بارزانی ل داڤۆسێ: ئه‌م دێ ئالیکاریا کوردێن سووریێ بكن
سه‌رۆکێ هه‌رێما کوردستانێ د گۆتارا خوه یا ل داڤۆسێ، ئاماژه ب به‌رده‌وامبوونا کریزا سووریێ کر و گۆت، “تشتێ گرێدایی ب مه، ئه‌م دێ ئالیکاریا برایێن خوه ل سووریێ بکن، کوردێن سووریێ. ئه‌ڤ ژی هه‌تا ئەوبگەهن چاره‌سه‌ریه‌کا سیاسی د چارچۆڤه‌یا جۆگرافیا سووریێ دا.”
د به‌رده‌وامیا چالاکیێن ل کۆربه‌ندا ئابۆریا جیهانی یا ل داڤۆسێ دا، ئێڤاریا پێنچشه‌مێ ۲۳/۰۱/۲۰۲۰ نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆکێ هه‌رێما کوردستانێ، به‌شداری پانەلەكێ ل ژێر ناڤنیشانا “رۆژهلاتا ناڤین یا نه‌ئارام” کر.
بارزانی د گۆتارا خوە یا د وێ پانەلێ دا خاندی، به‌حسا ئالۆزیێن به‌رده‌وامێن ڕۆژهلاتا ناڤین كر و وه‌کی چاڤکانیا ترس و دلگرانیا مه‌زنا جیهانی و ناڤچه‌یی نیشان دا و تیشک خستە سه‌ر باندۆرا ستراته‌ژیا قه‌یرانا نهاھەیە ل سه‌ر ئاشتی و ئارامیا ل که‌نداڤ، عیراق و سووریێ.
د ده‌ربارێ ڕوودان و پێشهاتێن عيراقێ دا، سه‌رۆک نێچیرڤان بارزانی گۆت كو دوو- سێ تشت هه‌نه گرینگه بھێن زانین: یه‌که‌م ئەوە كو ئەوا نھا ل عیراقێ دقەومە، نڤشەك نوو كو ژیێ وان د ناڤبەرا 15-23 سالان دا دكە. ڤی نڤشی نه سەددام ل بیرا وانه، نه ئەمریکا ژی، ئه‌ڤ نفشه داخوازا ژیانه‌کا باشتر دکه ل عیراقێ. پێویستی ب سه‌فه‌رکرنێ ژی نینه، دکارە هه‌ر تشتی ل سه‌ر ئینته‌رنه‌ت و سۆسیال مه‌دیایێ بزانە كا ل دنیایا ده‌رڤه چ هه‌یه؟ ئه‌ڤ نفشێ نها وه‌ستیایه ژ حوکمرانیه‌که 16-17 ساله کو نکارا کێمترین پێدڤی و خزمه‌تگوزاریان ژ بۆ وان دابین بکه. ئه‌ڤێ یەكێ وسا کریه ئه‌ڤ خه‌لکه ماندی بە.
سەرۆك بارزانی دیار دكە كو هه‌رێما کوردستانێ نکارە خوه ژ بوویەرێن ل عیراقێ چێ دبن جوودا بکە، ژ بەر كو ھەرێما كوردستانێ ھەتا نھا به‌شه‌کە ژوی وه‌لاتی. بێگومان ئه‌وا ل عیراقێ ڕوو دده، باندۆرا وێ ل سه‌ر ڕه‌وشا ھەرێما كوردستانێ ژی ژی هه‌یه. ئه‌وا نها گرنگه كو دڤێ هه‌موو بزانین، عیراقا به‌رێ یەكێ ئۆكتۆبرێ گه‌له‌ک جوودایه ژ عیراقا پشتی ئۆكتۆبەرێ، گه‌له‌ک گه‌له‌ک ژی گرنگه سیاسه‌تمه‌دارێن عیراقێ وێ یەكێ تێبگەھن کو گه‌لێ عیراقێ جاره‌کی دن قه‌بوول ناکه ڕه‌وش ڤه‌گه‌رە به‌ری یه‌کێ ئۆكتۆبەرێ.
گه‌لێن عیراقێ هێژایی ژیانه‌کا باشترن و ھەر كەس د وێ باوەریێ دایە كو وان خوه‌پێشاندانان په‌یاما خوه گەھاندە ده‌ستهلاتدارێن عیراقێ.
نێچیرڤان بارزانی بەحسا رۆلا ھەرێما كوردستانێ كر و دیار كر كو هه‌رێما کوردستانێ ڕۆله‌کا مەزن دلیزە كو رەوش ل عیراقێ ئارام ببە و دگەل بەغدایێ به‌رده‌وامه ژ بۆ کو رێیەكا چارەسەریێ ببینن و عیراق ژ وێ ئالۆزیا تێدایە رزاگار ببە.
دەربارێ ھەبوونا ھێزێن ئەمریكایێ لئ عیراقێ سەرۆك نێچیرڤان بارزانی گۆت: “بلا ئەم ژ وێ پرسیارێ ده‌ستپێبکن: ژ بۆ چ هێزێن ئەمریكایێ و هه‌ڤپه‌یمانیا ناڤده‌وله‌تی ل عیراقێ هه‌نه؟ هاتنا هێزێن ئئەمریكایێ ل سه‌ر داخوازا عیراقێ بوو، ده‌ما سالا ۲۰۱٤ کو داعش ل فرۆکخانه‌یا به‌غدایێ نێزیک بوو، حکوومه‌تا عیراقێ ب ڕێیا ئه‌نجومه‌نا ئاساییشا ناڤده‌وله‌تی داخوازا یارمه‌تیێ کر. ئه‌و هێز هه‌تا نها ل عیراقێ مانه و یارمه‌تیا هێزێن عیراقێ ددن ب پێشمه‌رگه ڤه ژی ئه‌رکێ وان ڕوون و ئه‌شکه‌ره‌یه کو هه‌ڤکاریکرنا هێزێن عیراقیان و مه‌شقپێکرنا وانه د شه‌رێ دژی داعش دا، هه‌تا نها ژی ئه‌ڤه به‌رده‌وامه”.
ل گۆر بارزانی بریارا پارلامەنتۆیا عیراق یا دەرخستنا ھێزێن بیانی ژعیراقێ بریارەك شاش بوووو: “ب نێرینا مه ئه‌وا ل پارلامەنتۆیا عیراقێ هاتیه ئه‌نجامدان کاره‌کێ دروست نه‌بوو، جارێ دوو پێکهاتێن سه‌ره‌کی ل عیراقێ کو سوننه و کوردن، هه‌ر دوو ئالی ژی ب چ ئاوایه‌کی پشتگیری ل وێ پێگاڤێ نه‌کرنه. ب نێرینا مه عیراق پێویستی ب یارمه‌تیا ناڤده‌وله‌تی و ئەمریكایێ هه‌یه، ژ به‌ر کو پرسا داعش و سه‌رهلدانا ته‌رۆریزمێ ل عیراقێ پرسه‌ک گه‌له‌ک جددیه و ئه‌م باوه‌رن ئه‌ڤ ئارمانج بێیی یارمه‌تیا جڤاکا ناڤده‌وله‌تی و د سه‌ر هه‌موویان را بێی یارمەتیا ئەمریكایێ پێکنایێ و پێویسته هێزێن ئەمریكایێ ل عیراقێ بمینن.
پرسا سووریێ پرسه‌کا گه‌له‌ک ئالۆزه و ئه‌وا ل سووریێ ڕوو دده ژ ئه‌نجاما سیاسه‌ته‌کا شاشا چه‌ند سالایه. ده‌ما ڕوودانێن سووریێ ده‌ستپێکرن دوو به‌ره هه‌بوون، به‌ره‌یه‌ک ژ وان گه‌له‌ک ڕوون بوو کو یارمه‌تیا به‌شار ئه‌سه‌د ددان و ژ ڕووسیا و ئیرانێ پێکهاتبوو و ب جددی یارمه‌تیا سووریه ددن. به‌ره‌یه‌کی دن هه‌بوو ئه‌و ژی وه‌لاتێن ئه‌ورووپی و هه‌روەها ئەمریكایێ ژی کو نه ستراته‌ژی و نه نێرینا وان هه‌بوو، ڕۆژه‌ک هێلا سۆر و ڕۆژه‌ک هێلا شین بوو، واته که‌س تێنه‌دگهەشت كا چ تێکرن. ژبەر ڤێ یه‌کێ ژی هه‌تا نها ژی کێشه‌یا سووریێ هه‌روەسا به‌رده‌وامه، هیچ ڕوونیه‌ک نینه گه‌لۆ ب چ ئاوایه‌کێ معاملە د گه‌ل پرسا سووریێ دا بێ کرن. نێرینا مه ئه‌وه کو ئەم یارمه‌تیا برایێن خوه کوردێن سووریێ ددین هه‌تا بگەهن چاره‌سه‌ریه‌کا سیاسی د چارچێوه‌یا جۆگرافیا سووریێ دا.
د به‌رسڤا پرسیاره‌کێ دا د ده‌ربارێ ڕه‌وشا عیراقێ، بارزانی گۆت: ئه‌ز باوه‌رم کێشه‌یا مه‌زن ل عیراقێ ئه‌وه کو “وەلاِء” ژ بۆ وه‌لاته‌کی نینه كو ژێرا بێگۆتن عیراق، دبینین ل عیراقێ دا سونه، شیعە، تورکمه‌ن و مه‌سیحی هه‌نه، ژ خوه سویسرا ژی ب هه‌مان ئاوایی یه، واته ئه‌ڤە سویسرینه، لێ به‌لێ ل ئالیه‌ک خه‌لکه‌ک ب ئەلمانی و خه‌لکه‌کی دن ب فرانسی و زمانێن دن دپه‌یڤن، کو هه‌موو ژی گرێدایی وه‌لاته‌کن کو تێدا دژین. ئه‌ز د وێ باوەریێ دامە كو پرس ئه‌وا ھەستا عیراقیبوونێ نین، دڤێ ئه‌م ڤێ ڕاستیێ ببینین، دڤێ فۆرموله‌ک ژ بۆ وی وه‌لاتی په‌یدابکین و بزانین چاوا هه‌موو پێکڤه بکارین د وه‌لاته‌کی دا بژین کو ژێره تێگۆتن عیراق. دڤێ عیراق بنگه‌ها کۆمکرنا مه هه‌موو ئالیان بە، ئه‌م جڤاکه‌ک گه‌له‌ک جوودانه، لێ به‌لێ ئه‌ز باوه‌رم خوه‌شکیا عیراقێ د وێ یه‌کێ دایه کو مه کورد هه‌نە، عه‌ره‌ب هه‌نه، مه‌سیحی هه‌نه، تورکمه‌ن، ئێزدی و سائیبه و ھتد…. هه‌نه، مه ئه‌ڤە هه‌موو هه‌نه. دڤێ ئه‌م هه‌موو ژ بۆ خوه تشته‌ک په‌یدابکین کو بکارین ل سه‌ر ڕێکبکه‌ڤین، ئه‌ز باوه‌ر دكەم عیراقێ تشتەك وسا دڤێت.
وه‌کی کورد ئه‌م دخوازن کێشه‌یێن خوه د چارچۆڤەیا عیراقێ دا چاره‌سه‌ر بکن، لێ به‌لێ پرسیار ئه‌وه ئه‌گه‌ر ل به‌غدا ب چاڤه‌کی دن ته‌ماشا ڤان پێکهاتان بێ کرن، بێگومان کێشه دروست دبە، کێشه ل عیراقێ ل سه‌ر چ دروست بوویه؟ سالا ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ ئه‌وا کو ل فه‌ڵووجه ڕوو دا و خوه‌پێشاندان ده‌ستپێکر، ئه‌وان ب ته‌نێ داخوازا هنده‌ک خزمه‌تگوزاریان دکر، لێ به‌لێ ژ به‌ر کو هاتن پشتگوه خستن، د ئه‌نجامێ دا بوو سه‌ده‌ما وێ یه‌کێ کو داعش دروست ببە. ئه‌ڤ ھوموو پێکهاتە دڤێ خوه د پرۆسه‌یا سیاسیا عیراقێ دا ببینن داکو ئه‌م هه‌موو بکارن ل سه‌ر وێ یەكێ ڕێکبکه‌ڤن، ل سه‌ر عیراقێ ڕێکبکه‌ڤن.
