‌ یا مایی د بن چاڤدیریا ئەمنی ڤە بەردەوام بکە.

شه‌وتاندنا قورانێ ل سوێدێ هه‌تا نها ژ ئالیێ کرستیانه‌کی ل ئیراقێ یێ کو دخوازه‌ ئیسلامێ ل سوێدێ قه‌ده‌خه‌ بکه‌ و ژ ئالیێ سیاسه‌تمه‌دارێ توندره‌وێ دانیمارکی راسموس پالودان ڤه‌ ژ به‌ر کامپانیایێن وی یێن نه‌فره‌ت ئێن سیاسی ل وه‌لاتێ خوه‌ هاتیه‌ کرن.

ژ به‌ر ڤێ یه‌کێ سوێد که‌تیه‌ ره‌وشه‌ک کو ناکۆکیێن وه‌لاتێن دن ده‌رباسی ئاخا سوێدێ بوونه‌ و ئازادیا راده‌ربرینێ یا سوێدی ژ بۆ مه‌شاندنا سیاسه‌تێ ل وه‌لاتێن تێکلدار تێ بکار ئانین.

هه‌گه‌ر من وه‌ک سوێدی بخواستا قورانێ ل جیرانا مه‌ یا ده‌مۆکرات فینلاندیا بشه‌وتینم، دێ به‌رۆڤاژی ببوویا.

ژ نڤیسینا: ولفگانگ هانسسۆن رۆژنامەیا سوێدی ئەفتۆنبلادت

ب دەستکاریڤە هاتیە وەرگەراندن

Back to top button