میر د. کامیران به‌درخان و ڕۆژنامه‌یا ڕۆژا نوو
رۆژا (۳)ێ گولانا ۲۰۱۹ئان، ۷٦ سالان ب سه‌ر وه‌شان و به‌لاڤکرنا ڕۆژنامه‌یا (رۆژا نوو) ڕا ده‌رباس دبه، ب من خوه‌شه کو ئه‌ز ڤێ ڕۆژنامه‌یێ ب خوه‌نده‌ڤانان بدم ناسکرن.
ڕۆژا نوو، ڕۆژنامه‌یه‌کا حه‌فته‌یی یا سیاسی بوو؛ خوه‌دی و به‌رپرسیارێ وێ میر د. کامیران ئالی به‌درخان بوو. جھ و وارێ چاپا وێ وه‌ک کو ل سه‌ر هاتیه نڤیساندن: لبنان – به‌یرووت بوو. ئه‌ڤ ڕۆژنامه به‌ری ۷٦ سالان، د ڕۆژا (۳)ێ گولانا ۱۹٤۳ئان دا ل به‌یرووتێ هاتیه وه‌شاندن، ۷۳ هه‌ژمار ژێ هاتنه چاپ کرن، هه‌ژمارا داوی (۷۳)، د ۲۷ێ گولانا ۱۹٤٦ئان دا هاتیه چاپ و به‌لاڤ کرن.
د هه‌ژمارا پێشی دا، میرێ کورد جه‌لاده‌ت ئالی به‌درخان، وها نڤیساندیه:
(د ژیانا مله‌تان ده، مه‌رحه‌له هه‌نه، و مله‌تێ کۆ بخوازه بگهه ته‌کووزی و مه‌ده‌نییه‌تێ و وان ل خوه بکه ژێرا دڤێت، بده ڕیا وان مه‌رحه‌له‌یان و ب وان ڕه ده‌رباس ببه. به‌لێ داخواز ئه‌ڤه، لێ تشتێ هازر و مه‌وجوود ب ئاواکی دنه و (سلاڤ ل سفرا حازره). به‌ری ۳۰۰ سالا ئه‌حمه‌دێ خانی ناڤ د مڵه‌تێ خوه ددا و دگۆت:
ئه‌نواعی مله‌ت خودان کتێبن
کورمانج ب ته‌نێ دبێ حه‌سێبن
هه‌رچی عه‌بدلقادرێ کۆیی د په‌ی خانی ڕه و به‌ری ٥۰- ٦۰ سالی، گاڤا ته‌ماشا دنیایێ دکر و ددیت کۆ هه‌ر تشتێن دنیایێ گوهێرینه، و ژ خوه‌ندنێ ڕه ئاوایێن نوو چێبوونه و ب ته‌نێ ب خوه‌ندنا مه‌دره‌سان، به‌رێ کوردان ناچه سه‌ری، دنالی و دگۆت:
له ده‌وری ئێمه ڕۆمان و جه‌ریده
ئه‌گه‌ر چی مه‌قسه‌ده زمانی باوه
به‌لێ خانی دگۆت (بخوینن)، کۆیی ل گۆرا وه‌ختێ خوه، ب سه‌ر ڤه زێده دکر و دگۆت: (ب ئاوایێ نوو بخوینن). لێ مه نه‌خوه‌ند، گه‌لۆ چره؟ ژ به‌ر کۆ مه‌زن و بیره‌وه‌رێن کوردان، مه‌نفیعه‌تێن خوه ئێن شه‌خسی، د سه‌ر مه‌نفیعه‌تا مڵه‌ت ڕه گرتنه، ئه‌ڤ مله‌تێ به‌له‌نگاز وه‌ک که‌رێکی په‌ز، دانه به‌ر خوه، ئه‌و دۆتنه..)
گۆتنێن میر جه‌لاده‌ت به‌درخان ڕاستن. وی ب مه‌به‌ستا ده‌رچوونا ڕۆژنامه‌یا (رۆژا نوو)، گۆتار ب ناڤێ (مه‌رحه‌له) نڤیساندیه.. وه‌ک کو دیاره ڕۆژا ئیرۆ ژی، ئه‌م د مه‌رحه‌له‌یه‌که دیرۆکی و نوو ڕا ده‌رباس دبن و ڤا به‌رێ سه‌رۆک مسعود بارزانی ل ئەمریکا یه، خوه‌دێ وی بوه‌فقینه و ب سه‌رکه‌تن ل مه ڤه‌گه‌رینه… ئه‌ز ژی ب هێڤی مه کو، ئه‌م د ڤێ مه‌رحه‌له‌یا نوو دا یه‌ک ده‌ست بن، یه‌ک گۆتن بن و یه‌ک دل بن و ل گۆر ڤێ مه‌رحه‌له‌یا نوو کوردستانا خوه ئاڤا بکن..
ڕۆژنامه‌یا ڕۆژا نوو ب زمانێ کوردی و فرانسی دهات وه‌شاندن، ژ ٤ ڕووپه‌لان پێک دهات ۳ێ ڕووپه‌ل ب کوردی بوون و یه‌ک ب فرانسی بوو، ژ هه‌ژمارا ٤۹ ئان و پێڤه هه‌ژماره‌ک ب کوردی و یه‌ک ب فرانسی هاتیه وه‌شاندن.
ته‌ڤی کو (رۆژا نوو) ڕۆژنامه‌یه‌کا سیاسی بوو، به‌لێ گه‌له‌ک گوھ دایه فلۆکلۆر و چاندا کوردی، مرۆڤ دکاره ناڤێ هن نیڤیسکارێن وێ یێن به‌شێ کوردی دیار بکه ژ بلی ناڤێ خوه‌دییێ وێ در. کامیران ئالی به‌درخان، ئه‌و ژی ئه‌ڤە بوون: میر جه‌لاده‌ت ئالی به‌درخان، ئۆسمان سه‌بری، جه‌گه‌رخوین، حه‌سه‌ن هشیار، قه‌دری جان، ئه‌حمه‌د نامی، مسته‌فا ئه‌حمه‌د بۆتی..
کۆنێ ڕه‌ش، قامشلۆ، 2019.05.03
