سیاسه‌ت ل باکورێ کوردستانێ
هوون یا ڕاستی بخوازن سیاسه‌ت ل باکورێ کوردستانێ بوویه وه‌که لیستکا زارۆکان. وه‌ها لێ هاتیه کو ئێدی دلێ مرۆڤ دحه‌لینه. وسا دکن کو ئێدی مرۆڤ ژ سیاسه‌تێ دوور بکه‌ڤه ئانگۆ نه‌فره‌ت بکه.
کی دکن؟
پرانیا ئه‌و که‌سێن ژ سالێن ۱۹٦۰و هه‌تا ۱۹۸۰ێ کارێ سه‌رۆکاتیێ و ڕێڤه‌بریێ کربوون و نها دیسا ئەو دکن. هەم خوه زێده ناوه‌ستینن، هەم ناخوازن خه‌ته‌رێ ببینن، هەم ژی ژ تاقەت که‌تنه. لێ هێ چما ڤێ دکن؟ ئه‌ز ئێ ب میناکه‌کێ بدم دا کو مه‌سه‌ل خوه‌شتر بێ ناسین و زانین.
ده‌ما سووریا د بن ده‌ستێ فرانسا دا بوو (۱۹۲۰)، وان ل گۆر خوه هندەك ئاڤاھی ژی چێ دکرن دا کو سووریێ ب پێشڤه هه‌ره. ژ به‌ر ڤێ بوو، ل گه‌له‌ک ده‌ران كه‌نالێ ئاڤێ ڤه‌دکرن دا کو جهێ بێ ئاڤ نه‌مینه. که‌سێن د وان كه‌نالانا دا کار ژی دکرن پرانیا وان کورد بوون.
د ناڤا وان کارکه‌ران دا کورده‌کی هه‌ره‌که‌ت و ته‌ڤگه‌رێن وی نه‌خوه‌ش، جرا وی خه‌راب و تم ئاسته‌نگی و پرۆبله‌م ده‌ردخستن، هه‌بوو. فرانسیان گه‌له‌کی بێھنا خوە ل وی فرەھ ركن، ھندی ھەولدان كرن باش نه‌دبوو. فرانسیا نه دخوه‌ستن وی ژ کار باڤێژه دا کو یێن دن پرۆبه‌له‌مان ده‌رنه‌خن..لێ دیتن کو ئه‌و چێ نابه، هه‌ر کو دچوو زێده پرۆبله‌م ده‌ردخست و خه‌رابیدكر.
ڕۆژه‌کێ بەرپرسێ وی ژ بۆنا بێ ئاسته‌نگی و سه‌رێشی ژ وی خلاس به، بانگی کورده‌کی دن دکه و ژێ ڕه دبێژه:
-فلان کارکه‌رێ کورد گه‌له‌ک مه عاجز دکه، سه‌رێشیان چێ دکه. هه‌گه‌ر ئه‌م وی ڕاسته ڕاست ژ کار باڤێژن، دکاره پرۆبه‌له‌مێن مه‌زنتر په‌یدا ببه. گه‌لۆ ئه‌م چ بکن دا کو ژ وی خلاس ببن؟
-ئه‌ز به‌نی ئه‌و که‌سێ زێده پرۆبه‌له‌مان ده‌ردخه کورده. ئه‌م ژ یه‌ک گوندی نه. ئه‌ز مه کوردان باش ناس دکم کو مرۆڤ چاوا دکاره ژ هه‌قێ وان ده‌رکه‌ڤه. یێ فرانسی مه‌راق دکه و دبێژه:
-چاوا یانی، ما ئه‌م وی ژ کار باڤێژن؟
-نا ئه‌ز به‌نی نا. ئه‌م وی بکن چاوشێ کارکه‌ران .
ئێ فرانسی شاش ما و گۆت:
-ده‌ما ئه‌و ببه چاوش وێ زێده‌تر پرۆبله‌مان ده‌رنه‌خه؟
-نا. بلا مه‌هه‌کێ ببه چاوش، دووره ئه‌م ئێ بێژن کارێ چاوشتیێ قه‌دیا هه‌گه‌ر تو بخوازی تو دکاری دیسا کارێ خوه یێ كاركەریێ بەردەوام بكە.
-ئێئێئێئێئێئێ
-ژ به‌ر کورد ه، خوه‌دی غورووره. لۆما ئه‌و دێ ئێدی ژ چاوشتیێ ڤه‌نگه‌ره كاركەریێ و ئه‌و دێ بخوازە ده‌ست ژ کار به‌رده. ئه‌م ژی دێ ژێ خلاس ببن.
وه‌رحاسل درێژ نه‌کم؛ ئێ فرانسی بانگی وی کارکه‌رێ جرنه‌خوه‌ش و تم ئاسته‌نگی بۆ وان ده‌ردخست، دکه و ژێ ڕه دبێژه:
-برا مه ڕه‌وشا ته نرخاند و مه دیت تو نه کارکه‌ریێ، تو چاوشتیێ هه‌ق دکه. لۆما ژ سبێ و پێده ئێدی تو چاوشێ هه‌می كاركەران بە.
کێفا مێرکێ مه یێ کوردێ جرنه‌خوه‌ش گه‌له‌ک ژ ڤێ بریارێ ڕا تێ. ڕۆژا دن، ب جلێن هنده‌ک خوه‌شتر ده‌ستب کارێ خوه یێ چاوشتیێ دکه.
پشتی مه‌هه‌کێ ئێ فرانسی دیسا بانگی وی دکه و دبێژه:
-باوه‌ر بکه ئه‌م ژ کارێ ته یێ چاوشتیی گه‌له‌کی ڕازی بوون. لێ چ مخابن ئه‌و کار قه‌دیا. هه‌گه‌ر تو بخوازی تو دکاری دیسا ل کارێ خوه ئێ كاركەریێ ڤه‌گه‌ری.
ما گه‌لۆ کوردێ کو بوو به چاوش دکاره دیسا ل کارێ كاركەریێ ڤه‌گه‌ره؟ ژ به‌ر کو ئه‌و کورده و پارسێن وی قالندن. ل یێ فرانسی نه‌ری و گۆت:
-نا حه‌یران نا، ئه‌ز ئێدی نکارم وه‌که كاركەرەکی کار بکم. هه‌قێ من چبه بدن من و ب خاترێ وه.
ب ڤێ یه‌کێ بێ کو فرانسی وی ژ کار باڤێژه، وی ب خوه ده‌ست ژ کار به‌ردا و چوو.
نها ڕه‌وشا پرانیا ڕێڤه‌به‌رن پارتیێن مه ژی وه‌ها نه. نه ده‌ڤ ژ ڕێڤه‌برتیێ و سه‌رۆکاتیێ به‌رددن و نه ژی گاڤه‌کێ ب پێشڤه دهەرن. ب ڤێ یه‌کێ سیاسه‌ت ل باکورێ کوردستانێ کرنه لیستکا زارۆکان.
هه‌ر ژ چه‌ند ساله‌کێ ژ دێلڤا خورت ببن، بێتر پارچه دبن. هه‌ر ژ هه‌ڤکه‌تنه‌کێ وه‌که سه‌رکه‌تنێ دبینن و هه‌تا ده‌مه‌کێ چاوشتیا خوه باش دکن.
ئیجار ئه‌م، وه‌که کوردێن باکورێ کوردستانێ ئه‌م ئێ چاوا ژ وان ڕێڤه‌برێن ژ ده‌مێن که‌ڤن دا مانه، خلاس ببن. ئه‌ز نابێژم خه‌رابن. هه‌می باشن، جامێرن، دلسۆز و وه‌لاتپارێزن. لێ نکارن ڕێڤه‌بریێ بکن، نکارن خه‌لکێ ل دۆر خوه بجڤینن، نکارن ببن ده‌رمانێ ئازادیێ و نکارن ده‌ست ژ ڕێڤه‌بریێ ژی به‌ردن.
ئه‌ز گهشتم وێ باوریێ کو هه‌تا ئه‌و ڕێڤه‌بر، سه‌رۆک و به‌رپرس بن، وێ چ پێشڤه‌چوون ل باکورێ کوردستانێ نه‌به. وێ چ ڕێخستنه‌کا نه‌ته‌وه‌یی و ب هێز ده‌رنه‌که‌ڤه. ژ به‌ر کو هه‌می دخوازن وه‌که چاوش بمینن و چ ده‌ما کارێ چاوشتیێ بقه‌ده ژی وێ ل مالێن خوه ڕوونن. هه‌تا نها وه‌ها بوو یه.
چاره‌سه‌ری د ده‌ستێ وه دا یه ئه‌ی مله‌تێ کورد و ئه‌ندامێن وان چاوشانا یێن ده‌لال و زیره‌ک. چاره‌سه‌ری ئه‌ڤه کو دڤێ ئه‌م وان دیسا ل ئه‌ندامه‌تیا وان ڤه‌گه‌رینن، وێ قه‌بوول نه‌کن و هه‌رن، وه‌که گه‌له‌کان ل مالێن خوه ڕوونن. ئه‌م دێ ب ڕه‌هه‌تی و بێ سه‌رێشی ژ هه‌ڤدو خلاس ببن.
هوونێ ببینن، پشتی ڤێ. وێ ته‌ڤگه‌را کوردێن باکورێ کوردستانێ ڕۆژ ب ڕۆژ ب پێشڤه هه‌ره. د ناڤا وان دا هه‌ڤکاری، ته‌ڤکاری و یه‌کیتی وێ ب ڕه‌هه‌تی پێک بێ. جوان و خۆرت وێ بکه‌ڤن ناڤا خه‌باتێ. د ده‌مه‌که کن دا وێ ب سایا خه‌باتێن جوانان گوهه‌راندنێن به‌رب چاڤ چێ ببه.
ئێدی هوون دزانن. یا ئه‌م دێ وه‌ها ڕۆژ ب ڕۆژ قه‌لستر، لاوازتر و کێم قەوه‌ت ب بن. یا ژی ئه‌م دێ ژ وان ڕێڤه‌برێن دلسۆز، لێ نکارن کار بکن، خلاس ببن و مۆهرا موخاله‌فه‌تا کورد ب سایا جوانان ل ڕووپه‌لێن دیرۆکێ بخن.
بوبێ ئه‌سه‌ر
2020-02-13
