یەکگرتوو و عەسائیب و بزاڤا نوجەبا ل کیڤە دگەھنە ئێک
ئیدریس تروانشی
جڤینا پەرلەمانێ عێراقێ (٢٠٢٢/٣/٢٦) ژ بەر نە تەمامبوونا رێژەیا یاسایی یا پێدڤی، بۆ رۆژا چوارشەمبێ ھات پاشخستن. بەری ڤێ روینشتنێ، ئیرانێ ب رێکا دارودەست، پارت و بزاڤ و میلیشیاتێن چێکریێن خوە، بزاڤەکا ئێکجار مەزن کر، ژ بۆ کو رێژەیا یاسایی بەرێکڤەنەھێت و جڤینا پەرلەمانی بخەتمینیت
تشتەکێ چاڤەرێ کریبوو، کو ھێز و لایەنێن سیاسی یێن شیعی وەکی (دەعوە، بدر، حکمە، حزبوللا، عەسائیب، نوجەبا..ھتد) و یێن کوردی وەکی (یەکێتی و کۆمەڵ)، ئەوێن ھەبوونا خوە د ھەبوونا ھەژمۆنا ئیرانێ ل سەر عێراقێ دا دبینن، پشتەڤانیێ ل پرۆژەکێ، نیشتیمانی و سەربخوە یێ عێراقی نەکەن، چونکە مانا وان گرێدای مانا ئیرانێ یە ل عێرقێ و مانا ئیرانێ ژی دریژیپێدانا وی سیستەمێ حکومرانیا سەقەتە کو ژ سالا ٢٠٠٥ ل عێراقێ بەردەوامە.
لێ تشتێ سەیر و سەمەر ئەوە کو حزبەکا ئیخوانی، سونە مەزھەب، کو ئەڤە ١٤٠٠ ساڵە، نە ھەر بتنێ تەکفیرا مەزھەبێ شیعەیان دکەت، بەلکۆ ھەبوونا ھەر دەسھەڵاتداریەکا شیعە مەزھەب ب مەزنترین گەف و مەترسی ل سەر جیھانا ئیسلامیا سونە مەزھەب دزانیت، پشتەڤانیێ ل بەرژەوەندیێن ئیرانێ ل سەر حسێبا گەلێ عێراقێ بکەت.
مژارێن جھێ ناکۆکیێ د ڤانبەرا ڤان ھەردوو مەزھەبان دا ھند کوور و مەزنن د شیان دا نەبوویە و نینە رۆژەکێ ژ رۆژان ل سەر یەک ئاراستەی تێگەھشتنەکا ھەڤپشک د ناڤبەرا وان دا دروست ببیت.
ئەگەر ب کورتی ئاماژێ ب وان جوداھیێن ھەردوو مەزھەبان ناکۆکی و ململانێ ل سەر ھەی بدەین، دێ ئەڤە بن:
١- شێوەیێ دەسھەڵاتداریا سیاسی یا ئیسلامی (خلافە ل دەف سونەیان و ئیمامە ل دەف شیعەیان)، ئانکۆ کی پشتی پێغەمبەری رەوایەتیا وەرگرتنا دەسھەڵاتێ ھەیە.
ل گۆرەی شرۆڤەیێن شیعەیان و ب پشت بەستن ب فەرمۆدا (الغدیر) ئەوا د پەرتووکێن سونەیان ژی دا ھەی و دبێژیت:
من كنت وليه (في بعض الروايات مولاه) فعلي وليه”
ئانکۆ “یێ کو ئەز سەمیانێ وی، عەلی ژی سەمیانێ وی یە”، شیعە ل گۆرەی ڤێ فەرمۆدێ دبینن کو بابەتێ وەرگرتنا دەسھەڵاتێ، پشتی پێغەمبەری بۆ عەلی مەسەلەکا ڤەپریە و جھێ گەنگەشێ نینە، پشتی وی ژی دەسھەڵات ب میراتگری دێ بۆ رڤیشتا وی بەردەوام بیت. لەوما ئەو دەسھەڵاتداریا ئەبوبەکر، عومەر و عوسمانی ب کودەتایەکێ ل سەر رەوایەتیا عەلی دبینن و دانپێدانێ پێ ناکەن، ئەڤ چەندە ژی ل دژی دیتنا سونەیانە و ژ وان ژی یەکگرتوو.
٢- العصمة، ئانکو بێ گوننەھی (کی ب حەزکرنا خودای شاشیێ ناکەت، شیعەیان باوەری ب بێگونەھیا ھەر ١٢ ئیمامێن خوە ھەیە، ژ ئیمامێ عەلی دەست پێدکەت و ب محەمەد حەسەنێ عەسکەری ب دوماھی دھێت، لێ سونە ژی ژ بلی پێغەمبەران، چو کەسێن دی ژ گونەھان بێپار نابینن.
٣- سونەت ئانکۆ فەرموودە، کو ب ژێدەرێ دووێ یێ شریعەتێ ئیسلامێ پشتی قورئانا پیرۆز تێتە ھەژمارتن، شیعە ژ بلی فەرموودەیێن پێغەمبەری (گۆتن، کریار و رەفتاران)، باوەری ب فەرموودەیێن ئیمامێن خوە ژی ھەیە و ل رێزا فەرموودەیێن پێغەمبەری دبینن و باوەری پێ ھەیە.
ئەڤە ژی ل دەف سونەیان پەسەند نینە.
٤- باوەری ب رەوایەتی و دادپەروەریا ھەر چار خەلیفەیێن راشدی، د ناڤبەرا ھەردوو مەزھەبێن ئیسلامی دا، جھێ ناکۆکی مشتومرەکا مەزنە، چونکە سونەمەزھەب سەرەرای داکێشانا سەرێ ترازیێ ل دەف وان بۆ ئیمامێ عومەر نەمازە د دادپەروەریێ دا، لێ ب ئێک چاڤ تەماشەی ھەر چار خەلیفەیان دکەن. لێ شیعە ژبلی کو ئیمام عەلی ب میراتگرێ دەسھەڵاتداریا پێغەمبەری دزانن، ھەرسێ خەلیفێن دی ب دزێن دەسھەڵاتداریا ئیمامێ عەلی دزانن و تاوانێن ھەتکبەر پالددەنە ئێمامێ عومەر و وی ب کافر و منافق ل قەلەم ددەن.
لەوما چو بیاڤێن دانوستاندن و لێکتێگەھشتنێ د ناڤبەرا وان دا نەمایە.
پشتی پەیدابوونا پارت و بزاڤێن ئیسلامی یێن سیاسی، ڤان ناکۆکیان ھێشتا پتر پەرە ستاندیە و کەتیە د قۆناغەکا مەترسیدار دا، قاعیدە، داعش و حزب اللە یا لبنانی، بووکۆ حەرام، نموونەیێن زیندی یێن ڤێ ململانێ نە.
لەوما جھێ حێبەتیێ یە، یەکگرتویا ئیسلامی د جڤینا پەرلەمانێ عێراقێ یا رۆژا ٢٠٢٢/٣/٢٦ ێ دا ب گۆتن و کریار پالپشتی ل پرۆژێ ئیرانێ یاکو خوە ب خودانێ ھەمی شیعەیێن جیھانێ دزانیت بکەت و رەوایەتیێ ب مان و ھەژمۆنا وێ ل عێراقێ بدەت.
گەلۆ ئەگەر چ نە، یەکگرتوو ئەڤ ھەڵویستێ دژی ئایدیولۆژی و ھزر و باوەریا خوە یا ئاینی وەرگرتی؟
ئەرێ مەسەلە غاراندنە ب پارەی، ترساندنە، دەرچوونە ژ سیاسەت و رێبازا ئیخوانان، یان ژی لێدانا پێگەھێ پارتی یە؟
ئەگەر چ بن، پێدڤیە یەکگرتوو بزانیت کو دێ باجەکا مەزن یا ڤی ھەڵویستێ خوە، ل سەر ئاستێ جەماوەری و ل سەر ئاستێ لێڤەگەرێن خۆ یێن ئیخوانی دەت.
