سیاسی

د ۳۹ سالان دا ٥۰ هه‌زار پەکەکەیی ژ بۆ چ هاتن کوشتن

پارتییا کارکەرێن کوردستانێ (پەکەکە) کو ب کوشتنا کوردان، ب کوشتنا عه‌شیر، رێخستن و پارتییێن کوردان ده‌ست ب شه‌رێ چه‌کداری کر، هه‌تا ئیرۆ رایه‌داره‌ک یان رێڤه‌به‌ره‌کی پارتییێن ده‌وله‌تێ نه‌کوشتیه‌ و زرار نەگەهاندیە ده‌زگه‌هێن ده‌وله‌تا ترک. پەکەکە یا کو دەستی وێ سۆر ب خوینا ب ده‌هان هه‌زارێن خورت و جوانێن کورد، ب ده‌وله‌تا کوور را شه‌ره‌کی ب شێور و مشێور دمه‌شینه‌ و ئیرۆ ژ بۆ پێشکه‌تنا ته‌کۆشینا نه‌ته‌وی و دامه‌زراندنا کوردستانه‌ک سه‌ربخوه‌ بوویه‌ ئاسته‌نگا هه‌ری مه‌زن. پەکەکە یا کو د شه‌رێ ٤۰ سالی دا باکورێ کوردستانێ وێران کر، بوو سه‌ده‌ما شه‌وتاندنا ٤-٥ هه‌زار گوند و کۆچبه‌ربوونا زێده‌یی ۱۰ ملیۆن کوردان، هه‌تا ئیرۆ ل باکورێ کوردستانێ کۆخکه‌ک مریشکان ژی ئازاد نه‌کریه‌ و ده‌ستکه‌فتیه‌ک به‌ربچاڤ ب ده‌ست نه‌خستیه‌.

پەکەکێ چاوا کو باکورێ کوردستانێ تار و مار و وێران کر، ئیجار به‌رێ خوه‌ دایه‌ ده‌ستکه‌فتییێن باشوور و رۆژاڤایێ کوردستانێ و دخوازه‌ هه‌مان مالوێرانییێ ب سه‌رێ هه‌ر دو به‌شێن کوردستانێ ژی بینه‌.  هه‌ر چقاسی پەکەکێ د سه‌ری دا ژ بۆ کوردستانه‌ک ئازاد و سه‌ربخوه‌ ده‌رکه‌تبه‌ هۆلێ یان ژی کورد ب ڤان سلۆگانان خاپاندبن ژی، ئیرۆ وه‌ک ئاڤا زه‌لال ئاشکه‌ره‌ بوویه‌ کو پەکەکە نه‌ ژ بۆ ئازادییا مله‌تێ کورد و نه‌ ژ بۆ کوردستانه‌ک سه‌ربخوه‌ ده‌رکه‌تیه‌ هۆلێ. هه‌موو رێڤه‌بر، بارۆن و قه‌یوومێن کو سه‌رکێشییا پەکەکێ دکن و که‌چ و خۆرتێن کوردان ژ بۆ ئارمانجێن خه‌یالی و پووچ ددن کوشتن،پر ڤه‌کری و ئاشکه‌ره‌ نه‌یارتییا کوردستانه‌ک سه‌ربخوه‌ دکن و دوپات دکن کو ئه‌رک و وه‌زیفه‌یا وان و گه‌ریلایێن وان پاراستنا سنۆرێن ده‌وله‌تێن داگیرکه‌ره‌ و سه‌ده‌ما نه‌یارتی و دژمناتییا وان یا ل هه‌مبه‌ر پارتییا دەمۆکراتا کوردستانێ (پەدەکە) و بارزانییان ژی ژ به‌ر ترسا دامه‌زراندنا کوردستانه‌ک سه‌ربخوه‌ یه‌.

 ب گرتنا ئۆجەلان را پەکەکە و ئۆجەلان ئنیەت و ئارمانجا خوه‌ یا کو ب ده‌هان سالان د دلێ خوه‌ دا ڤه‌شارتی هشتبوون و کورد ب سلۆگانێن ئازادی و سه‌رخوه‌بوونێ خاپاندبوون، ئاشکه‌را کرن. پشتی کو ئۆجەلان هات گرتن (گرتنا وی و گه‌را وی یا عه‌رد و ئاسمانان ب خوه‌ ژی سه‌ناریۆیه‌ک ژ پلان و پرۆژه‌یێن ده‌وله‌تێ بوو) ل هه‌ر تشتی مکور هات و د دیرۆکا ته‌ڤگه‌رێن ئازادیخواز دا بوو „مکورکه‌ر“ و „ئیعتیرافکارێ“ هه‌ری مه‌زن. ئۆجەلانێ کو دێیا خوه‌ ژی کر ترک، ته‌کۆشینا ژ بۆ کوردستانه‌ک سه‌ربخوه‌ ئاڤێت ته‌نه‌کا زبل و ئه‌رکا خوه‌ یا هه‌ری داوی پێک ئانی و ب ئاشکه‌ره‌یی بوو خزمه‌تکارێ ده‌وله‌تا ترک. ئێدی ژ ده‌رڤه‌یی ئالیگر و مریدێن ئۆجەلان و پەکەکێ هه‌موو کورد و رایا گه‌له‌مپه‌ری دزانه‌ کو ئۆجەلان زلامێ ده‌وله‌تێ یه‌ و پەکەکە ژی چه‌ته‌یێن چه‌کدارێن  ده‌وله‌تێ نه‌.  

ئۆجەلان پشتی گرتنا خوه‌ نه‌ته‌و-ده‌وله‌ت و کوردستانه‌ک سه‌ربخوه‌ ل کوردان حه‌رام کر. بارۆن و قه‌یوومێن پەکەکێ ژی ب هه‌مان سیاسه‌ت و ئارمانجێ کورد ژ رێ ده‌رخستن و به‌رێ کوردان دان ترکییه‌یه‌ک ده‌مۆکراتیک و ترکییه‌ییبوونێ، براتییا گه‌لان و ئاسیمیلاسیۆنێ. ژ بۆ کو هشمه‌ندی و هه‌ستێن نه‌ته‌وی ژ دل و مه‌ژییێ کوردان ده‌رخه‌ هه‌ر تشت کرن و دکن. د سه‌ری دا چاند و زمان، چ نرخه‌کی پیرۆز هه‌به‌ بنپێ کرن، بێواته‌ و بێناڤه‌رۆک کرن. ده‌وله‌تا کو نکاریبوو ب سه‌دێ سالان کوردان ئاسیمیله‌ بکه‌ و ترکایه‌تییێ ب وان شیرین بکه‌، ئۆجەلان و پەکەکێ د ناڤا ٤۰ سالان دا کر و کورد ب ترکییێ ڤه‌ پینه‌ کرن. ژ بۆ کورد ل رۆژاڤا نه‌بن خوه‌دییێ ستاتویه‌ک کوردی یان نکاربن دۆزا فه‌ده‌راسیۆن یان سه‌رخوه‌بوونێ بکن، کانتۆن ئاڤا کرن و هه‌موو خه‌لکێن بیانی کرن شیریکێ رۆژاڤایێ کوردستانێ. رۆژاڤا ژ کوردان ڤالا کر و که‌مبه‌را عه‌ره‌بی یا دویه‌م ئاڤا کر. ب هه‌مان ئارمانجێ دخوازن ده‌ستکه‌فتییێن باشوورێ کوردستانێ ژی تێک ببن و باشوورێ کوردستانێ د ناڤبه‌را خوه‌ و ده‌وله‌تا ترک دا بکن قادا شه‌ر.  یه‌ک ژ بارۆن و قه‌یوومێ پەکەکێ، دوران کالکان (کو ب خوه‌ ترکێ ئادانایێ یه‌ و ته‌مامێ مالباتا وی نیژادپه‌ره‌ست و ئالیگرێن مەهەپێ نه‌) ژ سازییه‌ک چاپه‌مه‌نییا نێزیکی پەکەکێ را راگەهاند کو ژ ۱٥ێ ته‌باخا ۱۹۸٤ئان هه‌تا نها ٥۰ هه‌زار ژ پەکەکێ ژیانا خوه‌ ژ ده‌ست دانه‌.

 بێگومان ترکێن وه‌ک: دوران کالکان، موستافا کاراسو، رزا ئالتون، ئه‌رتوگرول کورکچو، یالچن کوچوک، دۆگو په‌رنچه‌ک، فیگه‌ن یوکسه‌کداگ و ب سه‌دان ترکێن کو د ناڤ پەکەکێ و هەدەپێ دا سه‌رکێشییا کوردان دکن و قه‌یوومێن ده‌وله‌تێ نه‌، ل سه‌ر خوینا زارۆکێن کوردان دچەرن، هه‌م ل سه‌ر پشتا کوردان نانێ خوه‌ دخون، هه‌م ژی هه‌فسارێ ته‌کۆشینا کوردان خستنه‌ ده‌ستێ خوه‌ و ل گۆر به‌رژه‌وه‌ندییێن ده‌وله‌تا خوه‌ (ده‌وله‌تا ترک) هه‌سپێن خوه‌ دبه‌زینن.  

باشه‌، گه‌لۆ وێ رۆژه‌کێ کورد ژ دوران کالکان نه‌پرسن و نه‌بێژن “ماده‌م هوون ل دژی نه‌ته‌و-ده‌وله‌تێ نه‌، ماده‌م هوون ل دژی کوردستانه‌ک سه‌ربخوه‌ نه‌، ماده‌م هوون دۆزا ترکییه‌یه‌ک ده‌مۆکراتیک و ترکایه‌تییێ دکن، وه‌ ئه‌ڤ ٥۰ هه‌زار که‌چ و خۆرتێن کورد چما و ژ بۆ چ دان کوشتن؟ هوون بارۆن و قه‌یوومێن ده‌وله‌تێ ژ کوردان چ دخوازن؟”.

ئۆجەلان گۆتبوو “مه‌ ۱٥-۱۷ هه‌زار تەسفیێن ناڤخوه‌یی کرنه‌. ئانگۆ، مه‌ ۱٥ هه‌تا ۱۷ هه‌زار هه‌ڤالێن خوه‌ کوشتنه‌. ٥۰ و ۱۷ دکن ٦۷ هه‌زار گه‌ریلایێن کورد. و هه‌گه‌ر ئه‌م کوردێن سڤیل ئێن کو د ناڤا ٤۰ سالی دا ژ ئالیێ پەکەکێ و ده‌وله‌تێ ڤه‌ ب شێور و مشێور هاتنه‌ کوشتن حه‌ساب بکن، ئه‌ڤ هه‌ژمار خوه‌ دگهینه‌ ۱٥۰-۲۰۰ هه‌زاران. ئه‌ڤ یه‌ک دده‌ خویاکرن کو ئارمانجا پەکەکێ قه‌ت نه‌بوویه‌ کورد و کوردستان و د کریارێن خوه‌ د< ژ رۆژا رۆژ دا خزمه‌تا ده‌وله‌تا ترک و ده‌وله‌تا ئه‌رمه‌نستانێ کریه‌. ڤالاکرنا باکورێ کوردستانێ د سه‌ری دا خزمه‌تا ده‌وله‌تا ترک دکه‌، ژ به‌ر کورد کۆچبه‌ری مه‌ترۆپۆلێن ترکییێ دبن، زمانێ خوه‌ ژ بیر دکن، ئاسیمیله‌ دبن و دبن ترک. دویه‌م خزمه‌تا ئه‌رمه‌نستانێ دکه‌، ژ به‌ر کو  ئه‌رمه‌نی، باکورێ کوردستانێ وه‌ک پارچه‌یه‌ک ژ خاکا ئه‌رمه‌نستانا مه‌زن دبینن و دخوازن باکورێ کوردستانێ ژ کوردان ڤالا و خالی بکن.

پەکەکێ د شه‌رێ ٤۰ سالان دا ب پلان و پرۆژه‌ خزمه‌تا پرۆژه‌یێن ڤان هه‌ردو وه‌لاتان کریه‌ و مخابن هه‌تا ب ئاسته‌ک بلند گهایه‌ ئارمانجا خوه‌. پەکەکە نه‌ ته‌نێ خزمه‌تا ترکییێ و ئه‌رمه‌نستانێ دکه‌، هه‌روه‌ها بوویه‌ ده‌رگه‌ڤان و پارێزه‌رێ سنۆرێن ئیران، ئیراق و سوورییێ ژی. ئۆجەلان به‌لاسه‌به‌ب نه‌دگۆت “ئه‌م پارتییه‌ک تاشه‌رۆنن”. پەکەکێ، ژ ده‌رڤه‌یی به‌رژه‌وه‌ندییێن کورد و کوردستانێ، تاشه‌رۆنییا هه‌رکه‌سی دکه‌، ژ ده‌رڤه‌یی کورد و کوردستانێ، دۆستانی و هه‌ڤالتییا هه‌رکه‌سی، هه‌ر مله‌تی، هه‌ر وه‌لاتی دکه‌. ژ به‌ر ڤێ یه‌کێ ژی کوشتنا ٥۰ یان ۱۰۰ هه‌زار گه‌ریلایێن کورد نه‌ د خه‌ما پەکەکێ و بارۆنێن پەکەکێ دا یه‌.

نووچه‌ | ئانالیز

Back to top button