سیاسی
تێكەلیێن ئیتالیا و كوردستانێ بەر ب قۆناغەكا نوو
نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆکوه‌زیرێ کوردستانێ، ڕۆژا چارشه‌مێ 06.02.2019 ێ ل باژارێ هه‌ولێرێ دگه‌ل جوسێپێ كونتێ سه‌رۆکوه‌زیرێ ئیتالیایێ و شانده‌یا بالایا پێ را جڤیا.
پشتی جڤینێ هه‌ر دو سه‌رۆکوه‌زیر د پره‌سکۆنفه‌ره‌نسه‌کێ دا به‌حسا ناڤه‌رۆکا جڤینێ و چه‌ند مژارێن دن یێن گەرم د ڕۆژه‌ڤا کوردستان، عیراق و هه‌رێمی دا کر.
نێچیرڤان بارزانی ده‌ست ب ئاخافتنێ کر و گۆت:
- ڤێ ئێڤارێ ئه‌م گه‌له‌ک کێفخوه‌ش بوون کو مه پێشوازی ل جه‌نابێ گوسه‌پپه جۆنته سه‌رۆکوه‌زیرێ ئیتالیایێ کر و ئه‌م ب گه‌رمی خێرهاتنا وی ژ بۆ هه‌ولێرێ دکن. ئه‌ڤ ژی گرنگیدانا ئیتالیایێ ب هه‌رێما کوردستانێ و ئیراقێ ب ئاوایه‌کی گشتی یه. مه، د جڤینێ دا، به‌حسا ڕه‌وشا ئه‌منی یا ده‌ڤه‌رێ ب گشتی و پێشهاتێن داویێ یێن شه‌رێ دژی داعیش و ته‌رۆرێ، ڕه‌وشا سیاسیا هه‌رێما کوردستانێ و پێشهاتێن داویێ یێن پرۆسه‌سا سیاسی ل هه‌رێما کوردستانێ کر.
- ئیتالیا یه‌ک ژ وان وه‌لاتانه کو، دو چارچۆڤه‌یا هه‌ڤپه‌یمانیا ناڤده‌وله‌تی دا، ژ بۆ عیراق و هه‌رێما کوردستانێ ئالیکاره‌که سه‌ره‌که بوو. ئیتالیا د وارێ مه‌شق و ڕاهینانا پێشمه‌رگه و د وارێ پێشکه‌شکرنا هه‌ڤکارییێن ئینسانی و له‌شکه‌ری پشته‌ڤانیا عیراق و هه‌رێما کوردستانێ کریه و هه‌ڤکاری و هه‌ڤاهه‌نگی دگه‌ل وه‌زاره‌تا کارووبارێن پێشمه‌رگه و ئالیێن په‌یوه‌ندیدارێن هه‌رێما کوردستانێ به‌رده‌وام هه‌بوویه. د وارێن سیاسی، فه‌رهه‌نگی و کولتوورێ ژی دا تێکه‌لیێن گه‌له‌ک بهێز د ناڤبه‌را هه‌رێما کوردستان و ئیتالیایێ دا هه‌نه.
- مه د جڤینێ دا به‌حسا تێکه‌لیێن ناڤبه‌را هه‌ولێر و به‌غدایێ کر و مه ته‌کید ل سه‌ر وێ یه‌کێ کر کو حکومه‌تا هه‌رێما کوردستانێ دخوازه هه‌موو پرسگرێکێن ب به‌غدایێ را د چارچۆڤه‌یا ده‌ستوورا عیراقێ دا چاره‌سه‌ر بکه، مه جاره‌که دن پشته‌ڤانیا هه‌رێما کوردستانێ ژ بۆ حکومه‌تا جه‌نابێ د. عادل عه‌ردبولمه‌هدی دیار کر كو ئەو دخوازه هه‌موو ئاریشه بێن چاره‌سه‌ر کرن. مه به‌حسا ڕه‌وشا کۆچبه‌ر و په‌نابه‌رێن ل هه‌رێما کوردستانێ هه‌نه کر و ئه‌م داخواز دکن کو ئیتالیا به‌رده‌وام جڤاکا ناڤده‌وله‌تی پال بده کو ئالیکاریا په‌نابه‌رێن ل هه‌رێما کوردستانێ بکه. مه به‌حسا مه‌سه‌له‌یا پێکڤه‌ژیان و لێبهورینێ یا د ناڤبه‌را پێکهاته‌یێن ئۆلی و نه‌ته‌وه‌یی دا ل هه‌رێما کوردستانێ کر و مه ته‌کید ل سه‌ر وێ یه‌کێ کر کو هه‌رێما کوردستانێ دێ ب هه‌ر ئاوایی هه‌موو پێکهاته‌یان بپاریزه و ئالیکاریا وان بکه.
سه‌رۆوه‌زیرێ ئیتالیایێ د پره‌سکۆنفه‌ره‌نسێ دا گۆت:
- ئه‌ز سپاسیا سه‌رۆکوه‌زیر دکم و گه‌له‌ک کێفخوه‌ش ئم کو ئیرۆ ل ڤرم وه‌که یه‌که‌م سه‌ردانا من ژ بۆ کوردستانا عیراقێ. گه‌له‌ک سپاسیا سازیێن حکومه‌تێ دکم و ب تایبه‌تی سه‌رۆکوه‌زیر بارزانی ژ بۆ ڤێ مێڤانداریا گه‌رم و ب هه‌یه‌جان. ئه‌ز ته‌کید دکم کو جڤینا مه گه‌له‌ک ئه‌رێنی بوو، مه به‌حسا تێکه‌لیێن دۆستانه و دیرۆکی یێن کو ئیتالیا و ڤێ هه‌رێمێ ب هه‌ڤ ڕه گرێ دده، کر.
ئه‌ز دکارن بێژم کو هلبژارتنێن پاییزا بۆری ژ بۆ ده‌مۆکراسیێ وه‌خته‌ک گرنگ بوو. ئاوایێ ئه‌نجامدانا وان هلبژارتنان به‌لگه‌یه‌که کو گه‌لێ کورد پێگه‌هشتیه و تینیێ ده‌مۆکراسیێ یه و ب هێڤیا پێکانین و ده‌ستبکاربوونا حکومه‌تا نوو. ئه‌م هێڤیدارن کو دێ وێ حکومه‌تێ ئیمکانێن بده‌ستخستنا پێداویستیێن گه‌لێ کورد هه‌به، تێکه‌لیێن بهێز و ب مفا دگه‌ل به‌غدایێ هه‌بن ژبۆنا بگه‌هن ئارمانجێن گشتی و هه‌ڤبه‌ش، ئاشتی، خزمه‌تگۆزاری، گه‌شکرن ژ بۆ هه‌موو عیراقێ و ب تایبه‌تی ژ بۆ ڤێ هه‌رێمێ. - مه دگه‌ل سه‌رۆکوه‌زیرێ ئیراقێ به‌حسا ئۆتۆنۆمیا کوردا کر و ستروکتورا فه‌ده‌رالیێ ژ بۆ يیراقێ که‌ڤرێ بنگه‌هینه و ده‌ستوورێ ژی ئیعتیراف پێ کریه و پێویسته ئه‌ڤ پرس وه‌که پرسه‌که ئیعتیرافپێکری بمینه و ل هه‌مبه‌ر هه‌موو گوهه‌رتن و پێشڤه‌چوونێن د پاشه‌رۆژێ ده دقه‌ومن بمینه. ململانێن ناڤده‌وله‌تی گران و ب باندۆرن، ژ به‌ر هندێ دڤێ ئیستیقرارا ده‌ڤه‌رێ کارێ پێشینه‌یێ سیاسه‌تا وه یا ئابۆری و جڤاکێ به.
- ئه‌م، خه‌بات و ته‌کۆشینا وه یا ژ بۆ ژناڤبرنا دائیشێ بلند دنرخین ئن و وه کاره‌کی گه‌له‌ک مه‌زن و بێ هه‌مپا ل ئیراقێ کر، وه ئه‌و یه‌ک ب هێز و ئیمکانێن خوه ئه‌نجام دا، لێ ئیرۆ ئه‌م هه‌موو دزانن دائیش هیشتا مه‌ترسی یه. هه‌ر چقاس نها چ جۆگرافیا و ده‌ڤه‌ره‌که دیارکری د بن ده‌ستێ وێ دا نینه، لێ به‌لێ دڤێ هوون گه‌له‌ک هشیار بن و چێنابه جڤاکا ناڤده‌وله‌تی ژی ل هه‌مبه‌ر ڤێ مه‌ترسیێ بێ ده‌نگ به.
- مه تێکه‌لیێن دوئالی گۆتوبێژ کرن و گۆتوبێژێن مه گه‌له‌ک ئه‌رێنی بوون. ئه‌م هه‌ر دو ئالی دخوازن تێکه‌لیێن مه زێده‌تر گه‌ش بکن. تێکه‌لی و دیالۆگا مه به‌رده‌وام بن و هه‌ڤاهه‌نگی و هه‌ڤکاریێن مه د هه‌موو بیاڤان دا هه‌نه. ئه‌ز گه‌له‌ک شانازیێ دکم کو زانینگه‌هێن ئیتالیایێ ئالیکاریا پاراستنا سامانێ زه‌نگینێ شوونه‌وارێن وه دکه.
