دهستپێکا شۆرهشێ دژمن و نەحەزان بهرێ تیرێن خوه دان ئیدریس بارزانی
رێبهرێ کورد ئیدریس بارزانی ١٩٨٧/١/٣١ێ کۆچا داوی کر. ئیدریس بارزانی د دیرۆکا تهڤگهرا ئازادیخوازا کورد دا قۆناغهک تایبهت بوو. ئیرۆ ژی ههر کهسایهتهک سیاسی، چالاک، بیرهوهر ، خوهدیێ گۆتنا خوه، بهرفرههیا سیاسهت و تێگەهاندنا خوه، خوهدی بریار و وهفادار به، ئیدریس بارزانی تینه بیرا مرۆڤ. رهنگێ وهفاداریا ئیدریس بارزانی وهلێ دکر کو ههر دهم مرۆڤ بزانبه کا د سیاسهت و بیرهوهریا کوردیاتیێ دا ههڤالتی و پیشگری چقاسی گرینگه. وهفاداریا ئیدریس بارزانی دهێلا کو گهلهک کهس ب دۆزا خوه ڤه ب دلسۆزی بێنه گرێدان…
ئیدریس بارزانی دهما پێویست خوهدی تۆلهرانسهک بهرفرهه بوو. ههروهها ب ههلوهست و بریار بوو. ئیدریس بارزانی، وهک ئهندازیارێ ئاڤاکرنا بهرهیێ کوردستانی تێ ناسکرن. یانی ب زمانهک دن ئهو ئهندهزیارێ ئاشتییێ بوو.
ئیدریس بارزانی سالا ۱۹٤٤ ل گوندێ بارزان ل باشوورێ کوردستانێ ژ دایک بوو. دهما تهمهنێ وی ۳ سال بوو، دگهل مالباتا خوه، ژ ئالیێ دهستهلاتا وێ دهمێ یا ئیراقێ ڤه، بۆ باشوور و ناڤهراستا ئیراقێ هاته دوورخستن و ۱۱ سالان ژیانهکه زهحمهت، دوور ژ وهلاتێ خوه، دهرباس کر. لێ بهلێ ئهو ژیانا زهحمهت نهبوو سهدهم کو نهخوینه و دهست ژ خواندنێ بهرده. لێ مخابن تهمهنێ ئیدریس بارزانی گهلهک کورت بوو. ئهوی زوو ژ ناڤ تهڤگهرا ئازادیخوازا کورد کۆچ کر.
ئیدریس بارزانی پشتی کارهساتا سالا ۱۹۷٥ و تێکچوونا شۆرهشێ، ب ئاوایهکێ بهردهوام تهکهزی ل وێ یهکێ دکر، کو دڤێ خهلکێ ئاواره و کۆچبهر ڤهگهرن جه و وارێن خوه ل باشوورێ کوردستانێ. د ئهنجاما ڤێ دیتنا وی دا، سالا ۱۹۷٦ێ ب هیمهتا ئیدریس بارزانی پەدەکێ ب سهرۆکاتیا قیادا مووەقهت دهست ب شۆرهشا گولانێ کر.
پشتی شکهستا ۱۹۷٥ێ رهخنهیێن مهزن ل پەدەکێ و بارزانی یێ نهمر هاتن کرن. ههتا گهلهک کهسایهتێن کو د سهرکردایەتیا پەدەکێ دا بوون، خوه پاراستن و ب هەر ئاوایی دژمناتیا پەدەکێ و بارزانی کرن. گهلهک کوردا ب ناڤێ چهپتیێ دژمناتیا بارزانی و پەدەکێ کرن.
دهما دهستپێکا شۆرهشا گولانێ، دژمن و نەحەزان، بهرێ تیرێن خوه دان ئیدریس بارزانی و گهلهک رهخنهیێن نه د جهدا لێ دکران. لێ ئیدریس بارزانی ، ژ بۆ سهرکهتنا شۆرهشێ و سهلامهتا پەدەکێ سنگا خوه ژ ههموو رهخنه و ئێریشان را ڤهکر و پەدەکە و شۆرهشا گولانێ پاراست. ئهڤ یهک ممکنه د ناڤا تهڤگهرا کوردستانێ دا، گهلهک نایێ زانین. هندهک تشت سهرڤه سهرڤه تێن گۆتن و گۆتوبێژ کرن. لێ ئهگهر ئیدریس بارزانی نهبوویا دهستپێکرنا شۆرهشا گولانێ، دێ خەونهک بوویا.
وهکه کو ههڤخهبات و ههڤالێن وی بهحس دکن، ئیدریس بارزانی ههردهم تهکهزی ل سهر گرنگیا ههڤکاریا پارتیێن کوردستانی دکر و نیشان ب وێ یهکێ ددا، کو ب وێ رێیێ گهلێ کورد زووتر و ب ئاوایهکی هێسانتر دگەهێژه مافێن خوه.
گهلهک کهسێن دگهل ئیدریس بارزانی خهبتین بهحسا ژیربوون و زانهبوونا وی دکن. یهک ژ وان فهلاکهدین کاکەیی بوو. کاکەیی د نڤیسهکا خوه دا بهحسا ئیدریس بارزانی دکه و دبێژه: “ئیدریس بارزانی مرۆڤهکی خواندهڤان بوو، تێگەهشتی بوو و ل بهغدایێ خواندبوو، پاشخانهکه باش ههبوو، گهلهک ژی گرنگی ددا فیلۆسۆفیی و ههلبهستێن جیهانی و تهڤگهرێن سیاسی یێن ل جیهانێ. ئهو مرۆڤهکی فهداکار بوو، مرۆڤهک بوو وهک دهروێشان، دهروێشێ دۆزا کورد بوو. ب قاسی کو من ددیت، مه نهدیت کو تشتهکی ژ خوه را بخوازه، ههرتم تشتهک دگۆت، وی دگۆت پشتی ۱۹۷٥ئان ئهمانهتهک ل سهر ملێ مه یه، کو ئهم وی خهلکی ببن جهێ وان، واته خهلکێ کوردستانێ ڤهگهره جهێ خوه، یێن ل باشوورن (باشوورێ ئیراقێ) ڤهگهرن کوردستانێ، یێن ل دهرڤه نه ڤهگهرن کوردستانێ. ئهم وان جهان ئاڤهدان بکن، وهک بێژی ئهو هێڤیێن وی پشتی راپهرینێ پێکهاتن، ئهو هێڤیا وی بوو، وی دگۆت ئهو یهک هێڤیا مه یه.”
کاکەیی د دهربارێ ئیدریس بارزانی دا دبێژه: “د سالا ۱۹۷۹ێ دا، کۆنگرهیا نهههم یا پەدەکێ، هات لدارخستن، د رهوشهکا گهلهک نهخوهش دا بوو، پەدەکە ژ گهلهک ئالیان ڤه هاتبوو دۆرپێچێکرن، ل ناڤ کوردستانێ و ل دهرڤهیی کوردستانێ، ژ بلی ئالیێ سهربازی، پتر ژ ئالیێ سیاسی ڤه هاتبوو دۆرپێچکرن. د ڤێ کۆنگرهیێ دا گونجان ههبوو. ئهو بوو کو مهسعود بارزانی بوو سهرۆکێ پەدەکێ و عهلی عهبدولا ژی بوو سهکرهتهرێ پەدەکێ، کهک ئیدریس ژی ب دلهکی ساف و ساده قهبوول کر کو ئەو ئهندامێ پۆلیتبۆرویێ به. ههرتم جهێ رێزێ بوو، کهک مهسعود سهرۆک بوو لێ ههرتم تشتێن بنگههین ئێن سیاسی، جهماوهری و تێکلیێن دهرڤه ژ کهک ئدریس را دهیشت.”
ئیدریس مستهفا بارزانی، سالا ۱۹٤٤ ئان ل بارزان ژ دایک بوو و رۆژا ۳۱ێ چلهیا ۱۹۸۷ئان ل باژارێ سیلڤانا ل سهر ب باژارێ ئورمیێ یێ رۆژهلاتێ کوردستانێ کۆچا داوی کر.
پشتی سهرهلدانا سالا ۱۹۹۱ێ تهرمێن مستهفا بارزانی و ئیدریس بارزانی بۆ باشوورێ کوردستانێ هاتن ڤهگهراندن و ل بارزان ب خاکێ هاتن سپارتن.
ئیدریس بارزانی، ههر د کار و خهباتا مه دا و دلێ ههموو نشتمانپهروهرێ کورد دا زیندیه.
رۆژهڤاکورد
٢٠٢٤/١/٣١
