بهری ڕووخاندنا ڕژێما بهشار ئهسهد و لگهل مالباتا خوه ل مۆسکۆیێ ببه پهنابهر، ئیرانێ ب ڕێیا وهزیرێ خوه یێ دهرڤه ئهباس ئیراقچی، کو سهردانا شامێ کر بوو و شیڤا داوی ل یهک ژ کۆلانێن وێ، نێزی ههفتهیهک بهرێ، خواربوو، پهیامهک پر گرینگ ڕادهستی ئهسهد کربوو.
“ئهسهد بوویه بارهک”
ئیراقچی ژ ئهسهد را دیار کر کو وهلاتێ وی “ئێدی نه د ڕهوشهکێ دا یه کو هێزێن خوه ژ بۆ پشتگریا وی بشینه”، ل گۆری کو چاڤکانیهک ئاگاهدار یا ئیرانی ئاشکهره کریه. چاڤکانیا نێزیکی حکومهتا ئیرانێ گۆت: “ئهسهد ژ ههڤالبهندێ خوه را زێدهتر بوویه بار.”
چاڤکانیێ ئاماژه ب وێ یهکێ کر کو “بهردهوامیا پشتهڤانیا ئهسهد دێ ببه سهدهما بهردێلێن گران ژ بۆ ئیرانێ.” و وهها ژی بهردهوام کر، تههران نێزیکی سالهکێ یه ژ ئهسهد بێهێڤی بوویه، ل گۆری کو ڕۆژنامهیا ناڤدار ئا فاینەنسیال تایمس بهلاڤ کریه.
ڤهکشاندنا چهکدار و بهرپرسێن ئیرانێ
کۆمێن چهکدار، پشتی حمس و حهلهبێ، د دهمهکه کن دا حهما کۆنترۆل کرن و کۆمێن خوهجهی ژ باشوور بهر ب شامێ ڤه دهست ب پێشڤهچوونێ کرن.
تهڤی کو ئیرانێ ب ئاشکهره پشتراست کر کو ئهو پشتگریا حکومهت و ئارتێشا ڕژێما سووریێ دکه، لێ دهست ژ ئهسهد بهردایه.
چاڤکانیێ تهکهز کر کو ل پشت پهردێ، ئیرانیان ئهسهد ب تهنێ دهشتن، ژ بهر کو ههموو ئهندامێن بژاردە یێن پاسدارێن ئیرانێ لگهل دیپلۆمات و مالباتێن وان، ب ههژمارهکا مهزن دهرکهتن و بهر ب ئیراقێ ڤه چوون.
ڕۆلا ترکیێ
ژ ئالیێ خوه ڤه، ترکیێ د ئاستا لهشکهری دا ژی ڕۆلهکه گرنگ لیست، د پشتهڤانیکرنا ئالیێن کو سهرۆکێ بهرێ هلوهشاندن و شاما پایتهخت کۆنترۆل کرن.
چاڤکانیهک نێزیک ژ بوویهران، دیار کر کو ئیستخباراتا ترکیێ، ب بکارانینا بالافرێن بێفرۆکەڤان یێن ترکیێ، ژ بهر سهدهمێن خوه یێن ئۆپهراسیۆنێ، وێنه و نهخشه ل پێش ناڤهندێن لهشکهری یێن ل سهر ڕێیا شامێ خێز کرنه، لهوما پشترا کاریبوو نهخشهیهک بهرفهرها هوورگلیێن ل سهر ئاخێ پێشکێشی کۆمێن چهکدار بکه.
چاڤکانیێ ههروهها بال کشاند سهر ڤێ یهکێ کو ئهنقهره پشتگریا هندەک کۆمێن کو د بن ئالا ئارتێشا نشتمانی یا سووریێ دا تهڤدگهرن، کو د ههیاما ڤێ داویێ دا ب دهستهیا تهحریر ئهل-شام را ههڤاههنگیێ دکرن، ب چهکان دکر، تهڤی ڕهدکرنا وێ یا فهرمی ژ دهستوهردانا د ڤێ ئێریشێ دا.
د بهردێلا ڤێ یهکێ دا، ترکیێ گارانتی وهرگرت کو چهکدار تهڤلی هێزێن سووریا دهمۆکراتیک یێن کو ئامهریکا پشتگریا وان دکه، دهڤهرێن بهرفرهه ژ ئاخا سووریێ کۆنترۆل دکن، نابن.
گارانتی ژ بۆ ڕووسیایێ
د دهربارێ ڕووسیایێ دا، کو هێزێن وێ ب ڕهنگهکی بهرچاڤ د ڕووبرووبوونا کۆمێن چهکدار دا جه نهگرتنه، خویا یه کو وێ لههڤکرنهک پێک ئانیبوو.
د دهمهکێ دا کو وێ ب ئاشکهره سۆز دا کو پشتگریا رژێما بهرێ بکه، کاربدهستهکی بهرێ یێ کرهملنێ ئاشکهره کر کو ڕووسیا بێهێزه کو ئالیکاریا ئهسهد بکه، ژ بهر کو داگیرکرنا ئوکراینایێ هێزێن ڕووسی وهستاندیه.
د ڤێ ناڤبهرێ دا، چاڤکانیهک ژ کرهملنێ دیار کر کو کۆمێن چهکدار ئهولههیا بارهگه و ناڤهندێن دیپلۆماتیک ئێن ڕووسیایێ ل سووریێ گارانتی دکن، وهک کو بهرێ ئاژنسا ڕووسی یا تاسس ڕاگەهاندبوو.
ژ بهر ڤێ یهکێ، سهرۆکێ بهرێ یێ سووریێ ئێدی نه ژ بۆ ئیرانێ و نه ژی ژ بۆ ڕووسیایێ “ب کێر نەدهات” ، و کهت و نها ڕووبروویێ پاشهرۆژهک نهزهلال دبه.
ژێدهر: وهلات تیڤی…
